Το περιττό ήταν το πιο απαραίτητο για τις Ρωμαίες στον καλλωπισμό τους. Η τουαλέτα, τα κοσμήματα και το βεστιάριο ήταν κομμάτι της καθημερινότητας τους και δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τις σημερινές γυναίκες στα μυστικά της ομορφιάς.
Οι καθρέφτες ήταν χάλκινοι ή αργυροί και κάποιες φορές κατασκευασμένοι από γυαλί με επάλειψη μολύβδου. Οι πολύ πλούσιες γυναίκες που μπορούσαν να περιφρονούν τα φθηνά δημόσια λουτρά διέθεταν προσωπικό λουτήρα.
Τα είδη καλλωπισμού περιελάμβαναν κτένες, περόνες, αλοιφές για το δέρμα και κοσμήματα.
Περίτεχνα χτενίσματα και κοτσίδες
Η καθημερινή περιποίηση άρχιζε με το χτένισμα. Η μόδα απαιτούσε περίτεχνα χτενίσματα σε αντίθεση με την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, που χαρακτηριζόταν από την απλότητα.
Οι προτομές της Λιβίας και της Οκταβίας μαρτυρούν ότι οι Ρωμαίες σήκωναν κοτσίδες πάνω από το μέτωπο, ενώ η Μεσαλίνα έκανε μόδα τα κατσαρά μαλλιά στην εποχή των Φλαβίων.
Ξερίζωναν τις άσπρες τρίχες
Οι Ρωμαίες αφιέρωναν πολύ χρόνο με τις κομμώτριες και τις αισθητικούς (ornatrices) και ήταν αποφασισμένες ακόμη και να υποφέρουν, όταν ξερίζωναν τις άσπρες τρίχες.
Η απειλή «θα σου βγάλω το μαλλί τρίχα τρίχα» δεν τις φόβιζε, αρκεί να ήταν οι άσπρες!
Η δουλειά ήταν σκληρή για τις αισθητικούς της εποχής, που γίνονταν συχνά εύκολα θύματα, όταν είχαν να κάνουν με απαιτητικές αριστοκράτισσες, που δεν ήταν ικανοποιημένες από το αισθητικό αποτέλεσμα των παρεμβάσεων. Τότε ξέσπαγαν πάνω τους χωρίς οίκτο.
Όπως γράφει ο Ιουβενάλης: «Η κυρία έχει ορίσει μια ερωτική συνάντηση. Θέλει να είναι ωραιότερη από κάθε άλλη φορά. Η φτωχή Ψεκάς τη χτενίζει με τα μαλλιά ανακατεμένα, τους ώμους γυμνούς και το στήθος ακάλυπτο. Αλλά αυτή η μπούκλα έγινε πολύ ψηλά. Γιατί αυτό; Το μαστίγιο τιμωρεί στη στιγμή το ατόπημα!»
Οι κομμώτριες είχαν εύκολη δουλειά όταν η κυρία είχε λίγα μαλλιά και της έβαζε περούκες βαμμένες ξανθές με σαπούνια της Μαγεντίας ή κατάμαυρες σαν τον έβενο. Τα μαύρα μαλλιά εισάγονταν από την Ινδία σε τόσο μεγάλες ποσότητες που είχαν μπει δασμοί στα τελωνεία.
Αποτρίχωση και περίτεχνα μακιγιάζ από φυσικά υλικά
Τα καθήκοντα των κομμωτριών δεν περιορίζονταν στο χτένισμα. Έπρεπε να αποτριχώσουν την κυρία και να τη βάψουν. Με λευκό χρώμα από κιμωλία έβαφαν το μέτωπο και τα μπράτσα. Με κόκκινο χρώμα πορφύρας από κατακάθια κρασιού έβαφαν τα μάγουλα και τα χείλη. Με μαύρο από στάχτη και σκόνη αντιμονίου στις βλεφαρίδες και τον περίγυρο του ματιού.
Το «οπλοστάσιο της ομορφιάς» ήταν κλειδωμένο στο ερμάριο του συζυγικού κοιτώνα, γιατί η τέχνη καλλωπίζει τη γυναίκα μόνο όταν γίνεται κρυφά. Κάθε πρωί, οι Ρωμαίες γυάλιζαν τα δόντια τους με σκόνη από κοπανισμένα κέρατα ζώων.
Η γυναίκα της αρχαίας Ρώμης, βαφόταν το πρωί, μετά το λουτρό και το βράδυ πριν κοιμηθεί. Έβαζε τα κοσμήματά της με τη βοήθεια της κομμώτριας.
Κρίκοι έμπαιναν στα μπράτσα ή τους αστραγάλους και περισκελίδες.
Περιζήτητα βαμβακερά και μεταξωτά φορέματα
Το γυναικείο ένδυμα δεν ξεχώριζε από το ανδρικό στη γραμμή, αλλά στην ποιότητα του υφάσματος και τη ζωντάνια των χρωμάτων. Αντί για λινά και μάλλινα, οι γυναίκες προτιμούσαν τα εισαγόμενα βαμβακερά από την Ινδίες, ειδικά την περίοδο που ο Αύγουστος είχε εξασφαλίσει ειρήνη με τους Πάρθους και οι εξαγωγές μεταξιού ήταν ανεμπόδιστες.
Τα συγκεκριμένα υφάσματα προσφέρονταν για βάψιμο από ικανούς βαφείς (infectores) που είχαν πολλές ειδικότητες, ανάλογες με τις φυτικές, ζωικές ή ορυκτές ουσίες που χρησιμοποιούσαν.
Ακάλυπτο δεν έμενε ούτε το κεφάλι. Η Ρωμαία περνούσε στα μαλλιά της μια πορφυρή ταινία ή έναν κεφαλόδεσμο. Στο λαιμό, τύλιγε μαντήλι. Από το μπράτσο κρεμόταν ένα πανάκι που χρησίμευε για να σκουπίζει τον ιδρώτα. Στο ένα χέρι κρατούσε μια βεντάλια από φτερά παγωνιού για να διώχνει τις μύγες. Στο άλλο χέρι κρατούσε την ομπρέλα της, εκτός από τις ημέρες που φυσούσε πολύ.
Το καλοκαίρι ή στις αθλοπαιδιές, δεν δίσταζαν να φορούν ενδύματα που μοιάζουν με το σημερινό μπικίνι.
Με όλη αυτή τη σπουδή οι Ρωμαίες συγκέντρωναν τον θαυμασμό και ικανοποιούσαν τη φιλαρέσκειά τους, ωστόσο ο πολύπλοκος καλλωπισμός παρέτεινε τον χρόνο του ξυπνήματος σε σχέση με τους συζύγους τους. Λεπτομέρεια που λίγο μάλλον τις απασχολούσε, αφού σπάνια είχαν δημόσιες υποχρεώσεις και έβγαιναν κυρίως σε κοινωνικές περιστάσεις.
Τήβεννος για τους Ρωμαίους
Μεταξύ των ενδυμάτων που φορούσαν μέρα και νύχτα ήταν και ένα περίζωμα που έδεναν στη μέση.
Από πάνω φορούσαν μόνο την τόγα τους, την επίσημη ενδυμασία των Ρωμαίων. Ένα μεγάλο κομμάτι υφάσματος διαμέτρου δύο μέτρων και 70 εκατοστών σε ημικύκλιο σχήμα.
Απαιτούσε δεξιοτεχνία για να τυλίγονται και να διατηρούν την ισορροπία τους κατά το βάδισμα.
Ο γυναικείος χιτώνας έφτανε μέχρι τις φτέρνες, ενώ στους άνδρες, το μήκος μαρτυρούσε την κοινωνική θέση ή το αξίωμα. Ο χιτώνας των στρατιωτικών ήταν κοντύτερος από αυτόν των πολιτών και ο χιτώνας των πολιτών κοντύτερος, από εκείνο των συγκλητικών.
Χειμώνα καλοκαίρι, οι χιτώνες είχαν κοντά μανίκια και γι΄ αυτό οι Ρωμαίοι φορούσαν γάντια. Όσον αφορά στην προσωπική αισθητική των ανδρών, δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης με τις γυναίκες, όμως και οι άνδρες στη Ρώμη επισκέπτονταν συχνά τους κουρείς.
