Ο σερ Λόρδος Ρένφριου είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους αρχαιολόγους του Κέιμπριτζ και ερευνητές στον κόσμο. Ειδικεύεται στην προϊστορία και έχει ταυτιστεί τις τελευταίες δεκαετίες με το Κουφονήσι και τις ανασκαφές στην Κέρο. Συναντήσαμε τον καθηγητή επί το έργω και μάλιστα σε μια κρίσιμη στιγμή όταν εντόπισε στο αποκαλούμενο «νησί – πυραμίδα», το Δασκαλιό, διλα στην Κέρο νέα σημαντικά ευρήματα.
Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι το κυκλαδονήσι αποτελεί το «αρχαιότερο νησιωτικό ιερό στον κόσμο» και προσπαθεί να λύσει ένα αρχαιολογικό γρίφο με τα κυκλαδικά ειδώλια που βρέθηκαν σπασμένα στην θέση Κάβος. Ήταν αποτέλεσμα της επιδρομής των αρχαιοκαπήλων ή ήταν μέρος κάποιας αρχαίας τελετής; Πώς βρέθηκαν όλα αυτά τα σπουδαία γλυπτά σε ένα τόσο μικρό νησί; Και ποια ήταν η λειτουργία του νησιού στην αρχαιότητα;
Η εξήγηση του Ρένφριου εκπλήσσει. Τα ειδώλια δεν καταστράφηκαν από τους άρπαγες αρχαιοκαπήλους πάνω στο νησί, αλλά από τους αρχαίους που ταξίδεψαν στην Κέρο για να αποθέσουν τα σπάσμενα ειδώλια. Ο καθηγητής δεν αποκλείει αυτό να σχετίζεται με κάποιο ταφικό έθιμο ή νεκρικές προσφορές.
Όταν του αναφέραμε μια παλαιά πρακτική να καταστρέφονται αντικείμενα του θανόντος πάνω στον τάφο, ή την συνήθεια κάποιοι πριν από την κηδεία να σπάνε ένα πιάτο φεύγοντας από το σπίτι του νεκρού, χωρίς να κοιτάξουν πίσω, προβληματίστηκε αλλά δεν θέλησε να συνδέσει τα σπασμένα ειδώλια κατευθείαν με κάτι τέτοιο, καθώς στην Κέρο και το Δασκαλιό δεν έχουν βρεθεί τάφοι. Ο καθηγητής πιστεύει ότι την απάντηση θα την βρεί στο Δασκαλιό που υπήρξε το λιμάνι της Κέρου στην προϊστορική εποχή και κρύβει ένα μυστικό.
Στο Δασκαλιό της Κέρου η σκαπάνη αποκάλυψε μεταλλουργικά εργαστήρια και υπόγεια τούνελ που προκάλεσαν το ενδιαφέρον των Βρετανικών μέσων ενημέρωσης.
Δείτε ένα απόσπασμα από την συνέντευξη του Κόλιν Ρενφριου στον Χρίστο Βασιλόπουλο που επισκέφθηκε το νησί κατά την διάρκεια των ανασκαφών:
Ο κ. Ρένφριου είναι λάτρης της παλιάς νησιωτικής Ελλάδας της δεκαετίας του 60 και 70. Δεν του αρέσει καθόλου ο αυγουστιάτικος τουρισμός και οργανώνει τις ανασκαφές συνήθως το φθινόπωρο παρουσία δεκάδων φοιτητών από το Κέιμπριτζ. Κοντά του είναι διακεκριμένοι Έλληνες αρχαιολόγοι από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και το Ινστιτούτο Κύπρου.
Οι εγκαταλειμμένες σήμερα πλαγιές του Δασκαλιού ήταν κάποτε καλυμμένες με κτίρια και κατασκευές, γεγονός που υποδηλώνει ότι πριν από 4.500 χρόνια ήταν ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη των Κυκλάδων, παρόλο που το μέρος δεν ήταν αυτάρκες σε τρόφιμα και πρώτες ύλες, που έπρεπε να εισάγουν από αλλού.
Οι πρώτες ενδείξεις μεταλλοτεχνίας ανακαλύφθηκαν πριν από 10 χρόνια, ενώ τα νεότερα ευρήματα έφεραν στην επιφάνεια δυο εργαστήρια γεμάτα από υπολείμματα μετάλλων και αντικείμενα, όπως ένα μολύβδινο τσεκούρι, ένα καλούπι για χάλκινα μαχαίρια και δεκάδες κεραμικά θραύσματα από μεταλλουργικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένου ενός στομίου φυσητήρα. Αργότερα, στο τέλος της προηγούμενης ανασκαφικής περιόδου, βρέθηκε ένας άθικτος πήλινος φούρνος.
