Η υστεροφημία ήταν ο απόλυτος σκοπός ζωής των αρχαίων Ελλήνων.
Να προσπαθείς να κάνεις πράγματα στην ζωή σου για τα οποία θα σε μνημονεύουν οι επόμενες γενιές.
Αντιθέτως η λησμονιά ήταν η χειρότερη τιμωρία.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στην αρχαιότητα που οι νικητές ενός πολέμου κατέστρεψαν ολοσχερώς τις πόλεις που κατέκτησαν και στη θέση τους έχτισαν καινούργιες που θα θύμιζαν τη βασιλεία τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πελοποννησιακή πόλη Μαντινεία, που εξαφανίστηκε από τον χάρτη και στην θέση της ιδρύθηκε η Αντιγόνεια, για να τιμηθεί ο Μακεδόνας βασιλιάς Αντίγονος ο Δώσων.
Οι Αθηναίοι αναλόγως αρνήθηκαν να ολοκληρώσουν τον ναό του Ολυμπίου Διός γιατί ήταν έργο ενός τυράννου, του Πεισίστρατου.
Η «καταδίκη μνήμης» ήταν τιμωρία που επιβαλόταν και στην Αρχαία Ρώμη σε όσους θεωρούνταν προδότες και επικίνδυνοι για την κοινωνία.
Η κοινωνία έπρεπε να ξεχάσει την ύπαρξη τους, γι’αυτό το όνομα τους δεν αναγραφόταν πουθενά.
Αγάλματα που τους απεικόνιζαν καταστρέφονταν και η ρωμαϊκή Σύγκλητος δήμευε την περιουσία τους.
Άτομα που είχαν καταδικαστεί με αυτό τον τρόπο ήταν ο ύπατος Λεύκιος Αίλιος Σηιανός, επειδή είχε συνωμοτήσει κατά του αυτοκράτορα Τιβέριου και άλλα πρόσωπα που δεν ήταν αξία να μνημονευτούν.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν ακολουθήσει ανάλογη πολιτική σε πέντε Φαραώ.
Ο Φαραώ, που θεωρούσαν ότι δεν άξιζε να μείνει στην ιστορία, και όπως φαίνεται δεν το κατάφεραν, ήταν ο νεαρός Τουτανχαμών, που η ανακάλυψη του ασύλητου τάφου του τον έκανε ίσως το διασημότερο Φαραώ σήμερα.
Η Γαλλική Επανάσταση είχε εξαλείψει με τον ίδιο τρόπο το προηγούμενο καθεστώς.
Οι Γάλλοι με το τέλος της επανάστασης οδήγησαν όλους τους εκπροσώπους της προηγούμενης περιόδου στη λαιμητόμο και κατέστρεψαν τις χρυσές βίβλους και τα έργα τους.
Η επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν είχε παρόμοια καταστροφικά αποτελέσματα.
Διέλυσαν έργα βουδιστικής τέχνης σημαντικών καλλιτεχνών.
Με τον ίδιο τρόπο και οι χριστιανοί όταν ήρθαν στην Ελλάδα κατέστρεψαν πολλά αρχαία αγάλματα, επειδή τα θεωρούσαν ειδωλολατρικά και ήθελαν να τα στείλουν στην αιώνια λήθη.
Άλλη μία τακτική που έχουν ακολουθήσει οι κατακτητές για να δηλώσουν την παρουσία τους και να διαγράψουν το παρελθόν ήταν η μετονομασία των πόλεων.
Η «Πόλη του Αγίου Πέτρου» πήρε το όνομα του αρχηγού της ρώσικης Επανάστασης και ονομάστηκε «Λένινγκραντ» και η πόλη Τσαρίτσυν σε «Στάλινγκραντ».
Οι Τούρκοι έκαναν το ίδιο στις μικρασιατικές πόλεις, η Κωνσταντινούπολη μετονομάστηκε σε Ινσταμπούλ και η πόλη Κρήνη σε Τσεσμέ, ώστε να ξεχαστεί η ελληνική χρήση των ονομάτων και ο Βυζαντινός πολιτισμός.
Πολλές από αυτές τις απόπειρες απέτυχαν παταγωδώς. Φυσικά δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσες πέτυχαν, αφού αυτό σημαίνει καταδίκη μνήμης. Να μην ξέρουμε τίποτα για πρόσωπα, πόλεις και πολιτισμούς.
Το κείμενο βασίστηκε σε πληροφορίες από το βιβλίο
Στην Επικαιρότητα του Παρελθόντος, του Νίκου Γ. Μοσχονά, Εκδόσεις Αρχείο
