Η καθημερινή ζωή των Ρωμαίων δεν έμοιαζε από καμία άποψη με αυτή των άλλων κατοίκων της Γαλατίας.
Οι κανονικοί Γαλάτες και οι γαλλο-ρωμαίοι συμπατριώτες τους έβγαζαν το ψωμί τους καλλιεργώντας τη γη και ζούσαν με την οικογένειά τους, ο καθένας στο σπίτι του.
Οι ρωμαίοι στρατιώτες δεν χρειαζόταν να φροντίσουν για την επιβίωσή τους και ήταν μόνο άνδρες.
Οι υποχρεώσεις τους βρίσκονταν σε άλλο τομέα.
Οι περιπολίες στα δάση
Στα τεύχη του Αστερίξ απεικονίζονται διάφορες πτυχές της στρατιωτικής ζωής.
Βλέπουμε Ρωμαίους να γυαλίζουν τα όπλα τους, να φυλάνε σκοπιά, να πλένουν τα ρούχα τους, να σκουπίζουν και να διασκεδάζουν.
Μπορούμε όμως να παρακολουθήσουμε και την πιο σκληρή πλευρά της ζωής τους, όπως το να κάνουν περιπολία στο δάσος.
Επειδή οι περισσότερες περίπολοι γίνονταν λίγο πολύ αντιληπτές, οι ρωμαίοι στρατιώτες έπεφταν πάνω σε Γαλάτες που είχαν βγει κυνήγι, συχνότερα απ’ ότι θα ήθελαν.
Παρά τη θέλησή τους, οι άνδρες της περιπόλου ήταν αναγκασμένοι να αναφέρουν στον διοικητή τους χωρίς κράνος, με σπασμένο ακόντιο, με μπλαβισμένο μάτι και γεμάτοι καρούμπαλα και γρατζουνιές. Συνήθως αυτά τα προκαλούσε μια μειοψηφία καταδρομέων Γαλατών.
Στην πραγματικότητα, και οι Ρωμαίοι της εποχής του Καίσαρα δεν ενθουσιάζονταν με τα δάση, εξαιτίας της άσχημης εμπειρίας από εχθρούς που τους επιτίθονταν ή τους έστηναν ενέδρα μέσα από άγριες και παρθένες δασικές εκτάσεις.
Η ενέδρα με τους κορμούς των δένδρων
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η διήγηση του Λίβιου για την καταστροφική κατάληξη που είχε μια πορεία ρωμαίων στρατιωτών μέσα από ένα γαλατικό δάσος:
«Ο Λεύκιος Ποστούμιος επρόκειτο να διασχίσει με τον στρατό του ένα απέραντο δάσος στη Γαλατία (Λιτανό το έλεγαν οι Γαλάτες).
Σ’ αυτό το δάσος, οι Γαλάτες δεξιά και αριστερά από το δρόμο, έκοψαν με τέτοιο τρόπο τα δέντρα, ώστε να στέκουν όρθια, αλλά με το παραμικρό σπρώξιμο να πέφτουν.
Ο Παστούμιος είχε δύο ρωμαϊκές λεγεώνες και από την Αδριατική είχε στρατολογήσει τόσους συμμάχους, ώστε εισέβαλε στο εχθρικό έδαφος με 25 χιλιάδες άνδρες.
Οι Γαλάτες είχαν πάρει θέση στις παρυφές του δάσους και μόλις η ρωμαϊκή φάλαγγα εισχώρησε στο δάσος, δίνουν ένα σπρώξιμο στα πρώτα μισοκομμένα δέντρα.
Τότε το ένα δέντρο έπεφτε πάνω στο άλλο, που κι αυτό μόλις που έστεκε στη θέση του.
Έτσι πέφτοντας κι από τις δύο μεριές τα δέντρα καταπλάκωσαν όπλα, άνδρες και άλογα που ήταν στη μέση.
Μόλις δέκα άνθρωποι γλύτωσαν: γιατί οι πιο πολλοί ξεψύχησαν χτυπημένοι από τους κορμούς των δέντρων και τα σπασμένα κλαδιά, και τους υπόλοιπους, κατατρομαγμένους από το αναπάντεχο κακό, τους σκότωσαν οι Γαλάτες που περίμεναν με τα όπλα τους σε ολόκληρο το δάσος τριγύρω».
Κι ένας υποδιοικητής του Καίσαρα έπεσε σε ενέδρα που του έστησαν Γαλάτες μέσα στο δάσος με όλες τις γνωστές συνέπειες:
«Όταν οι εχθροί κατάλαβαν από τον νυχτερινό θόρυβο και τους φρουρούς ότι οι Ρωμαίοι στρατιώτες σχεδιάζουν να φύγουν, χωρίστηκαν στα δύο και έστησαν ενέδρες μέσα στα δάση σε κατάλληλο κρυφό τόπο, στα δυο χιλιάδες ρωμαϊκά βήματα (3 χλμ. περίπου) και περίμεναν τους Ρωμαίους να περάσουν.
Όταν λοιπόν το μεγαλύτερο μέρος του στρατού των Ρωμαίων κατέβηκε στη μεγάλη χαράδρα, πρόβαλαν ξαφνικά οι Γαλάτες και από τα δύο μέρη αυτής της κοιλάδας και άρχισαν να χτυπούν τους οπισθοφύλακες και να εμποδίζουν την εμπροσθοφυλακή να βγει, και έτσι άρχισε μια μάχη σε έναν τόπο τελείως ανάποδο για τους δικούς μας.
Οι λίγοι που γλύτωσαν από τη μάχη έφτασαν από δύσκολα μονοπάτια μέσα στα δάση στον Τίτο Λαβιηνό τον διοικητή στο χειμερινό στρατόπεδο και του ανέφεραν τι είχε συμβεί».
Οι αγγαρείες
Οι λεγεωνάριοι του Ακουάριουμ, του Μπαμπάορουμ, του Λάβδανουμ και του Πετίμπονουμ είχαν λοιπόν κάθε λόγο να φοβούνται το δάσος και να αποφεύγουν τις αποστολές ανίχνευσης.
Προτιμούσαν να μένουν μέσα και δίνουν την εντύπωση ότι αντάλλαζαν ευχαρίστως την περιπολία με δουλειά ρουτίνας μέσα στο στρατόπεδο.
Στα περισσότερα τεύχη, οι καθημερινές αγγαρείες γίνονται ουσιαστικά με μεγάλη προθυμία.
Ο στρατιώτης γυαλίζει την ασπίδα του μέχρι να λάμψει σαν καθρέφτης και φαίνεται να το ευχαριστιέται.
Και οι άνδρες που φυλάνε σκοπιά ή βρίσκονται στο παρατηρητήριο, συνήθως δεν φαίνονται δυσαρεστημένοι, τουλάχιστον όσο ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να βγουν έξω από το στρατόπεδο.
Πρόκειται για υποχρεώσεις που είχαν ιστορική βάση.
Στην Αίγυπτο βρέθηκαν ίχνη του ημερήσιου προγράμματος υπηρεσίας για τις πρώτες δέκα μέρες του Οκτωβρίου το έτος 87 μ.Χ.
Σ’ αυτό αναφέρονται συνοπτικά οι καθημερινές αγγαρείες μερικών ρωμαίων λεγεωνάριων:
Γάιος Αιμίλιος Βάλενς: τη στολή του (εκατόνταρχου) Έλιου Πόπλιου
Κλαύδιος Σεκούντος: τα υποδήματα του Έλιου
Γάιος Ιούλιος Λο: σκοπιά στο παρατηρητήριο
Μάρκος Αντώνιος Κρίσπος: κανονική ενδυμασία
Γάιος Βαλέριος: συνοδεία του εκατόνταρχου
Γάιος Κερφίκιος Φούσκος: σκοπιά στην πύλη
Κόιντος Άννιος: σκούπισμα
Απ’ αυτές τις σύντομες οδηγίες μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι στρατιώτες έπρεπε να φροντίζουν τα όπλα και τα υποδήματα του εκατόνταρχου, να φυλούν σκοπιά και να βρίσκονται στο παρατηρητήριο, να πλένουν τα ρούχα τους και να σκουπίζουν το στρατόπεδο.
Στο πρόγραμμα αναφέρονταν αρχικά τα καθήκοντα 36 στρατιωτών.
Είναι κρίμα που αυτή η καταγραφή πάνω σε πάπυρο διασώθηκε αναλλοίωτη μόνο κατά ένα πολύ μικρό μέρος.
Ό,τι όμως αναφέρεται είναι αρκετό για να θεωρήσουμε την παρουσίαση της στρατιωτικής ζωής στα οχυρά Ακουάριουμ, Μπαμπάορουμ, Λάβδανουμ και Πετίμπονουμ ως ιστορικά τεκμηριωμένη.
ΠΗΓΗ: ASTERIX ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ, RENE VAN ROYEN – SUNNYVA VAN DER VEGT, ΜΑΜΟΥΘΚΟΜΙΞ
