Το 1935 ήταν ένα γραφικό λιμανάκι με μερικές βαρκούλες αραγμένες και τους ψαράδες να περπατούν στην ακροθαλασσιά.
Σήμερα αποτελεί την πρωτεύουσα ενός από τα πλέον κοσμοπολίτικα νησιά των Κυκλάδων.
Ο λόγος για την Παροικιά που αποτελεί το εμπορικό και επιβατηγό λιμάνι της Πάρου.
Το όνομά της προέρχεται από την εποχή του Βυζαντίου, όταν ο ναός της Εκατονταπυλιανής είχε σαν κολίγους (παροίκους) πολλούς κατοίκους του νησιού.
Στα σοκάκια της παλιάς πόλης συνυπάρχουν τα παραδοσιακά ασβεστωμένα κυκλαδίτικα σπίτια με νεοκλασικά αρχοντικά, αρχαία μνημεία, γεφυράκια, κρήνες και μικρές εκκλησίες.
Ο κεντρικός δρόμος της Παροικιάς οδηγεί στην πλατεία της Μαντούς Μαυρογένους, όπου βρίσκεται η προτομή της περίφημης αγωνίστριας του 1821 καθώς και το σπίτι της.
Το Ενετικό Κάστρο
Η πόλη είναι χτισμένη στις παρυφές του λόφου γύρω από το Κάστρο που έκτισαν οι Ενετοί τον 13ο αιώνα.
Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη από το ναό της θεάς Αθηνάς (6ος π.Χ. αιώνας) προστάτιδας της αρχαίας πόλης της Πάρου.
Κατά την περιήγησή του κανείς στη συνοικία του κάστρου θα συναντήσει και πολλά εκκλησάκια που ιδρύθηκαν τη Βυζαντινή εποχή. Πολλά από αυτά, όπως και τα σπίτια της καστροπολιτείας, είναι ενσωματωμένα στα τείχη του κάστρου ή άλλα είναι κτισμένα κατά μήκος του δρόμου.
Λίγο πιο πάνω στον ίδιο λόφο βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, που φημίζεται για την αρχιτεκτονική της και θεωρείται ένας από τους ωραιότερους ναούς του Αιγαίου.
Η Παναγία η Εκατονταπυλιανή
Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Παροικιάς βρίσκεται ο επιβλητικός ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής.
Πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς του ελλαδικού χώρου.
Σύμφωνα με την παράδοση κατά την διάρκεια του ταξιδιού της Αγίας Ελένης προς του Άγιους Τόπους με σκοπό να βρει τον Τίμιο Σταυρό, το καράβι της έπεσε σε θαλασσοταραχή και σταμάτησε στην Πάρο.
Εκεί, η Ελένη προσευχήθηκε σε ένα μικρό ξωκλήσι και έκανε τάμα στην Παναγία πως εάν κατάφερνε να βρει τον Τίμιο Σταυρό θα έχτιζε μια λαμπρή εκκλησία για χάρη Της.
Η μία εκδοχή αναφέρει ότι η ίδια η Ελένη έκτισε την εκκλησία, ενώ η δεύτερη και επικρατέστερη θέλει τον γιο της Κωνσταντίνο, τον πρώτο αυτοκράτορα του Βυζαντίου, να ιδρύει την Εκατονταπυλιανή μετά το θάνατο της μητέρας του στα μέσα του 4ου αιώνα.
Η ονομασία του Ναού της Εκατονταπυλιανής ή Καταπολιανή, προέρχεται από τον όρο «καταπόλα» που σημαίνει «κατά την πόλη», καθώς πιθανότατα «δείχνει» το σημείο όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη της Πάρου.
Η σημερινή, επίσημη ονομασία του Ναού είναι Εκατονταπυλιανή και συνδέεται και αυτή με έναν θρύλο: «Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η 100η είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη».
Κατά την Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία ο ναός υπέστη πολλές καταστροφές και λεηλασίες. Μεγάλες καταστροφές έπαθε κατά την επιδρομή του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα στην Πάρο, το 1537, και αργότερα κατά την επιδρομή του Μουσταφά Καπλάν πασά, το 1666.
Την μεγαλύτερη όμως επέφερε στο ναό ο σεισμός του 1733, όταν κατέρρευσε ο βόρειος και ο δυτικός θόλος και μέρος του τρούλου.
Κατά την επισκευή του, στην οποία σημαντική οικονομική συμμετοχή είχε και ο Παριανός ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Νικόλαος Μαυρογένης, έγιναν πολλές προσθήκες και μέσα και έξω από το ναό, οι οποίες παραμόρφωσαν τελείως την επιβλητική μορφή του,
Το 1959 όμως, ο αείμνηστος καθηγητής και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος άρχισε την αποκατάσταση του ναού στην Ιουστινιάνεια μορφή του και το 1966 τον ολοκλήρωσε.
Το αρχαίο νεκροταφείο
Κοντά στη παραλία της Παροικιάς βρίσκεται το αρχαίο νεκροταφείο της πόλης.
Πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως ταφικά μνημεία που χρονολογούνται από το τέλος του 8ου αιώνα π.Χ. αιώνα έως και τον 2ο αιώνα μ.Χ.
Το σημαντικότερο εύρημα είναι ένα πολυάνδριο (ομαδικός τάφος), μοναδικός στον χώρο του Αιγαίου που χρονολογείται στο τέλος της γεωμετρικής περιόδου (8ος π.Χ. αι.).
Σήμερα ο χώρος του αρχαίου νεκροταφείου λειτουργεί σαν αρχαιολογικό πάρκο και υπάρχει εκθετήριο με αναπαραστάσεις διαφόρων τύπων ταφής.
Επίσης, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ευρήματα όπως σαρκοφάγους, επιτύμβιες στήλες, αγγεία, εδώλια, κοσμήματα και αμφορείς.
Η Κοιλάδα των Πεταλούδων
Σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την Παροικιά, στο δρόμο προς την Αλυκή βρίσκεται η κοιλάδα με τις πεταλούδες.
Πρόκειται για έναν φυσικό βιότοπο όπου βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη πολύχρωμων πεταλούδων.
Τα τρεχούμενα νερά και η πυκνή βλάστηση μέσα στην καταπράσινη κοιλάδα, δημιουργούν έναν επίγειο παράδεισο.
Οι παραλίες
Μία από τις πιο όμορφες παραλίες της Παροικιάς, με χρυσαφένια άμμο και κρυστάλλινα νερά, είναι το Μαρτσέλο. Προχωρώντας ακόμη πιο βόρεια από το Μαρτσέλο, υπάρχουν άλλες δύο μικρότερες και ήσυχες παραλίες, γνωστές σαν “Καμίνια”.
Ο Κριός είναι ένα μικρό λιμανάκι που προστατεύεται από τα μελτέμια του Αυγούστου.
Τέλος, τα Λιβάδια είναι μια απέραντη αμμουδιά, με αρμυρίκια η οποία βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την Παροικιά και προσφέρεται για βουτιές.
Δείτε εδώ το βίντεο:
