Η σοκολάτα σήμερα βρίσκεται παντού, κυρίως σε στερεά μορφή και σε προσιτή τιμή. Όμως πριν από αρκετούς αιώνες αποτελούσε είδος πολυτέλειας και υπήρχε μόνο σε υγρή μορφή. Ένα δυναμωτικό ποτό με ευεργετικές ιδιότητες γνωστό και ως το «δώρο των θεών».
Το θαυματουργό «πικρό νερό»
Οι πρώτες αρχαιολογικά τεκμηριωμένες καλλιέργειες του κακαόδεντρου, έγιναν από τους Μάγιας, χιλιάδες χρόνια πριν. Η παρασκευή του ροφήματος κακάο, άρχισε σύντομα να γίνεται δημοφιλής. Ο πολύτιμος καρπός του κακαόδεντρου, άρχισε να δίνει τη βασική ύλη για ένα από τα δημοφιλέστερα τρόφιμα όλων των εποχών, του οποίου οι ιδιότητες θεωρούνταν μοναδικές, σχεδόν «μαγικές».
Οι Αζτέκοι που κατοικούσαν βορειότερα, δεν είχαν το κατάλληλο κλίμα για να το καλλιεργήσουν.
Έτσι αποκτούσαν τεράστιες ποσότητες μέσω του εμπορίου.
Έτριβαν τους σπόρους του κακάο και με τη σκόνη τους αρωμάτιζαν ένα μίγμα από βανίλια, καλαμπόκι, κόκκινες καυτερές πιπεριές και ζεστό νερό.
Ονόμαζαν αυτό το ρόφημα «ξοκολάτλ», δηλαδή «πικρό νερό» και το θεωρούσαν δυναμωτικό, χωνευτικό και φάρμακο για όλες τις ασθένειες!
Το καυτό νερό είναι απαραίτητο για να απελευθερωθούν οι ενεργές ουσίες και το άρωμα του κακάο.
Και σήμερα στο Μεξικό, όταν θέλουν να πουν ότι το νερό είναι καυτό, λένε «Como agua para chocolate» (όπως το νερό για σοκολάτα)
Οι κόκκοι του κακάο ήταν πολύτιμοι, άξιζαν όσο το χρυσάφι, και σε κάποιες εποχές, χρησιμοποιήθηκαν και σαν πραγματικό νόμισμα στις εμπορικές συναλλαγές, π.χ. με 10 σπόρους κακάο αγόραζες ένα κουνέλι, ενώ με 100 έναν σκλάβο! Την εποχή εκείνη οι σπόροι προσφέρονταν συνήθως στους Θεούς και τους βασιλιάδες!
Από λάφυρο γίνεται το ρόφημα της αριστοκρατίας
Όταν το 1519 ο Ισπανός Κορτέζ κατέκτησε το Μεξικό και ανάγκασε τον βασιλιά των Ατζέκων, Μοντεζούμα, να συνθηκολογήσει και να παραδώσει τους θησαυρούς του. Τότε ανακάλυψε τους σπόρους του κακαόδεντρου. Ο Κορτέζ δοκίμασε το κακάο και ενθουσιάστηκε. Έστειλε μια μεγάλη ποσότητα στην Ισπανία, ξεκινώντας από τα παλάτια και τις βασιλικές αυλές. Αυτό που ακολούθησε ήταν η ηδονή στον ουρανίσκο και αμέσως το κακάο έγινε το ρόφημα της μόδας σε όλη την Ευρώπη.
Άρχισαν να χρησιμοποιούν μέλι αντί για πιπέρι, για να το γλυκάνουν. Στη συνέχεια το μέλι αντικαταστάθηκε από τη ζάχαρη.
Στα 1674 παρασκευάστηκε για πρώτη φορά σοκολάτα σε στερεά μορφή, σε ένα μαγαζί του Λονδίνου. Η βιομηχανική όμως παραγωγή της σοκολάτας άρχισε το 1780 στη Βαρκελώνη.
Από τον 16ο αιώνα είχαν γραφτεί πολλά για τις θεραπευτικές ιδιότητες της σοκολάτας. Τον 17ο αιώνα, η ζεστή σοκολάτα είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και ήταν το αγαπημένο ρόφημα όλων των αριστοκρατών και αυλικών της εποχής, οι οποίοι την κατανάλωναν ως αφροδισιακό και ως αντίδοτο για την κούραση και την εξάντληση.
Η «πικρή αλήθεια» για τις φυτείες
Οι τεχνικές επεξεργασίες της σοκολάτας, οδήγησαν στην αυξημένη ζήτηση του κακάο στην Ευρώπη. Σύντομα δημιουργήθηκαν φυτείες σε βρετανικές, γαλλικές και ολλανδικές αποικίες κοντά στον Ισημερινό, όπου οι φυσικές συνθήκες ήταν κατάλληλες για τα δέντρα.
Οι εργαζόμενοι στις φυτείες κακάο ήταν σκλάβοι. Αυτό άλλαξε;
Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι με σύγχρονους όρους, αν αξιολογηθεί το ωράριο, η αμοιβή και οι συνθήκες εργασίας, ακόμη και σήμερα τα παιδιά που εργάζονται στις φυτείες δεν είναι παρά σκλάβοι, όπως και οι «συνάδελφοί» τους πριν μερικούς αιώνες. Αναφερόμαστε σε φυτείες κακάο στη Δυτική Αφρική, ιδίως την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, όπου το κακάο είναι ένα σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν.
Από τον καρπό του δέντρου, μέχρι να καταλήξουν στα ράφια των καταστημάτων υπάρχουν πολλά στάδια που αγνοούμε.
Η σοκολάτα είναι υπέροχη για όσους την καταναλώνουν, αλλά όχι και για αυτούς που την παράγουν.
Παρακολουθείστε το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για την παραγωγή της σοκολάτας. Από την στιγμή που κόβεται ο καρπός μέχρι την στιγμή της τοποθέτησης στα ράφια των καταστημάτων:
Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο «Σοκολάτα, η τροφή των θεών». Μελέτη δημοσιευμένη από τον Ψυχίατρο Θοδωρή Δασκαλόπουλο.
