Η Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι είναι ίσως το πιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης παγκοσμίως.
Αυτό που αποτελεί ανεξήγητο μυστήριο και γοητεύει τους ειδικούς, αλλά και τον απλό κόσμο είναι το αινιγματικό χαμόγελό της.
Πολλοί επιχείρησαν να ερμηνεύσουν το μυστηριώδες χαμόγελο της γυναίκας που απεικονίζεται.
Πρόκειται μάλλον για την σύζυγο ενός επιχειρηματία από τη Φλωρεντία, ονόματι Φραντσέσκο ντελ Τζιοκόντο την οποία ζωγράφισε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι το 153-1506. Όμως, τίποτα άλλο δεν είναι γνωστό για την προσωπικότητα της γυναίκας ώστε να ερμηνευτεί η έκφραση του προσώπου της.
Το 2005 μια ομάδα από το πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ χρησιμοποίησε ειδικό πρόγραμμα σε υπολογιστή για να αναλύσει το χαμόγελο της Μόνα Λίζα.
Το πρόγραμμα αυτό αναλύει και αξιολογεί διάφορα χαρακτηριστικά, όπως ρυτίδες γύρω από τα μάτια ή γραμμές γύρω από το στόμα με σκοπό να προσεγγίσει τις εκφράσεις και να ερμηνεύσει τα συναισθήματα που τις προκαλούν, όπως ευτυχία, φόβο, θυμό.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης με τη βοήθεια του υπολογιστή οδήγησαν την ομάδα στο συμπέρασμα ότι η έκφραση της Μόνα Λίζα είναι αυτή μιας ευτυχισμένης γυναίκας σε ποσοστό 83%. Ωστόσο, η αιτία της ευτυχίας παρέμενε άγνωστη.
Το 2006 μια ακόμα έρευνα έριξε περισσότερο φως στο αινιγματικό χαμόγελο.
Μια ομάδα ειδικών ερευνητών και επιστημόνων από τον Καναδά μετέβη στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, με σκοπό να προσπαθήσει με επιστημονικές μεθόδους να ερμηνεύσει το διάσημο χαμόγελο.
Με τη βοήθεια προηγμένης τεχνολογίας και λέιζερ δημιούργησαν μια τρισδιάστατη αναπαράσταση του πίνακα. Αυτή η τεχνική επιτρέπει να έρθουν στην επιφάνεια λεπτομέρειες που βρίσκονται κάτω από τις διάφορες στρώσεις των χρωμάτων του πίνακα.
Από ιστορικές αναφορές ήταν γνωστό ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε πραγματοποιήσει κάποιες αλλαγές στον αρχικό πίνακα. Η ομάδα αυτή λοιπόν έβαλε στο στόχαστρο της έρευνας το υπόστρωμα του πίνακα. Το γεγονός ότι αυτή η ομάδα κατάφερε να δει στοιχεία και λεπτομέρειες κάτω από την τελική επιφάνεια του πίνακα ήταν εξαιρετικής σημασίας για την εξαγωγή νέων συμπερασμάτων.
Οι εικόνες που ήρθαν στο φως με τη βοήθεια της τεχνολογίας έδειξαν ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε αρχικά ζωγραφίσει τη γυναίκα με τα μαλλιά της πιασμένα σε κότσο και όχι λυτά όπως τη βλέπουμε σήμερα αλλά και σε μια ελαφρώς διαφορετική στάση.
Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως είναι πως η γυναίκα φορούσε φόρεμα από τούλι. Στην Ιταλία του 16ου αιώνα τέτοια φορέματα φορούσαν μόνο οι γυναίκες που είτε εγκυμονούσαν είτε είχαν μόλις γίνει μητέρες. Τώρα πλέον οι ειδικοί αναρωτιούνται αν αυτό το αινιγματικό χαμόγελο της Μόνα Λίζα σχετίζεται με τον ερχομό ενός παιδιού.
