Στις 8 Μαΐου 1996, εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία το νέο Σύνταγμα της Νότιας Αφρικής, που τερμάτιζε και επίσημα το επί 45 χρόνια καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων στη χώρα.
Δύο χρόνια πριν, το 1994, ο Νέλσον Μαντέλα και το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (African National Congress) κέρδισαν πανηγυρικά με 62,7% τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές στη Νότια Αφρική, ενώ για πρώτη φορά συμμετείχε ο μαύρος πληθυσμός που μόλις είχε απόκτήσει ίσα πολιτικά δικαιώματα.
Το Άπαρτχαιντ
Τον Ιούνιο του 1948 το Εθνικό Κόμμα ανέλαβε τα ηνία της χώρας, το οποίο εφάρμοσε επίσημα την σκληρή πολιτική του απαρτχάιντ με στόχο τη διάκριση των φυλετικών κοινοτήτων.
Πέρα από το διαχωρισμό των 4 εθνοτικών ομάδων (Λευκοί, Κούληδες, Μιγάδες, Μπαντού) στην Αφρικανική χώρα, οι εκάστοτε κυβερνήσεις μέχρι και το 1990 είχαν θεσπίσει μία σειρά από νόμους, οι οποίοι θα σφράγιζαν την «ανωτερότητα» των λευκών έναντι των μαύρων.
Αρχικά, το 1949, ψηφίστηκε ο νόμος ο οποίος απαγόρευε τους μεικτούς γάμους, και ένα χρόνο αργότερα ο περιβόητος νόμος «περί ανηθικότητας», που τιμωρούσε τη σεξουαλική επαφή μεταξύ λευκών και μη – λευκών.
Μεταγενέστερα, νόμοι όπως, η εκδίωξη μαύρων που ζούσαν σε περιοχές που είχαν απόδοθεί στους λευκούς, η απαγόρευση της επαγγελματικής κατάρτισης των μαύρων, αλλά και πολλοί άλλοι, θα μετέτρεπαν την Νότια Αφρική σε ένα σκληρό και απάνθρωπο μέρος για τον μαύρο πληθυσμό της χώρας.
Το «πρόγραμμα» και η αντίσταση
Κατά τις δεκαετίες ΄70 και ΄80, μία ακραία ρατσιστική πρακτική θα έβρισκε εφαρμογή στη Νότια Αφρική.
Αρχικά, το καθεστώς στη χώρα «προέτρεπε» τις μαύρες γυναίκες να ελέγχουν τις γεννήσεις μέσω της αντισύλληψης.
Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, διάφοροι επιστήμονες είχαν προσληφθεί από τις μυστικές υπηρεσίες, για να θέσουν σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα για τη μείωση της γονιμότητας των μαύρων γυναικών. Αυτό περιελάμβανε ενέσεις οι οποίες προκαλούσαν στείρωση, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μέσω μίας ουσίας η οποία κατέληγε στο πόσιμο νερό των κατοίκων (σε περιοχές μη – λευκών).
Κατά συνέπεια, στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 ο μέσος όρος παιδιών ανά μαύρη οικογένεια είχε μειωθεί από 6 σε 4,6, όπου ήταν και το χαμηλότερο ποσοστό στην υποσαχάρια Αφρική.
Στον αντίποδα, το στρατιωτικό σκέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου είχε οργανώσει ανταρτοπόλεμο, με τους άντρες του να εκπαιδεύονται σε διάφορες χώρες της Αφρικής, όπως η Ανγκόλα και Ζάμπια.
Είχε οργανώσει σαμποτάζ και ένοπλες επιθέσεις στη χώρα, ενώ είχε προχωρήσει σε εκτελέσεις μαύρων οι οποίοι κατηγορούνταν για συνεργασία με λευκούς ρατσιστές.
Για περισσότερες από 4 δεκαετίες οι μαύροι της Νότιας Αφρικής υπέφεραν, αλλά και αντιστέκονταν. Είχαν γίνει τεράστιες συγκεντρώσεις σε μεγάλες πόλεις, όπως στην πρωτεύουσα Πραιτόρια και το Κέιπ Τάουν, ενώ υπήρξαν και αυτοί που δολοφονήθηκαν στο «όνομα της τάξης».
Μπροστάρης στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων – αν και φυλακισμένος για σχεδόν 3 δεκαετίες – υπήρξε ο μετέπειτα πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας, Νέλσον Μαντέλα.
Το τέλος
Ο Νέλσον Μαντέλα απελευθερώθηκε τον Φεβρουάριο του 1990, όταν την εξουσία ανέλαβε το 1989 ο τελευταίος λευκός πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Φρεντερίκ Ντε Κλερκ.
Ύστερα από διαπραγματεύσεις για το νέο Σύνταγμα, οι οποίες τερματίστηκαν το 1994, διεξήχθησαν εκλογές με τον Νέλσον Μαντέλα να θριαμβεύει και να γίνεται ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας.
Στις 8 Μαίου, η Νότια Αφρική θα έμπαινε και συνταγματικά σε νέα εποχή, πιο ειρηνική, μετην ψήφιση του Συντάγματος το οποίο θα καταργούσε τις φυλετικές διακρίσεις και τις ανισότητες.