Ο διάσημος γάλλος ποιητής και φίλος του Πικάσο, που επισκέφθηκε τον Γράμμο στον Εμφύλιο. Τα ποιήματα με την ντουντούκα και η έκκληση στους στρατιώτες του Εθνικού Στρατού.

«Ένας εμφύλιος πόλεμος όπως ο δικός σας είναι ο πιο φοβερός απ’ τους πολέμους και οι μόνοι που ωφελούνται είναι εκείνοι που σας οδήγησαν σ’ αυτόν.»

Ο γάλλος υπερρεαλιστής ποιητής Πολ Ελυάρ, κατά την περίοδο του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου είχε αντιφασιστική και αντιναζιστική δράση, ενώ ήταν οργανωμένος στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας.

Ήταν ανάμεσα σε αυτούς που ανακηρύχθηκαν «Μεγάλοι Ποιητές της Αντίστασης», καθώς το 1943 συγκέντρωσε σε έναν μεγάλο τόμο τα έργα ποιητών, οι οποίοι είχαν ενεργό ρόλο στον αγώνα κατά του Ναζισμού.

Ο Δημοκρατικός Στρατός και η επίσκεψη στον Γράμμο

Ο Ελυάρ είχε μία ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα. Στο πλαίσιο της συμμετοχής του σε διάφορα συμβούλια για την Παγκόσμια Ειρήνη, είχε επισκεφθεί και την Ελλάδα, όπου τον Δεκέμβρη του 1944 είχε γράψει το ποίημα «Αθήνα».

«Έλληνα λαέ βασιλιά απελπισμένε, να χάσεις άλλο πια δεν έχεις παρά τη λευτεριά. Τον έρωτά σου για την λευτεριά και την δικαιοσύνη και τον άπειρο σεβασμό του ίδιου του εαυτού σου…»

Ο επαναστάτης ποιητής είχε επισκεφθεί ξανά την Ελλάδα προς το τέλος του Εμφύλιου Πολέμου και τον Ιούνιο του 1949 επισκέφθηκε τον Γράμμο.

Βλέποντας από κοντά τις συνθήκες στις οποίες οι άντρες του Δημοκρατικού Στρατού αγωνίζονταν, πήρε τη ντουντούκα και ξεκίνησε να απαγγέλλει ποιήματα στους αντάρτες.

Στις ελληνίδες αδελφές μου (Γράμμος, Ιούνης ’49)

«Αδελφές μου της ελπίδας, ω, γυναίκες γενναίες,
Έχετε κλείσει συμφωνία ενάντια στο θάνατο
Ω, αθάνατες αγαπημένες μου,
Παίζετε τη ζωή σας
Για να θριαμβεύσει η ζωή
Είναι κοντά η μέρα, ω, αδελφές μου του μεγαλείου,
Που θα κοροϊδεύουμε τις λέξεις πόλεμος και μιζέρια
Γιατί θα έχετε νικήσει.»

Ο Πολ Ελυάρ, απεθυνόμενος αυτή τη φορά στους στρατιώτες του Εθνικού Στρατού, είχε κάνει την ιστορική έκκληση για ειρήνη.

Γιοι της Ελλάδας,

Απευθύνομαι σ’ εσάς τους αγρότες, τους εργάτες, τους διανοούμενους που υπηρετείτε αναγκαστικά στο στρατό μιας κυβέρνησης που δεν σας εκπροσωπεί.
Και πρώτα απ’ όλα θέλω να σας διαβεβαιώσω πως ήρθα για να διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια την εδώ κατάσταση και πως μοναδικός λόγος που με παρότρυνε σ’ αυτό είναι το ζωηρό ενδιαφέρον μου για την αλήθεια αλλά και το πάθος μου για την ειρήνη.
Ένας εμφύλιος πόλεμος όπως ο δικός σας είναι ο πιο φοβερός απ’ τους πολέμους και οι μόνοι που ωφελούνται είναι εκείνοι που σας οδήγησαν σ’ αυτόν.

Αυτό που είδα στην ελεύθερη Ελλάδα είναι ο ακατανίκητος Λαϊκός Στρατός του οποίου η αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία ενώνει αδελφικά τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες του.
Κανένας ξένος δεν υπάρχει στις γραμμές τους, εφόσον το όραμά τους είναι η ανεξαρτησία και το μεγαλείο, σε ευτυχία και ειρήνη, της χώρας τους.
Είδα την αθώα καρδιά τους, τα τίμια μάτια τους και κάτω απ’ τον γαλάζιο ουρανό τους να χορεύουν και να τραγουδάνε σαν παιδιά.
Είδα όμως και το μέτωπό τους να σκοτεινιάζει με τη σκέψη ότι έχουν απέναντί τους τους αντιπάλους στη μάχη τα αδέλφια, τους γονείς και τους πατεράδες τους.
Όμως πολλές περιοχές πρέπει ακόμα να ελευθερωθούν, πολλά ερείπια να ανορθωθούν, πολλή χέρσα γη να καλλιεργηθεί και κυρίως να επιτευχθεί η απελευθέρωση απ’ τα μαρτύρια.

Σας ικετεύω όλους εσάς που βρίσκεστε απ’ τη μεριά των δεσμοφυλάκων και των δήμιων να αναλογιστείτε τους αθώους που κάθε μέρα πληρώνουν το δικό σας μέλλον με το αίμα τους. Σας ικετεύω να αναλογιστείτε τη φρίκη της Μακρονήσου και των φυλακών της χώρας σας, όπου χιλιάδες πατριώτες, βέβαιοι για τη νίκη τους, περιμένουν κάθε μέρα τα βασανιστήρια και το θάνατο.

Όπου κι’ αν πήγα είδα παντού εδώ στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή ή στα μετόπισθεν, τους αιχμαλώτους συναδέλφους σας να απολαμβάνουν τον πιο μεγάλο σεβασμό και την ανθρωπιά και να διατρέφονται ακριβώς όπως και οι αντάρτες, είδα να περιποιούνται τους τραυματίες σας με την ίδια φροντίδα όπως και εκείνους του Δημοκρατικού Στρατού. Αυτοί οι αιχμάλωτοι, που κάθε μέρα γίνονται περισσότεροι, είναι ελεύθεροι να επιστρέψουν στα σπίτια τους ή να ενταχθούν στο Δημοκρατικό Στρατό. Οι πιο πολλοί διαλέγουν τη δεύτερη λύση.

Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που ένα στρατός αισθάνεται τόσο δυνατός, τόσο βέβαιος για τη νίκη ώστε να είναι σε θέση να δείχνει τέτοια εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Είναι επίσης που ένας στρατός δείχνει τόσο πρόθυμος να προσφέρει την ειρήνη, όσο περισσότερο αυξάνουν οι δυνάμεις του. Η μόνη νίκη που εύχεται αυτός ο στρατός είναι η καθολική ενότητα του λαού και το τέλος των δεινών του πολέμου που έχουν επιβάλλει οι αγγλοσάξονες ιμπεριαλιστές.

Σ’ ολόκληρο τον κόσμο οι απλοί άνθρωποι αγωνίζονται για την ειρήνη. Ο γενναίος ελληνικός λαός, γεμάτος δόξα βρίσκεται στην πρωτοπορία αυτού του αγώνα.

Ο Ελυάρ είχε υποστηρίξει με σθένος τη Μαροκινή Επανάσταση το 1925 (εναντίον των Ισπανών), ενώ αργότερα αντιτάχθηκε στο καθεστώς του Φράνκο στην Ισπανία.

Την εποχή εκείνη, πολύ καλός φίλος του ποιητή ήταν ο Πάμπλο Πικάσσο ο οποίος ζωγράφισε τον γνωστό πίνακα «Γκερνίκα», ενώ ο Ελυάρ έγραψε το ποίημα «Νίκη για την Γκερνίκα.»

Πληροφορίες αντλήθηκαν απο: toperiodiko.gr

Διαβάστε επίσης: Ο Τζον Μάλκοβιτς όπως δεν τον έχετε ξαναδεί. Μεταμορφώνεται και φωτογραφίζεται ως Τσε Γκεβάρα, Αϊνστάιν, Τζακ Νίκολσον, Πικάσο και Χέμινγουεϊ…