Το 1959 το περιοδικό «LIFE» απαθανάτισε την εγχείρηση για μεταμόσχευση κεφαλιού ενός σκύλου στο σώμα ενός άλλου σκύλου μεγαλύτερου μεγέθους. Ο επιστήμονας Βλάντιμιρ Ντέμικοβ, μαζί με την ομάδα του, μέσα σε περίπου τέσσερις ώρες πραγματοποίησαν την πολύπλοκη επέμβαση με επιτυχία.
Ήταν η 24η μεταμόσχευση του σοβιετικού επιστήμονα, ο οποίος για σχεδόν μια δεκαετία είχε ασχοληθεί με τη μεταμόσχευση διαφόρων οργάνων σε ζώα. Παρά τις επικρίσεις που διατυπώθηκαν σε βάρος του για τα πειράματα στα ζώα, ο Ντέμικοβ, θεωρείται από κορυφαίους νευροχειρουργούς ως ο επιστήμονας που άνοιξε τον δρόμο για τις μεταμοσχεύσεις ανθρώπινων ζωτικών οργάνων.
Η «σουρεαλιστική» μεταμόσχευση
Ο Βλάντιμιρ Πέτροβιτς Ντέμικοβ γεννήθηκε στη Μόσχα στις 18 Ιουλίου 1916. Υπήρξε ένας από τους καινοτόμους σοβιετικούς επιστήμονες, ο οποίος από την αρχή της καριέρας του ασχολήθηκε με τις μεταμοσχεύσεις οργάνων σε ζώα, κυρίως σε σκύλους.
Για περίπου δύο δεκαετίες, από το 1930 έως και το 1950, πραγματοποίησε με επιτυχία μεταμοσχεύσεις καρδιάς και πνευμόνων σε ζώα. Έμεινε όμως περισσότερο γνωστός για τις μεταμοσχεύσεις κεφαλιών σκύλων.
Σε όλη τη δεκαετία του 1950 πειραματίστηκε με πολλά τετράποδα. Η εγχείρηση ήταν μια πολύπλοκη διαδικασία και απαιτούσε λεπτούς χειρισμούς.
Για τη μεταμόσχευση χρειάζονταν δύο σκύλοι, ένας μικρού μεγέθους και ένας μεγαλύτερος.
Στην περίπτωση που «κάλυψε» το περιοδικό «LIFE» , ο Ντέμικοβ και η ομάδα του χρησιμοποίησαν τον γερμανικό ποιμενικό «Brodyaga» και ένα κουτάβι, την «Shavka».
Νάρκωσε και τα δύο σκυλιά και ακρωτηρίασε το κουτάβι, από τη μέση και πάνω , κρατώντας την καρδιά, τους πνεύμονες και τα μπροστινά πόδια.
Στο γερμανικό ποιμενικό έκανε μία τομή στην περιοχή του λαιμού, στο σημείο δηλαδή που θα «ένωνε» το μικρότερο σκυλί.
Στη συνέχεια ένωσε σταδιακά όλα τα αιμοφόρα αγγεία των δύο σκύλων. Η μεταμόσχευση είχε διάρκεια περίπου τέσσερις ώρες. Μετά την επέμβαση και τα δύο σκυλιά είχαν όλες τις αισθήσεις τους ανέπαφες και ήταν σχετικά αυτόνομα.
Η «Shavka», αν και μπορούσε να πιει, το κεφάλι της δεν ήταν συνδεδεμένο με το στομάχι του ποιμενικού, με αποτέλεσμα όλα τα υγρά του κουταβιού να καταλήγουν μέσω ενός εξωτερικού σωλήνα στο πάτωμα.
Ο 24ος δικέφαλος σκύλος δεν ήταν από τις πιο επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις του Ντέμικοβ, καθώς τέσσερις μέρες μετά την επέμβαση, τα σκυλιά πέθαναν.
Το πρωτοποριακό έργο του σοβιετικού επιστήμονα
Πριν τον Βλάντιμιρ Ντέμικοβ, παρόμοια μεταμόσχευση είχε προσπαθήσει στο μακρινό 1908 ο γάλλος χειρουργός Αλέξις Καρέλ μαζί με τον αμερικανό συνάδελφό του, Τσαρλς Γκάθρι.
Η εγχείρηση όμως απέτυχε και μετά από λίγες ώρες χρειάστηκε να κάνουν ευθανασία στον σκύλο με τον οποίο πειραματίστηκαν.
Το πείραμα με τους δικέφαλους σκύλους είναι σκληρό και σήμερα θα θεωρούνταν ανήθικο, με δεδομένο πως η μεταμόσχευση των κεφαλιών των δύστυχων τετράποδων δεν υπαγορευόταν από κάποιο ιατρικό λόγο.
Εκείνη την εποχή όμως, τα πειράματα του Ντέμικοβ αντιμετωπίστηκαν ως επιστημονική πρωτοπορία. Ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε με επιτυχία μεταμοσχεύσεις οργάνων σε ζώα, ενώ ο νευροχειρουργός Ρόμπερτ Γουάιτ εμπνεύστηκε από το έργο του Ντέμικοβ για τη μεταμόσχευση κεφαλιών σε μαϊμούδες.
Ταυτόχρονα, ο Κρίστιαν Μπάρναρντ, ο νοτιοαφρικανός καρδιοχειρουργός, ο οποίος πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση καρδιάς από άνθρωπο σε άνθρωπο το 1967 είχε επισκεφτεί τον Ντέμικοβ δύο φορές στο εργαστήριό του και τον θεωρούσε μέντορά του.
Ο Βλάντιμιρ Ντέμικοβ πέθανε στις 22 Νοεμβρίου 1998 από ανεύρυσμα. Ένας δικέφαλος σκύλος του, που έζησε για 38 ολόκληρες ημέρες, βαλσαμώθηκε και από το 1988 εκτίθεται στο Μουσείο Ιστορίας της Ιατρικής στη Ρίγα της Λετονίας.
Διαβάστε στη «ΜτΧ»: Λάικα. Το αδέσποτο χάσκι από τη Μόσχα που ταξίδεψε στο διάστημα πριν από τον άνθρωπο. Ζούσε σε κάψουλες για να εκπαιδευτεί και πέθανε στην πρώτη της αποστολή από υπερθέρμανση και πανικό…
