«Αν αποκτήσεις γιο, τον ανατρέφεις ακόμα και αν είσαι φτωχός. Αν αποκτήσεις κόρη την εγκαταλείπεις ακόμα κι αν είσαι πλούσιος». Η θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα

ΠΗΓΗ: «Μια σταγόνα ιστορία» του Δημήτρη Καμπουράκη, εκδόσεις Πατάκη

Στην αρχαία Ελλάδα η γυναίκα δεν έχαιρε μεγάλης υπολήψεως.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι είχαν φτιάξει κοινωνίες πολεμιστών και εμπόρων που ήταν κατεξοχήν ανδροκρατικές, ενώ οι γυναίκες ήταν χρήσιμες για τη σεξουαλική ικανοποίηση των ανδρών και βέβαια για την αναπαραγωγή.
Η γέννηση και η ανατροφή των παιδιών ήταν οι σοβαρότερες αρμοδιότητες που είχε η γυναίκα.
Οι μητέρες είχαν σοβαρότατη αποστολή να επιτελέσουν, κυρίως όταν έπρεπε να αναθρέψουν αγόρια, γιατί τα νεογέννητα κορίτσια ήταν γενικώς ανεπιθύμητα. Η συνήθης πρακτική για ανεπιθύμητα παιδιά, δηλαδή κορίτσια ή άρρωστα νεογέννητα, δεν ήταν βρεφοκτονία, αλλά η εγκατάλειψή τους σε μια ερημιά, η «έκθεσις».

Σύμφωνα με ιστορικές εκτιμήσεις, το 10% των νεογέννητων κοριτσιών πετιόντουσαν στις ερημιές και πέθαιναν.
Ο Ποσείδιππος, ένας κωμωδιογράφος του 3^ου αιώνα γράφει: «Αν αποκτήσεις γιο, τον ανατρέφεις ακόμα και αν είσαι φτωχός. Αν αποκτήσεις κόρη την εγκαταλείπεις ακόμα κι αν είσαι πλούσιος».
Τα κορίτσια παντρεύονταν πολύ γρήγορα.
Ο Ιπποκράτης στο έργο περί παρθένων υποστηρίζει ότι μόλις ένα κορίτσι αποκτήσει περίοδο πρέπει να παντρευτεί για να ανοίξει η δίοδος και να τρέχει το αίμα.
Διαφορετικά έλεγε ότι η γυναίκα κινδυνεύει καθώς το αίμα συγκεντρώνεται γύρω από την καρδιά δημιουργώντας σωματικές αρρώστιες και παραφροσύνη.
Το νεαρό της ηλικίας των μανάδων (γεννούσαν από τα 14) και οι κακές συνήθειες υγιεινής, έφερναν υψηλότατα ποσοστά θνησιμότητας και στις μανάδες και στα νεογέννητα.
Η Μήδεια στον Ευριπίδη λέει «θα προτιμούσα να πολεμήσω τρεις φορές παρά να γεννήσω μία», ενδεικτικό των πόνων και των κινδύνων που υπήρχαν στη γέννα.
Οι γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα γεννούσαν καθιστές και γι’ αυτό υπήρχε ένα ειδικό κάθισμα τοκετού με μια τρύπα σαν μισοφέγγαρο στη μέση.
Ο Πλούταρχος, το 2^ο αιώνα μ.Χ αναφέρεται σε μια γυναίκα που τη συμβούλευσαν να πάει να ξαπλώσει και την έπιασαν οι πόνοι της γέννας.
Και αυτή απάντησε «γιατί να ξαπλώσω στο κρεβάτι; Πηγαίνοντας στο κρεβάτι έφθασα σε αυτή την κατάσταση».
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η γυναίκα θεωρείτο ακάθαρτη από θρησκευτικής πλευράς.

Άλειφαν το σπίτι της εγκύου με πίσσα για να το προστατεύσουν από τα κακά πνεύματα, ενώ μετά τη γέννα κρεμούσαν έξω από το σπίτι ένα κλαδί ελιάς αν γεννούσε αγόρι και μια φούντα μαλλί αν έκανε κορίτσι. Οι αρχαίες ελληνικές κοινωνίες ήταν διχασμένες στο θέμα των εκτρώσεων. Ο Σωρανός συμβούλευε τη γυναίκα που ήθελε να διακόψει την κύηση να περπατά πολύ, να σηκώνει βαριά πράγματα, να ανεβαίνει πάνω σε άλογα και να καλπάζει ή να πηδά με δύναμη από μεγάλο ύψος.

Έτσι βέβαια, μαζί με το έμβρυο, μπορούσε να σκοτωθεί και η μάνα, αλλά ποιος έδινε τότε σημασία;
Ο Αριστοτέλης γράφει ότι η έκτρωση επιτρέπεται μόνο όσο το έμβρυο δεν έχει αποκτήσει δική του ζωή μέσα στη μήτρα, χωρίς να προσδιορίζει ποιο ακριβώς είναι αυτό το χρονικό όριο.
Ένα ήταν σίγουρο. Επειδή έμβρυο και παιδί θεωρούνταν νομική ιδιοκτησία του πατέρα, απαγορευόταν αυστηρά η έκτρωση χωρίς την άδεια του πατέρα.
Για τις έγκυες που αρρώσταιναν, υπήρχε μια μέθοδος θεραπείας που βρέθηκε χαραγμένη σε πλάκες του Ασκληπιείου της Επιδαύρου.
Η ασθενής που έφτανε άρρωστη στο ιερό ποτιζόταν με ένα φάρμακο το οποίο της έφερνε ύπνο.
Πιθανότατα ήταν ένα μείγμα ναρκωτικών και χαλαρωτικών ουσιών.
Ξάπλωνε να κοιμηθεί κι έπρεπε ο θεός να εμφανιστεί στο όνειρό της και να της πει τη θεραπεία που ήταν αναγκαίο να ακολουθήσει.
Αυτή τη μετέφερε στους γιατρούς οι οποίοι την εφάρμοζαν πιστά.
Αν η άρρωστη γυναίκα πέθαινε ή αν η κατάστασή της επιδεινωνόταν, έφταιγε αυτή.
Είτε γιατί δεν είδε σωστά το όνειρο, είτε γιατί δεν το κατάλαβε όπως έπρεπε, είτε γιατί δεν το μετέφερε σωστά στους γιατρούς.
Οι γιατροί της εποχής υποστήριζαν ότι μια γυναίκα μπορεί να συλλάβει πιο εύκολα όταν τελειώνει η περίοδός της κι αφού έχει φάει ελαφρά.
Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι η σεξουαλική επαφή τον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης διευκόλυνε τη γέννα και έφερνε πιο γρήγορα τους πόνους της, ενώ ο Ιπποκράτης, αν και πατέρας της ιατρικής, πρότεινε μια εξαιρετικά αμφίβολης αποτελεσματικότητας αντισυλληπτική μέθοδο.
Αν μια γυναίκα έλεγε φάει φασόλια παραβρασμένα στον χυλό μέχρι να χυλώσουν, δεν θα μείνει έγκυος για έναν χρόνο.

ΠΗΓΗ: «Μια σταγόνα ιστορία» του Δημήτρη Καμπουράκη, εκδόσεις Πατάκη