ΠΗΓΗ: Οι Μεγαλύτερες Απάτες της Ιστορίας, Eric Chaline, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Το έγγραφο που είναι γνωστό ως “Η Δωρεά του Κωνσταντίνου” είναι μία από τις πιο φημισμένες παραχαράξεις των αρχών του μεσαίωνα.
Υποτίθεται ότι συντάχθηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο το 300 μ.Χ.
Το πιο συγκλονιστικό όμως είναι το περιεχόμενο της Δωρεάς: ούτε λίγο ούτε πολύ, κατοχυρώνει τη διεκδίκηση της Καθολικής Εκκλησίας, πιο συγκεκριμένα του Πάπα, στα εδάφη που αποτελούσαν το δυτικό μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτές ήταν οι επαρχίες της Ιταλίας, της Γαλατίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιλλυρίας.
Είναι άγνωστο ποιος δημιούργησε το έγραφο, αλλά πιθανολογείται πως γράφτηκε το δεύτερο μισό του 8ο αιώνα μ.Χ.
Το 300 μ.Χ., η Ρωμαϊκή κυριαρχία εκτεινόταν από τη Βρετανία μέχρι την Αίγυπτο και ανατολικά, μέχρι τη Μεσοποταμία.
Οι Ρωμαίοι όμως διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατον να κυβερνάται πια από ένα μόνο πρόσωπο.
Για να λύσει το πρόβλημα, το 293 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός επινόησε το σύστημα που έγινε γνωστό ως τετραρχία, με δύο Καίσαρες και δύο ιεραρχικά κατώτερους Αύγουστους, οι οποίοι θα τους διαδέχονταν όταν ερχόταν η ώρα.
Οι Καίσαρες διαίρεσαν την αυτοκρατορία σε δύο ίσα μέρη: τη Δύση και την Ανατολή με το όριο κάπου στα Βαλκάνια.
Στόχος ήταν οι δύο αυτοκράτορες να κυβερνούν αρμονικά μεταξύ τους και να εφαρμόζει ο ένας τα διατάγματα του άλλου στο δικό του μισό της αυτοκρατορίας.
Όπως ήταν φυσικό, οι Καίσαρες και οι Αύγουστοι δεν συνεργάζονταν και η αυτοκρατορία διασπάστηκε με μια σειρά εμφυλίων πολέμων που κράτησαν μέχρι το 313 μ.Χ.
Τότε παρουσιάστηκε ο Κωνσταντίνος, γνωστός με το προσωνύμο “Μέγας”.
Αφού κέρδισε το στέμμα του δυτικού μέρους της αυτοκρατορίας, άρχισε να ορέγεται το ανατολικό μέρος, το οποίο διοικούσε ο πρώην σύμμαχός του, Λικίνιος.
Μέχρι το σημείο αυτό, επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας ήταν η ειδωλολατρεία.
Οι θεοί και οι θεοποιημένοι αυτοκράτορες λατρεύονταν σε ναούς και η αυξανόμενη μειονότητα των Χριστιανών, κάποιοες φορές αντιμετωπιζόταν με ανοχή και κάποιες φορές με διωγμούς.
Όταν έγινε αδιαφιλονίκητος αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κόσμου, ο Κωνσταντίνος νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό και τον προώθησε ενεργά, κτίζοντας και χρηματοδοτώντας ανεγέρσεις εκκλησιών. Το δεύτερο μεγαλύτερο επίτευγά του ήταν η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, ως “νέας Ρώμης” στα ανατολικά.
Από τότε και έπειτα, οι πορείες της ανατολικής και δυτικής αυτοκρατορίας άρχισαν να διαφοροποιούνται.
Τον 5ο αιώνα, η δυτική αυτοκρατορία απειλούνταν από βόρειες φυλές.
Το 476, ο τελευταίος αυτοκράτορας της Δύσης εκθρονίστηκε και οι επαρχίες μετατράπηκαν σε ξένα βασίλεια.
Μόνο η καθολική εκκλησία παρέμεινε φρουρός του ρωμαϊκού νόμου, της γλώσσας και του πολιτισμού.
Ζήτησε στήριξη από την Κωνσταντινούπολη και έκανε ό,τι παραχωρήσεις μπορούσε στους νέους άρχοντες της Ρώμης.
Στα ανατολικά, η αυτοκρατορία ευημερούσε και αναπτυσσόταν, μέχρις ότου τον 6ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός εισέβαλε στην Ιταλία και τη Βόρεια Αφρική.
Οι Βυζαντινοί κράτησαν την Ιταλία μέχρι το 571, όταν εκδιώχθηκαν από τους Λομβαρδούς.
Όταν γράφτηκε η “Δωρεά”, η βυζαντινή αυτοκρατορία επιβίωνε στην ανατολή, παρά την άνοδο του Ισλάμ και την απώλεια εδαφών στη Μέση Ανατολή και βόρεια Αφρική.
Η χριστιανική εκκλησία, αν και θεωρητικά ενιαία και αδιαίρετη, στην πράξη είχε διαιρεθεί στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, με ηγέτη τον Πατριάρχη και τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης και την Καθολική, με ηγέτη τον Πάπα της Ρώμης.
Η ανερχόμενη δύναμη στη δύση ήταν οι Φράγκοι, με τους βασιλείς τους, Πεπίνο τον Νεότερο και τον γιο του, Καρλομάγνο, τον οποίο ο Πάπας επρόκειτο να στέψει “Αυτοκράτορα των Ρωμαίων” το 800 μ.Χ.
Για τον Πάπα, η “Δωρεά” είχε δύο οφέλη: επιβεβαίωνε την υπεροχή της Εκκλησίας της Ρώμης και την Έδρα του Αγίου Πέτρου απέναντι στον κύριο ανταγωνιστή, το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Παρείχε νομική κάλυψη στις διεκδικήσεις της Ρώμης επάνω στις πρώην βυζαντινές επαρχίες, οι οποίες αργότερα θα γίνονταν παπικά κράτη υπό την ηγεσία του Πάπα ως ανεξάρτητου άρχοντα.
Για τους Φράγκους, νομιμοποιούσε τη μεταβίβαση του τίτλου “Αυτοκράτορας των Ρωμαίων” από τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης στον Καρλομάγνο. Και η απόδειξη ήταν η παραχώρηση της κυριαρχίας στη δυτική αυτοκρατορία από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο στον Πάπα Συλβέστρο.
Τη “Δωρεά” κατήγγειλε ως πλαστή τον 15ο αιώνα, ένας Καθολικός καρδινάλιος, ο Νικόλας της Κούζα και ταυτόχρονα, ο εξέχων μελετητής Λορέντσο Βάλλα. Και οι δύο είχαν πολιτικά κίνητρα για τις πράξεις τους.
Ο Νικόλαος ήθελε να μεταρρυθμίσει τη σχέση μεταξύ της εκκλησίας και της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και να βελτιώσει τις σχέσεις με την τότε πολιορκημένη Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Ο Βάλλα ήταν στην υπηρεσία του βασιλιά της Ισπανίας, ο οποίος βρισκόταν σε πόλεμο με τον Πάπα για κάποια εδάφη στην Ιταλία.
Έναν αιώνα αργότερα, οι Προτεστάντες στη Γερμανία και την Αγγλία, κατηγόρησαν την καθολική εκκλησία ότι πλαστογράφησε τη “Δωρεά” προκειμένου να προωθήσει τα δικά της πολιτικά συμφέροντα.
Περίπου 800 χρόνια μετά τη δημιουργία του, το έγγραφο κηρύχθηκε πλαστό από τον Πάπα.
Ήταν βέβαια πολύ αργά. Η “Δωρεά” χρησιμοποιήθηκε από τον Πάπα για να επιβάλει απόλυτη κυριαρχία και να νομιμοποιήσει κάθε αυθαιρεσία.
Η συμπεριφορά αυτή οδήγησε σε συγκρούσεις με την ανατολή, οι οποίες κατέληξαν στο Σχίσμα των δύο Εκκλησιών, αλλά και σε σύγκρουση με τον Βορά, όπου έκανε την εμφάνισή της η προτεσταντική μεταρρύθμιση.
{Η αρχική φωτογραφία προέρχεται από την τηλεοπτική σειρά «The Borgias» με τον Τζέρεμι Άϊρονς στο ρόλο του Ροντρίγκο Βοργία, του πανούργου πατριάρχη της οικογένειας Boργία, που χτίζει μια αυτοκρατορία βασισμένη στη διαφθορά της ιερής καθολικής εκκλησίας }
ΠΗΓΗ: Οι Μεγαλύτερες Απάτες της Ιστορίας, Eric Chaline, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
