Στις 16 Οκτωβρίου 1964, λίγο μετά τα τραγικά γεγονότα της Τηλλυρίας, ο κόσμος της Κύπρου ξεχύθηκε στους δρόμους.
Άλλοι κρατώντας πλακάτ με συνθήματα του Μακαρίου ή κατά του ΝΑΤΟ κι άλλοι με πλακάτ που είχαν το πρόσωπο του Στρατάρχη Τίτο.
Η άφιξη του Γιουγκοσλάβου Προέδρου ήταν ένα σημαντικό γεγονός. Ήταν ο πρώτος ξένος αρχηγός κράτους που επισκεπτόταν την Κύπρο από την ανακήρυξή της σε Δημοκρατία.
«Καλώς όρισες στην Κύπρο μεγάλε φίλε μας»
Οι ετοιμασίες ήταν λαμπρές. Το αεροδρόμιο και οι δρόμοι από τους οποίους θα πέρναγε η αυτοκινητοπομπή φωταγωγήθηκαν, ενώ παντού κρεμάστηκαν σημαίες της Γιουγκοσλαβίας και της Κύπρου.
Πλήθος κόσμου συνέρρευσε στη Λευκωσία από κάθε περιοχή της Κύπρου, ενώ στην πλατεία Μεταξά (σημερινή πλατεία Ελευθερίας) απ΄ όπου θα έδιναν λόγο οι δύο Προέδροι «δεν έπεφτε καρφίτσα».
Ο κόσμος ενθουσιασμένος κρατούσε μεγάλα πανό που καλωσόριζαν τον Πρόεδρο Τίτο. Τα συνθήματα στη γλώσσα της Κύπρου και Γιουγκοσλαβίας, εκτός από το καλωσόρισμα, ήταν και κατά του «αμερικανικού ιμπεριαλισμού και του ΝΑΤΟ».
«Να’ αφεθεί η Κύπρος να καθορίσει το δικό της μέλλον»
Ο Πρόεδρος Τίτο, συγχαίροντας στην ομιλία του τον Πρόεδρο Μακάριο για «την εξεύρεση λύσης», καθώς και τον κυπριακό λαό για τον αντιαποικιακό του αγώνα, αναφέρθηκε στην τοποθέτηση για την Κύπρο κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Καΐρου, όπου όλοι οι ηγέτες υποστήριξαν το δικαίωμα του κυπριακού λαού για «αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία χωρίς καμία εξωτερική επέμβαση».
Ο βράχος των πολιτικών
Το 1982, ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Λέλλος Δημητριάδης, ζήτησε από τον γλύπτη Άντρο Καζαμία τη δημιουργία ενός μνημείου, εν όψει της επίσκεψης του Προέδρου της Γιουσκοσλαβίας στην Κύπρο, Πέταρ Στάμπολιτς.
Ο Λέλλος έδωσε διορία στον γλύπτη δύο εβδομάδες και ο Άντρος Καζαμίας του απάντησε πως ήταν αδύνατο σε τέτοιο μικρό χρονικό διάστημα να ετοιμαστεί το μνημείο.
«Να κόψεις το λαιμό σου και να το ετοιμάσεις», του απάντησε έντονα ο Δήμαρχος.
Πράγματι, το μνημείο ετοιμάστηκε σε δύο εβδομάδες και τοποθετήθηκε στην Πλατεία Ελευθερίας όπου ο Τίτο είχε απευθύνει ομιλία μαζί με τον Μακάριο στις 16 Οκτωβρίου 1964.
«Ο ρότσος με τα τζιέρατα»
Ένας από τους υποψήφιους Δημάρχους της Λευκωσίας, ο Ιωάννης Ρωσσίδης, δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα την «Πέτρα του Τίτο».
Στην προεκλογική του εκστρατεία είχε υποσχεθεί στον κόσμο της πρωτεύουσας πως μία από τις πρώτες ενέργειες του αν τον εξέλεξαν Δήμαρχο ήταν να «ταράξει τον ρότσο με τα τζιέρατα» μέσα από την πλατεία.
Τελικά, την πέτρα του Τίτο μετακίνησε το 2008 η Δήμαρχος Ελένη Μαύρου στις αποθήκες του Δημαρχείου, όπου «θα κρατείτο για δύο χρόνια».
Τόσο υπολογιζόταν πως θα κρατούσαν οι εργασίες ανάπλασης της πλατείας, ωστόσο παραμένει μέχρι σήμερα στις αποθήκες.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Αρχείο Γιώργου Βατυλιώτη, Γ.Τ.Π.
