Τον Μάρτιο του 1804, Χριστιανοί, Οθωμανοί και Λινοπάμπακοι συγκρότησαν ένα εξαγριωμένο πλήθος το οποίο είχε φτάσει έξω από το αρχοντικό του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου και τον απειλούσε.
Η αφορμή ήταν οι δυσβάσταχτοι φόροι για τους οποίους κατηγορούσαν τον Δραγουμάνο που άλλοτε ήταν ο ευεργέτης τους.
Ήταν η αρχή του τέλους για το γόητρο και το κύρος του πανίσχυρου Κορνέσιου, ο οποίος υπήρξε το δεξί χέρι του τούρκου πασά στην Κύπρο.
Ο Δραγουμάνος
Ο Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος γεννήθηκε στην Κρήτου Τέρρα της Πάφου, γύρω στο 1750.
Υπήρξε Μέγας Διερμηνέας, Δραγουμάνος, το αξίωμα του οποίου τον καθιστούσε την κυριότερη πολιτική εξουσία μετά τον Πασά. Εκπροσωπούσε τον κυπριακό λαό επί οθωμανοκρατίας και έτσι μπορούσε να μεταβιβάζει τα αιτήματά του, άμεσα στον Σουλτάνο.
Από το 1779 έως το 1809 που υπηρέτησε σε αυτό το αξίωμα, έζησε με τη σύζυγό του Μαρουδιά Παυλίδου και τα έξι παιδιά τους στο αρχοντικό που σήμερα βρίσκεται λίγα μέτρα από την Αρχιεπισκοπή. Η σύζυγός του καταγόταν από τις Τρεις Ελιές και ήταν ανηψιά του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου.
Εκτός από Μέγα Διερμηνέας υπήρξε επίσης πλοιοκτήτης και γαιοκτήμονας, όμως ταυτόχρονα ήταν φιλεύσπλαχνος και βοηθούσε τους φτωχούς κατοίκους του νησιού. Χρηματοδότησε την κατασκευή του υδραγωγείου του Σιλιχτάρη στη Λευκωσία, δώρισε το τσιφλίκι που είχε στην Τύμπου στη Μονή Μαχαιρά και έκτισε εκκλησίες. Το 1802 έδωσε δύο τσιφλίκια για να χτιστεί λεπροκομείο προκειμένου να μην εκτελεστούν οι λεπροί της Κύπρου, όπως είχε διατάξει ο τούρκος πασάς.
Η μεγάλη εξέγερση του 1804
Τον Μάρτιο του 1804 ένα εξαγριωμένο πλήθος συγκεντρώθηκε στη Λευκωσία και διαμαρτυρόταν για τους δυσβάσταχτους φόρους και τη σιτοδεία που τους έπληξε. Αρχικά το πλήθος εναντιώθηκε στις τουρκικές αρχές, όμως οι ίδιοι τους έστρεψαν ενάντια στον Χατζηγεωργάκη Κορνέσιο κι έτσι έφτασαν έξω από το κονάκι του.
Ο Μέγας Δραγουμάνος προσπάθησε να τους διώξει, αλλά τίποτα δεν μπορούσε να ηρεμήσει το πλήθος. Κλειδώθηκε στο σπίτι του και μαζί με την οικογένειά του δραπέτευσε. Έμεινε για λίγες μέρες στο σπίτι ενός τουρκοκύπριου φίλου του κι αργότερα στην οικία του ρώσου πρέσβη στη Λάρνακα. Στις 20 του μήνα έφυγε για την Κωνσταντινούπολη.
Οι αγρότες λεηλάτησαν και έκαψαν μέρος του αρχοντικού, όμως ο μέγα Δραγουμάνος από την Πόλη έστειλε στρατό για την καταστολή της εξέγερσης.
Έναν χρόνο μετά, διόρισε ως επίτροπό του τον βοηθό του Νικόλαο Νικολαΐδη, ο οποίος καταχράσθηκε τη θέση του.
Ο Νικολαΐδης, ο μουχασίλης (κυβερνήτης) Χασάν Αγά και ο γάλλος πρόξενος Joseph Regnault με ψεύτικες κατηγορίες προκάλεσαν την οργή της Υψηλής Πύλης η οποία διέταξε την άμεση σύλληψή του. Ο Δραγουμάνος όμως γλίτωσε ακόμη μία φορά. Μετά τη φυγή του ο Χασάν Αγάς διάταξε να σφραγιστεί το αρχοντικό του.
Στις 31 Μαρτίου 1809, ο Μέγας Βεζύρης Yusuf Ziyâ Paşa, γνωστός και ως τυφλός εκτέλεσε τον Χατζηγεωργάκη με αποκεφαλισμό στην Κωνσταντινούπολη.
Το αρχοντικό του αγοράστηκε από τη μωαμεθανή Hatice Hanım, της οικογένειας Magnisali. Επέστρεψε στα χέρια του μικρότερου γιου του Γιάγκου Τζελεπή το 1830, όταν η Αρχιεπισκοπή του παραχώρησε 13.500 γρόσια για να το αγοράσει πίσω από τη χανούμισσα Χατιτζέ.
Εγκαταστάθηκε εκεί με τη γυναίκα του, Ιουλιανή. Πέθανε το 1874 ενώ η σύζυγός του παρέμεινε μαζί με την Ουρανία Ζαχαριάδου την οποία υιοθέτησε. Με τη σειρά της η Ουρανία έζησε εκεί με τον σύζυγό της Χριστόδουλο Οικονομίδη και τις τέσσερις κόρες τους.
Το 1935, οι Βρετανοί κήρυξαν το αρχοντικό αρχαίο μνημείο.
Το ισόγειο αποκτήθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 1949.
Τι 1952 η κυβέρνηση αγόρασε τη δυτική πτέρυγα. Η βόρεια και ανατολική πτέρυγα αποκτήθηκαν το 1979, με τον θάνατο της Ιουλίας Πίκη, η οποία δώρισε την επίπλωση και το αρχοντικό με την επιθυμία να γίνει μουσείο.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψη». Ποιος ήταν ο Βασίλης Μιχαηλίδης που έγραψε την «9η Ιουλίου εν Λευκωσία Κύπρω»
