«Ανακoινούται ότι την πρωίαν της σήμερον τουρκικά αεροσκάφη άνευ προειδοποιήσεως, υπούλως και ανάνδρως προσέβαλλον τον σταθμόν ραντάρ, εβομβάρδισαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και έρριψαν εντός του τουρκοκυπριακού θύλακος Λευκωσίας-Αγύρτας μικράν δύναμιν αλεξιπτωτιστών. Αι Ελληνικαί Κυπριακαί Δυνάμεις αντιμετωπίζουν μετά γενναιότητας και πρωτοφανούς ενθουσιασμού την απρόκλητον επίθεσιν του τουρκικού σωβινισμού. Ο εχθρός ουδέν κατόρθωσε να επιτύχη. Μέχρι στιγμής κατερρίφθησαν τρία εχθρικά αεροσκάφη. Ουδεμία απώλεια εσημειώθει εις τας ημετέρας δυνάμεις».
Ήταν λίγο μετά τις 08:00 το πρωί, όταν ο Άγγελος Κοτσώνης πλησίασε το μικρόφωνο του ΡΙΚ και ανακοίνωσε την τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου, σχεδόν δυόμιση ώρες μετά την τουρκική απόβαση στις ακτές της Κερύνειας.
Ο κυπριακός ραδιοσταθμός, κατειλημμένος από τους πραξικοπηματίες είχε εκείνες τις ημέρες ως διοικητή, τον αντισυνταγματάρχη Αθανάσιο Λιασκώνη.
Ευχαριστημένος, από τον στόμφο και την ένταση της φωνής του νεαρού Άγγελου, του ανακοίνωσε πως θα παρέμενε στη θέση εκείνη για να εκφωνεί τα πολεμικά ανακοινωθέντα.
Η πολεμική ατμόσφαιρα του ΡΙΚ
Η περιοχή του ΡΙΚ βρισκόταν στους κύριους στόχους της τουρκικής αεροπορίας. Βρισκόταν όμως, σε ισχυρή αντιαεροπορική κάλυψη κι έτσι ενώ το Στούντιο Α’ καλυπτόταν μόνο από τσίγκους, το Ίδρυμα είχε μικρές ζημιές.
Ο Άγγελος βρισκόταν με τον Μάριο Κυπριανίδη, την Πόλη Παύλου, τον Άκη και την Τασούλα Μελετίου.
Βρίσκονταν μέσα σε πολεμική ατμόσφαιρα με τα μεγάφωνα να μεταδίδουν πολεμικά εμβατήρια και ανακοινωθέντα τα οποία μιλούσαν για απόκρουση εισβολέων και αποδεκατισμό των εχθρικών δυνάμεων.
Ο ενθουσιασμός και ο στόμφος στα ανακοινωθέντα ήταν μεγάλος, όμως φαγητό και νερό ανύπαρκτα.
Ο Άγγελος Κοτσώνης θυμάται: «Η τροφοδοσία μας τόσο τις μέρες της πρώτης εισβολής όσο και της δεύτερης δεν ήταν ικανοποιητική. Τα τρόφιμα ήταν λίγα ενώ το νερό ανύπαρκτο αφού οι δυνάμεις των πραξικοπηματιών που εισέβαλαν στο ΡΙΚ και το κατέλαβαν στης 15 Ιουλίου, κατέστρεψαν ακόμη και τις σωλήνες. Νερό μας έφερνε με μπετόνια ο τότε καντινιέρης, Χρίστος Ανδρέου, ο οποίος επίσης με την έναρξη της εισβολής άνοιξε την καντίνα κι ό,τι είχε το διέθεσε για όσους εργάζονταν στο ΡΙΚ. […] Σε μια περίπτωση, μεταξύ πραξικοπήματος και πρώτης εισβολής, βγήκα από το στούντιο και πήγα στο Τμήμα Ειδήσεων για να πάρω ένα ανακοινωθέν. Εκεί βρήκα τον τότε τμηματάρχη ραδιοφώνου, Γιώργο Μητσίδη, ο οποίος κρατούσε ένα μικρό κομμάτι ψωμί και τρεις ελιές. Αυθόρμητα του πήρα το χέρι, έκοψα ένα κομματάκι ψωμί, πήρα μια ελιά και τα έφαγα. Στη συνέχεια ήπια νερό κι ένιωθα ότι χόρτασα».
«Την ώρα που εκφωνούσα έκλαιγα»
Στην αρχή ο Άγγελος Κοτσώνης, μιλούσε με στόμφο και ενθουσιασμό. Η φωνή του μοίραζε ρίγη εθνικής συγκίνησης σε όσους μπορούσαν να τον ακούσουν. Μιλούσε για νίκες, οι οποίες στη συνέχεια συνειδητοποίησε πως δεν ήταν νίκες και πως τόσο καιρό εκφωνούσε ψέματα.
«Αισθάνθηκα τόσο άσχημα, που για 48 ώρες δεν μίλησα στο μικρόφωνο. Αναφέρομαι στην εκφώνηση κάποιων συνθημάτων που μιλούσαν για την πραγματοποίηση πόθων αιώνων ενώ στην πραγματικότητα η Κύπρος εδιχοτομείτο. Εκφωνώντας τα συνθήματα αυτά έκλαια. Όταν στη συνέχεια διάβαζα την ωμή πραγματικότητα που μιλούσε για τη δημιουργία προγεφυρώματος των Τούρκων, η δυσφορία και η απογοήτευση που με κυριάρχησαν δεν λέγονται».
Το τελευταίο ανακοινωθέν της πρώτης εισβολής
Ο Λιασκώνης πλησίασε τον Άγγελο και του ανακοίνωσε πως σε μισή ώρα θα διάβαζε το μεγάλο και ιστορικό ανακοινωθέν. Αυτό που μιλούσε για την εκπλήρωση των εθνικών πόθων, δηλαδή την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Ο ενθουσιασμός του Άγγελου κόπηκε όμως όταν συνειδητοποίησε τι πραγματικά ετοιμαζόταν να εκφωνήσει.
Είχε γίνει ένα ράκος, το μικρόφωνο τον απωθούσε.
Το ανακοινωθέν μιλούσε για κατάπαυση του πυρός και τόνιζε πως οι Τούρκοι συνέδεσαν τον θύλακα Λευκωσίας-Αγύρτας με το προγεφύρωμα Κερύνειας.
«Ξύπνα και άρχισε ο πόλεμος πάλι»
Ο Άγγελος λίγο πριν τη δεύτερη εισβολή, ζήτησε άδεια να πάει να δει τους γονείς του.
Οι δικοί του από φόβο είχαν μετακινηθεί από το Καϊμακλί στον Στρόβολο, όμως λόγω έλλειψης χώρου πήγε να μείνει στο σπίτι ενός οικογενειακού φίλου.
Πριν τις πέντε το πρωί άκουσε βολές πυροβολικού. Ξύπνησε τον φίλο του και του είπε: «Ξύπνα και άρχισε ο πόλεμος πάλι».
Έσπευσε προς το ΡΙΚ, μαζί με άλλους συνάδελφους κι όλοι δουλεύανε πυρετωδώς. Τα πολεμικά ανακοινωθέντα αυτήν τη φορά, έγραφε ο Σπύρος Παπαγεωργίου.
Τα αντιαεροπορικά που κάλυπταν το ΡΙΚ είχαν αποσυρθεί.
Τότε όλοι μαζί αναγκάστηκαν να μετακινηθούν. Αρχικά προς τη Δευτερά, ακολούθως προς το Τρόοδος.
«Όσο με ακούτε μην έχετε έγνοια»
Ο Άγγελος είχε χάσει κάθε επαφή με την οικογένειά του.
Λίγο πριν τη δεύτερη εισβολή δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τη νύφη του, στην οποία είχε εκφράσει τις ανησυχίες του για δεύτερη εισβολή.
Τον κάλεσε για να του πει να προσέχει. Τότε της απάντησε: «Όσο με ακούτε μην έχετε έγνοια, σημαίνει ζω, όταν όμως πάψετε να με ακούτε από το ραδιόφωνο τότε μακαρίστε με!».
Στις 14 Αυγούστου κυκλοφόρησε η φήμη πως το ΡΙΚ βομβαρδίστηκε κι έγινε ερείπια.
Μέχρι να στηθεί ο σταθμός στο Τρόοδος και να ακουστεί ξανά η φωνή του Άγγελου, η οικογένεια του ανησύχησε.
Έφτασαν στο Τρόοδος στις 19:25. Ένας συνάδελφός του ετοιμαζόταν να διαβάσει το δελτίο ειδήσεων.
Τότε τον παρακάλεσε να πάρει τη θέση του, απλά και μόνο για να ακούσουν οι δικοί του τη φωνή του. Ο Άγγελος Κοτσώνης διάβασε συνολικά 35 πολεμικά ανακοινωθέντα κι έμεινε γνωστός ως ο «εκφωνητής του πολέμου».
*Πληροφορίες: Το Περιοδικό
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Κάποιες κοπέλες τις βίαζαν καθημερινά και για κάθε βιασμό έβαζαν και μία στάμπα στα πόδια». Οι εφιαλτικές μνήμες μιας εγκλωβισμένης Μορφίτισσας
