Από μικροί ακούμε να μας συμβουλεύουνε να μη κτίζουμε στην άμμο παλάτια. Σίγουρα είναι επικίνδυνο και δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε. Ο Μπόμπ Λη, όμως, αποφάσισε να διαψεύσει τον κανόνα.
Ο Λη υπήρξε ανεξάρτητος παραγωγός πετρελαίου, αλλά και εφευρέτης. Όταν συνταξιοδοτήθηκε το 1980 έχτισε το δικό του μικρό και ιδιόμορφο ‘κάστρο’ στο νότιο άκρο του μικρού νησιού Μάρκο στο Cape Romano της Φλόριντας. Μια περιοχή με λευκές αμμουδιές, γαλάζια νερά, απομόνωση και παραδεισένια ησυχία.
Ο Λη χρειάστηκε δυο χρόνια για να αγοράσει τη γη των τεσσάρων στρεμμάτων με περισσότερο από μισό στρέμμα λευκής αμμουδιάς, από τέσσερις διαφορετικούς ιδιοκτήτες. Του πήρε άλλα δυο χρόνια για να χτίσει τα ιδιόμορφα λευκά σπίτια. Μια αλληλουχία θολωτών υπερυψωμένων, φουτουριστικών δωματίων με αντίστοιχα υπερυψωμένη βεράντα και με συνολική έκταση 223 τμ.
Ο εφευρετικός κύριος Λη
Πριν να ξεκινήσει την κατασκευή στο δύσκολο περιβάλλον του νησιού το οποίο δεν διέθετε ρεύμα και νερό και είχε απίστευτη δυσκολία στη πρόσβαση, αποφάσισε να κατασκευάσει ένα παρόμοιο κτίσμα στο σπίτι του στο Γκατλινμπουργκ στο Τενεσί.
Έφτιαξε μερικές τεράστιες μεταλλικές φόρμες που ταίριαζαν μεταξύ τους σαν κομμάτια από μια μπάλα του μπάσκετ για να δώσει το σχήμα του θόλου, δημιουργώντας μια εσωτερική και μια εξωτερική στρώση, αφήνοντας κενό για να χύσει το σκυρόδεμα μεταξύ τους.
Ξεκίνησε μεταφέροντας με μια φορτηγίδα τις απαραίτητες προμήθειες, δυο μπετονιέρες, φρέσκο νερό και τα μεταλλικά καλούπια. Χρησιμοποίησε την άμμο του νησιού και έκανε την πρόσμιξη με τσιμέντο για να κατασκευάσει το σκυρόδεμα.
Αυτάρκες και οικολογικό
Πρωτότυπο σχέδιο, πολλαπλά θολωτά δωμάτια με δεκάδες παράθυρα τα οποία πρόσφεραν άπλετο φως και θέα προς τον κόλπο του Μεξικού από τη μια και προς μια λιμνοθάλασσα από την άλλη. Προσβάσιμα και τα δυο μέσω δυο ξύλινων ηλεκτροφωτισμένων μονοπατιών.
Ένα σπίτι ονειρικό και εντελώς αυτάρκες. Είχε ηλιακούς συλλέκτες, αλλά και δυο εφεδρικές γεννήτριες για να καλύπτουν τις ανάγκες του σπιτιού σε περίπτωση παρατεταμένης συννεφιάς.
Οι ηλιακοί συλλέκτες παρείχαν ηλεκτρικό για όλο το σπίτι το οποίο σχεδόν 35 χρόνια πριν είχε κλιματισμό, δύο θερμοσίφωνες, ανεμιστήρες οροφής, ψυγείο, δορυφορική κεραία, τζακούζι, μπάρμπεκιου αερίου, όπως και την απαραίτητη ενέργεια ρεύματος για να φωταγωγούνται τα μονοπάτια.
Οι θόλοι σύμφωνα με τον εγγονό του Λη, Μάικ Μόργκαν, είχαν σχεδιαστεί από τον παππού του έτσι ώστε όταν η βροχή χτυπούσε τους θόλους, όλο το νερό να κυλά προς τα κάτω και να συλλέγεται σε μια δεξαμενή τοποθετημένη κάτω από τον κεντρικό θόλο, χωρητικότητας περίπου 87 τόνων. Το νερό κατόπιν περνούσε από ειδικά φίλτρα για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα ντους και το πλύσιμο των πιάτων.
Αντιμετώπισε γενναία το τυφώνα Άντριου το 1992 χωρίς μεγάλες ζημιές πέρα από σπασμένα παράθυρα.
Όμως, με την πάροδο του χρόνου, το σχήμα του νησιού άρχισε να αλλάζει παρασέρνοντας στο νερό άλλα δύο γειτονικά σπίτια, ένα σε ξυλοπόδαρα και ένα σε σχήμα πυραμίδας, επίσης πρωτοποριακά. Τώρα φαίνεται πως τα θολωτά σπίτια είναι τα επόμενα που θα παρασυρθούν.
Οι νέοι ιδιοκτήτες μπροστά στο δίλημμα της κατεδάφισης
Όταν αγοράστηκε το ακίνητο από τους σημερινούς ιδιοκτήτες το 2005, τους Τόστο, τα σχέδια ήταν να ανακαινίσουν το σπίτι καθιστώντας το λειτουργικό και πάλι, μεταφέροντας τους θόλους σε άλλη περιοχή.
Την ίδια χρονιά όμως, το 2005, ήρθε και ο τυφώνας Γουίλμα ο οποίος δημιούργησε μεγάλες αλλοιώσεις στον περιβάλλοντα χώρο και καταστροφές στα κτίρια.
Η μεταφορά τους τότε κρίθηκε επικίνδυνη από το Τμήμα Περιβαλλοντικής Προστασίας που ζήτησε την κατεδάφισή τους, εκδίδοντας και πρόστιμα το 2007 για τη μη έγκαιρη απομάκρυνσή τους.
Η οικογένεια Τόστο δεν γκρέμισε τα κτίρια και η τύχη τους έχει αφεθεί πλέον στη δύναμη της φύσης.
Αλλόκοτο αξιοθέατο
Τα σπίτια μόλις που στέκουν πάνω από νερό βάθους 2 μέτρων, αρκετά μακριά πλέον από την ακτή και έχουν γίνει αξιοθέατο και νέο τουριστικό προορισμό για τα ιστιοπλοϊκά και τους ψαράδες.
Όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα, τα θολωτά λευκά σπίτια που θυμίζουν ιγκλού προκαλούν το ενδιαφέρον των περιοίκων και συνεχίζουν να γράφουν τη δική τους, πρωτότυπη ιστορία.