Στις 2 Ιουνίου 1953, η Μεγάλη Βρεττανία και οι αποικίες της, προετοιμάζονταν για το μεγάλο γεγονός της στέψης της νέας βασίλισσας Ελισάβετ Β’. Σε όλα τα σχολεία της Κύπρου είχαν σταλεί αναμνηστικά φλυτζάνια με τη φωτογραφία της Βασίλισσας και την επιγραφή God Save the Queen. Επίσης είχαν σταλεί και άλλα δώρα και εντολές για εκδρομές προς τιμήν της. Ο τότε Κυβερνήτης Sir A. B. Wright είχε δώσει και την εντολή όλες οι πόλεις να ετοιμαστούν με τον λαμπρότερο τρόπο για τις τελετές και τις παρελάσεις. Παντού κυμάτιζαν αγγλικές σημαίες και επιγραφές που υμνούσαν τη νέα Βασίλισσα.
Οι Κύπριοι όμως, τρία χρόνια μετά το ενωτικό δημοψήφισμα και δύο χρόνια πριν την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ δεν είχαν καμία διάθεση να γιορτάσουν τη στέψη. Οι εφημερίδες δημοσίευαν άρθρα όπου έκαναν λόγο για αποχή από τους εορτασμούς, αφού «δεν είναι νοητό οι δούλοι να εορτάζουν ένα γεγονός που αφορά τους κυρίαρχούς των».
Από την Κυριακή 31 Μαϊου, η Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, στη Λευκωσία, πραγματοποίησε μεγάλη διαδήλωση με συνθήματα όπως: «Αποχή από τους εορτασμούς της στέψης της βασίλισσας», «το κυπριακό ζήτημα δεν είναι κλειστόν», «δεν μισούμε τους Άγγλους αλλά τη σκλαβιάν». Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης έσπασαν και τη βιτρίνα ενός καταστήματος στην οδό Λήδρας. Ταυτόχρονα οι αριστερές οργανώσεις πραγματοποιούσαν πορεία κρατώντας πλακάτ εναντίον της βασίλισσας και των εορτασμών.
Το ίδιο εκρηκτικό κλίμα κυριαρχούσε και στις υπόλοιπες κυπριακές πόλεις. Όλες οι οργανώσεις και η Εθναρχία καλούσαν σε αποχή. Τα Γυμνάσια διέκοψαν τα μαθήματά τους, οι μαθητές έσπαγαν μέσα στους δρόμους επιδεικτικά τα φλυτζάνια που προορίζονταν ως δώρα, αρνούνταν να λάβουν μέρος στις εκδρομές και δεν δέχονταν τα δώρα και τα αναψυκτικά που έστελνε η Βρετανία, φωνάζοντας «Δεν θέλομεν τα δώρα της Βασίλισσας, θέλομεν Ένωσιν με την Ελλάδα».
Το σαμποτάζ του Μάρκου Δράκου
Στις 2 Ιουνίου και ενώ πραγματοποιούνταν οι δεξιώσεις και τελετές προς τιμήν της Στέψεως της Βασίλισσας, κατά τις 10:30 μ.μ., η Λευκωσία βυθίστηκε στο σκοτάδι, με αποτέλεσμα να διακοπούν οι εορτασμοί και οι αστυνόμοι να ξεχυθούν στους δρόμους της Λευκωσίας. Η εξήγηση ήρθε μία μέρα μετά, όταν μαθεύτηκε πως η διακοπή οφειλόταν σε σαμποτάζ που προκάλεσαν ανήλικοι μαθητές. Πίσω από αυτήν την ενέργεια όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ήταν ο μετέπειτα αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Μάρκος Δράκος μαζί με άλλους συμμαθητές του.
Το κάψιμο της σημαίας στην Πάφο
Δεκαπέντε ημέρες πριν τους εορτασμούς, ο διοικητής της Πάφου διέταξε η πόλη να στολιστεί λαμπρά και η κεντρική οδός να διακοσμηθεί. Οι αποικιοκράτες, χωρίς να λάβουν την έγκριση κανενός και αγνοώντας την άρνηση του Δημάρχου Χριστόδουλου Γαλατόπουλου, αποφάσισαν οι τελετές και οι δεξιώσεις να πραγματοποιηθούν στο Ιακώβειο Γυμνάσιο της Πάφου. Ζήτησαν λοιπόν από τον διευθυντή του σχολείου, οι μαθητές να διακόψουν οποιαδήποτε δραστηριότητα του γυμναστηρίου και να ξεκινήσουν τις προετοιμασίες. Αυτό, όμως που ξεχείλισε το ποτήρι για τους μαθητές και τους Παφίτες, ήταν η υποστολή της ελληνικής σημαίας από το Γυμνάσιο και η ανάρτηση μίας μεγάλης αγγλικής στη θέση της.
Παραμονή της στέψης, οι μαθητές του Ιακωβείου Γυμνασίου συνεννοήθηκαν με φοιτητές του Λιασιδείου Κολλεγίου. Μία μεγάλη διαδήλωση ξεκίνησε με αίτημα να υποσταλεί η σημαία και να εκκενωθεί το γυμναστήριο από τους αστυνομικούς και στρατιώτες. Λίγο πριν το μεσημέρι η διαδήλωση έφθασε στην πλατεία της 28ης Οκτωβρίου. Τότε ένας μαθητής προσπάθησε να ανέβει στον ιστό για να κατεβάσει τη σημαία αλλά δεν τα κατάφερε. Ένας άλλος δεκαπεντάχρονος, αναλαμβάνει εκ νέου να κατεβάσει τη σημαία. Ήταν ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο οποίος υπέγραψε την πρώτη του επαναστατική πράξη. οι μαθητές άρπαξαν τη σημαία την κατέσκισαν και την έκαψαν. Ξεχύθηκαν και πάλι στους δρόμους καταστρέφοντας τα βρετανικά στολίδια.
Οι μαθητές συγκρούστηκαν με τους αστυνόμους. Στο πλευρό τους στήθηκαν κάτοικοι της Πάφου και γυναικόπαιδα που μάζευαν πέτρες για να εφοδιάσουν τους νεαρούς. Η αστυνομία ενισχύθηκε από τον στρατό, όμως υπήρχε ρητή εντολή: να μην χυθεί αίμα την ημέρα της στέψης. Έτσι κλείστηκαν στα στρατόπεδά και στον σταθμό τους.
Όταν ο Ευαγόρας έφτασε σπίτι, αντιμετώπισε τον πατέρα του ο οποίος ανήσυχος, προσπάθησε να τον νουθετήσει. Τότε ο νεαρός του απάντησε «Να πιάσει τα κατουρημένα της η…και να φύγει. Τη ζητά δαμέσα;».
Η επόμενη ημέρα της Στέψης βρήκε την Πάφο γυμνή από στολίδια, σημαίες και αψίδες. Τα δημοτικά δεν λειτούργησαν και τα γυμνάσια αντί για τελετές και εορτασμούς, έκαναν εκδηλώσεις για το ξεσήκωμά τους.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Η βασίλισσα καταζητείται για τις δολοφονίες των αγωνιστών». Η επεισοδιακή επίσκεψη της Ελισσάβετ στην Κύπρο. Την υποδέχτηκαν με αυγά και ο γιατρός Χάρης Αριστείδου της έσπασε το τζάμι της λιμουζίνας
