Smoke on the water. Ο Ίαν Γκίλαν απέρριψε τον τίτλο γιατί παρέπεμπε σε ναρκωτικές ουσίες! «Ο ηλίθιος με τη φλεγόμενη κάνη», που ενέπνευσε το θρυλικό τραγούδι

Στις 4 Δεκεμβρίου του 1971, οι Deep Purple πήγαν στο Μοντρό της Ελβετίας με το φορτηγό ηχογραφήσεων των Rolling Stones, με σκοπό την ηχογράφηση του επόμενου δίσκου τους. Η διαμονή τους θα γινόταν σε ένα τοπικό ξενοδοχείο-καζίνο, του οποίου ο ιδιοκτήτης λεγόταν Κλωντ Νομπς, και είχε προγραμματιστεί ως τις 21 Δεκεμβρίου. Αν όλα πήγαιναν καλά, ο επόμενος δίσκος θα κυκλοφορούσε γρηγορότερα σε σχέση με την αργοπορημένη κυκλοφορία του «Fireball».

Την πρώτη ημέρα, ο Φρανκ Ζάππα και το συγκρότημα του, οι «Mothers of Invention», έδιναν μία συναυλία στον χώρο του καζίνο και το συγκρότημα πήγε να τους παρακολουθήσει. Κατά τη διάρκεια της συναυλίας, κι ενώ το πλήθος είχε ζεσταθεί για τα καλά, την ώρα που ο Ντον Πρέστον σολάριζε στη μέση του «King Kong», ένας φανατικός οπαδός του Ζάππα εισέβαλε στο χώρο και με ένα όπλο για φωτοβολίδες, έριξε στην οροφή της αίθουσας, η οποία ήταν φτιαγμένη από μπαμπού, και έπιασε φωτιά. Το κοινό έφυγε χωρίς να υπάρξει πρόβλημα, αλλά ο χώρος των προγραμματισμένων ηχογραφήσεων είχε καταστραφεί ολοσχερώς.

Το πρώτο βράδυ, οι Deep Purple έμειναν στο ξενοδοχείο «The Pavillion» το οποίο, όμως, βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη. Καθώς οι ηχογραφήσεις γίνονταν συνήθως το βράδυ, οι ενοχλημένοι κάτοικοι κάλεσαν την αστυνομία τη στιγμή που οι Deep Purple προσπαθούσαν να τελειώσουν το πρώτο τους κομμάτι.

Η αρχική αυτή εκτέλεση ονομάστηκε «Title #1» και το συγκρότημα αναγκάστηκε να ψάξει για κάποιο άλλο χώρο, που θα διέθετε και χώρο για το φορητό στούντιο, αλλά και όπου θα μπορούσε το συγκρότημα να ηχογραφεί μετά τα μεσάνυχτα, πράγμα πολύ δύσκολο.
Αφού έψαξαν στο «Montreux Palace Hotel» χωρίς επιτυχία, αποφάσισαν να ψάξουν σε άλλες περιοχές εκτός του Μοντρέ. Τελικά, το συγκρότημα πήγε στο θερινό ξενοδοχείο «Grand Hotel», στο οποίο διανυκτέρευσαν και αφού έκαναν κάποιες τροποποιήσεις στον χώρο, άρχισαν τις ρυθμίσεις των οργάνων, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το πρώτο απόγευμα.

Όταν ο μπασίστας Ρότζερ Γκλόβερ ξύπνησε το επόμενο πρωινό και είδε τον καπνό να έχει καλύψει τη λίμνη της Γενεύης, τα πρώτα λόγια που είπε ήταν «Smoke on the Water».
Όταν το είπε στον τραγουδιστή του συγκροτήματος, Ίαν Γκίλαν, εκείνος αρχικά αρνήθηκε, γιατί πίστευε ότι παρέπεμπε σε ναρκωτικές ουσίες.
Τελικά, ο τίτλος παρέμεινε και αφού βγήκαν οι στίχοι που περιέγραφαν την περιπέτεια που έζησε το συγκρότημα, το τραγούδι έγινε ένας από τους ήχους – ορόσημο για τη ροκ μουσική!
Φυσικά, κάθε ημέρα που περνούσε η πίεση ολοένα και μεγάλωνε, λόγω του ότι ήθελαν να προλάβουν να τελειώσουν το δίσκο πριν τη νέα χρονιά, αλλά αυτό βοηθούσε ακόμη περισσότερο τα μέλη του συγκροτήματος για να δημιουργήσουν κάποια από τα καλύτερα κομμάτια που έχουν ηχογραφήσει στην καριέρα τους!

Αν μελετήσει κανείς λίγο πιο προσεκτικά τους στίχους του τραγουδιού, μπορεί να ταξιδέψει και να βρεθεί σε εκείνο το καζίνο στο Μοντρό την ώρα που συνέβη το περιστατικό. Το καζίνο είναι το «gambling house», αυτός που πετάει το βεγγαλικό αναφέρεται ως «some stupid with a flare gun» και ο «Funky Claude» είναι ο Κλοντ Νομπς, ο διευθυντής του Μοντρέ Τζαζ Φέστιβαλ που έτρεχε να βοηθήσει τον κόσμο. «Τhe rolling truck stones thing» και «mobile» είναι το κινητό στούντιο ηχογράφησης των Rolling Stones. Οι στίχοι γράφτηκαν σε μία χαρτοπετσέτα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς.

Το θρυλικό σόλο της κιθάρας στην αρχή του τραγουδιού, ωστόσο, δεν είναι εξ’ ολοκλήρου πρωτότυπος μουσικός τόνος. Παρόμοιο ήχο συναντάει κανείς και στην αρχή του τραγουδιού «Maria Moita» του Κάρλος Λίρα, το οποίο τραγούδησε ο Αστρουντ Γκιλμπέρτο το 1965 στο άλμπουμ «Look at the rainbow».

Όπως δήλωσε ο Κλωντ Νομπς:

«Οι Deep Purple έβλεπαν τη φωτιά από το παράθυρο του δωματίου τους στο ξενοδοχείο και λυπούνταν για αυτό που συνέβη. Ήταν προγραμματισμένο να δώσουν μία συναυλία στο χώρο του καζίνο και να ηχογραφήσουν το καινούριο τους άλμπουμ εκεί.
Τελικά, τους βρήκα ένα κλειστό ξενοδοχείο κοντά στο σπίτι μου και κάναμε ένα προσωρινό στούντιο. Ένα βράδυ, είχαν έρθει για δείπνο στο σπίτι μου και μου είπαν «Κλωντ, σου έχουμε μία έκπληξη, αλλά δεν θα το βάλουμε στο δίσκο.
Είναι ένα τραγούδι που λέγεται «Smoke on the Water». Το άκουσα και τους είπα ότι θα είναι τρελοί αν το αφήσουν εκτός του δίσκου και ότι θα γίνει τεράστια επιτυχία. Τώρα πια, δεν υπάρχει κιθαρίστας στον κόσμο να μην έχει παίξει αυτό το κομμάτι.
Η απάντησή τους ήταν ότι αφού το πιστεύω, αυτοί θα το συμπεριελάμβαναν στο καινούριο τους άλμπουμ. Αποτελεί πολύ ακριβή περιγραφή της πυρκαγιάς στο καζίνο με όλες τις λεπτομέρειες του συμβάντος. Αυτά έγιναν στ’ αλήθεια. Στα μέσα του κομματιού, λέει «Funky Claude was getting people out of the building» (ο Κλωντ έβγαζε κόσμο από το κτίριο) και όποτε γνωρίζω μουσικούς της ροκ πάντα λένε «έρχεται ο Funky Claude»!!!

Οι Deep Purple δεν πείσθηκαν ότι το τραγούδι θα αποτελούσε επιτυχία και γι’ αυτό το λόγο κυκλοφόρησαν σαν σινγκλ του δίσκου το κομμάτι «Never Before». Σχεδόν ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του «Machine Head», η εταιρεία τους αποφάσισε να κυκλοφορήσει το τραγούδι σε μορφή σινγκλ.

Η επιτυχία του τραγουδιού ήταν πολύ μεγάλη, φθάνοντας στο Νούμερο 4 των Αμερικανικών τσαρτ, όπου βραβεύθηκε ως χρυσός δίσκος. Η επιτυχία του σινγκλ συνετέλεσε στις μεγάλες πωλήσεις του άλμπουμ, το οποίο παρέμεινε στους καταλόγους επιτυχιών για 118 εβδομάδες και έχει βραβευθεί σαν διπλά πλατινένιος δίσκος. Ο δίσκος «Machine Head» έχει πουλήσει παγκοσμίως μέχρι το 2012 πάνω από επτά εκατομμύρια αντίτυπα.

Το 2004, το τραγούδι ταξινομήθηκε 434ο στη λίστα του περιοδικού Rolling Stones με τα 500 σπουδαιότερα τραγούδια όλων των εποχών, ενώ τον Μάρτιο του 2005, το περιοδικό Q Magazine, το κατέταξε 12ο στη λίστα του με τα 100 σπουδαιότερα κομμάτια παιγμένα σε κιθάρα.
Στο Μοντρό έχουν τιμήσει το τραγούδι με ένα μνημείο στις όχθες της λίμνης της Γενεύης, που περιλαμβάνει το όνομα του συγκροτήματος, τον τίτλο του τραγουδιού και τις νότες.

Το “Smoke on the Water” έχει διασκευαστεί από πολλούς καλλιτέχνες, όπως τους Flaming Lips, τους The Cooltrane Quartet, τον Pat Boone, με πιο αξιόλογη τη διασκευή από τον Carlos Santana & Jacoby Shaddix