Τι είναι η Τίμια Εσθήτα της Παναγίας που προσκυνούν οι πιστοί στο ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στο Δάλι.

«Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, η Παναγία δεν μας άφησε λείψανo καθώς μετέστη. Αν και έγινε η ταφή της, αναστήθη και ανελήφθη στους Ουρανούς. Άρα δεν υπάρχει λείψανο όπως των υπολοίπων Αγίων. Το μνήμα της Παναγίας είναι κενό. Δηλαδή ο θάνατος είναι κενός, όπως θα έπρεπε να είναι για κάθε Χριστιανό, αφού δεν είναι θάνατος αλλά μετάσταση για εμάς».

Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε ο πατήρ Μάριος να αφηγείται την ιστορία της Τίμιας Εσθήτας, το φόρεμα της Παναγίας, το οποίο από την Πέμπτη (18/05) εκτίθεται στον Ναό Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης στο Δάλι (περιοχή Ηλιούπολης). Η λειψανοθήκη εκτίθεται μέχρι τις 23 Μαΐου.

«Η Παναγία μας έχει αφήσει μόνο δύο αντικείμενα τα οποία σχετίζονται με την ίδια. Την Τίμια Ζώνη και την Τίμια Εσθήτα. Την Τίμια Εσθήτα, τη δώρισε η Παναγία σε μία ευλαβή γυναίκα της εποχής της, πριν την Κοίμησή της κι από εκεί και πέρα, λέει η παράδοση, πως η γυναίκα αυτή την έδινε από γενιά σε γενιά, σε απογόνους της.
Έτσι, κάπου στο 450 μ.Χ, το φόρεμα κατείχε μία ευλαβής γριά, η Άννα η Γαλιλαία, η οποία δεν αποκάλυπτε το μυστικό της για δύο λόγους: αφενός γιατί κινδύνευε από κλοπή, αφετέρου κινδύνευε από εχθρούς της πίστης που ήθελαν να εξαφανίσουν οτιδήποτε έχει σχέση με τον Χριστό και την Παναγία».

Η αρπαγή και τα θαύματα

Χωρίς να το καταλαβαίνει ο κόσμος, η ιστορία και η παράδοση αναφέρει πως πολλοί άνθρωποι συνέρρεαν στο σπίτι της Άννας, από το οποίο έφευγαν θεραπευμένοι. Οι άρρωστοι γίνονταν καλά, οι θλιβόμενοι ένιωθαν ανακούφιση φεύγοντας.
Κάποια στιγμή, δύο πατρίκιοι, οι Γάλβιος και Κάνδιδος, επισκέφθηκαν τους Άγιους Τόπους. Όταν είδαν τον κόσμο έξω από το σπίτι της Άννας, αναρωτήθηκαν τι συνέβαινε και πλησίασαν. Έμαθαν για τα θαύματα και μπήκαν στο σπίτι της Άννας για να τη γνωρίσουν.

Η λειψανοθήκη με το τμήμα της Τίμιας Εσθήτας

Η γριά γυναίκα, εντυπωσιασμένη από τους Κωνσταντινουπολίτες και μετά από την πίεση να τους αποκαλύψει που οφείλονταν τα θαύματα, αποκάλυψε στους δύο άντρες το μυστικό της και την ανησυχία της για το που θα μεταβιβάσει την Εσθήτα αργότερα αφού δεν είχε απογόνους.
Οι δύο πατρίκιοι σκέφτηκαν να αποσπάσουν την Τίμια Εσθήτα με ένα τέχνασμα. Ζήτησαν να κοιμηθούν σπίτι της, όχι όμως σε οποιοδήποτε δωμάτιο, αλλά στο συγκεκριμένο που φυλαγόταν η Τίμια Εσθήτα, για να προσευχηθούν κοντά της. Αυτό που ήθελαν όμως ήταν να μετρήσουν τις διαστάσεις του φορέματος. Στην επόμενη επίσκεψή τους, άρπαξαν το φόρεμα και το αντικατέστησαν με κάποιο δικό τους ρούχο.
Μετέφεραν το ένδυμα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο αυτοκράτορας Λέων Α’ τη στέγασε σε χρυσή λάρνακα, σε παρεκκλήσι το οποίο ανήγειρε ο ίδιος με την ονομασία Αγία Σορός, δίπλα από την Παναγία των Βλαχερνών.

Παναγιά Καψοδεματούσα

Η μνήμη της Παναγίας των Βλαχερνών τιμάται στις 2 Ιουλίου. Ο καλοκαιρινός μήνας, για τους αγρότες είναι μήνας αλωνίσματος, εξ΄ού και η λαϊκή του ονομασία σε Αλωνάρη ή Αλωνιστή. Αν και οι αγρότες περνάνε όλη τους την ημέρα στα αλώνια, η 2α Ιουλίου που θεωρείται μέρα τιμής και σεβασμού προς την Παναγία, έπρεπε να είναι αργία από τα χωράφια. Για αυτό όσοι ασεβούσαν και εργάζονταν, τιμωρούνταν από την Παναγία η οποία έκαιγε τις θημωνιές τους. Για αυτό την ονόμασαν Καψοδεματούσα.

«Στο παρεκκλήσι μπορούσε να εισέλθει μόνο ο Αυτοκράτορας, κανένας άλλος», τονίζει ο Πατήρ Μάριος. «Η Παναγία των Βλαχερνών καταστράφηκε κατά την περίοδο της εικονομαχίας. Κάποιες πηγές αναφέρουν πως η Τίμια Εσθήτα, χάθηκε κατά την περίοδο αυτή άλλες υποστηρίζουν κατά την Άλωση του 1453, τη μετέφεραν στη Γεωργία, όπου και φυλάσσεται σε μουσείο, στην πόλη Ζουγκντίντι. Σε εκείνη την πόλη, υπάρχουν πολλοί Πόντιοι, άρα μπορεί να εξηγηθεί και η μεταφορά της. Πριν 5-6 χρόνια, ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου διατηρεί καλές σχέσεις με το Πατριαρχείο της Γεωργίας και του εδώρησαν το τεμάχιο αυτό που εκτίθεται σήμερα εδώ, από το φόρεμα. Αυτός με τη σειρά του το δώρησε στην Παναγία τη Δαδιά. Αυτή είναι η δεύτερη φορά που εξέρχεται από το Μοναστήρι η Τίμια Εσθήτα, η πρώτη ήταν πέρυσι στη Θεσσαλονίκη».

Τοιχογραφία σε εκκλησία του Κρεμλίνου Μόσχα. Παριστάνεται σκηνή από τον πόλεμο
των Βυζαντινών με τους Ρως (860). Ο Πατριάρχης Φώτιος αγγίζει με την εσθήτα
της Θεοτόκου τη θάλασσα του Βοσπόρου, γίνεται μεγάλη θαλασσοταραχή
και καταστρέφεται ο στόλος των Ρως

Τον Ιούνιο του 860 μ.Χ και ενώ ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ’ μόλις είχε ξεκινήσει εκστρατεία κατά των Αράβων, το έθνος των Ρως, επιτέθηκε εναντίον του Βυζαντίου. Με στόλο 200 πλοίων, περικύκλωσαν την πρωτεύουσα την οποία άρχισαν να λεηλατούν. Ο αυτοκράτορας επέστρεψε στην πολιορκούμενη πόλη και μαζί με τον Πατριάρχη Φώτιο προσπαθούσαν να ενθαρρύνουν το τρομοκρατημένο πλήθος. Τότε ο Πατριάρχης, πραγματοποίησε μαζί με τον κόσμο λιτανεία γύρω από τα τείχη της Πόλης και περιφέροντας την Τίμια Εσθήτα, βάπτισε τα νερά. Ξέσπασε τότε θύελλα και θαλασσοταραχή, η οποία έτρεψε σε φυγή τον ρωσικό στόλο.
Οι κάτοικοι της Πόλης, απέδωσαν τη διάσωση της Πόλης στην Τίμια Εσθήτα, καθιστώντας την Παναγία προστάτιδα της.

Η Παναγία Δαδιά

Δίπλα από τη λειψανοθήκη της Τίμιας Εσθήτας, εκτίθεται η εικόνα της Παναγίας Δαδιάς. «Το Μοναστήρι της Παναγίας της Δαδιάς, πυρπολήθηκε το 1912 από τους Τούρκους, οι οποίοι θανάτωσαν και τους μοναχούς. Δεν έμεινε λίθος επί λίθο. Οι κάτοικοι του χωριού τρομαγμένοι, δεν μπορούσαν να συντηρήσουν το μοναστήρι.

Κάποια στιγμή οι κάτοικοι ξεκίνησαν ανασκαφές τον τόπο. Σιγά σιγά, αφού έβρισκαν την Αγία Τράπεζα, το Ιερό, τότε βρήκαν και μερικές εικόνες, μαζί και την εικόνα της Παναγίας της Δαδιάς, η οποία υπήρχε πάνω στο τέμπλο του Ιερού. Κάηκε ολόκληρη πίσω και μπροστά παρέμεινε άθικτη. Ρώτησα τον Ηγούμενο αν άγγιξε πινέλο, αν την ξαναζωγράφισαν και όμως όχι. Η εικόνα απλά κάηκε από πίσω και οι μοναχοί την καθάρισαν. Μπορεί να εξηγείται και επιστημονικά, δεν ξέρω, για εμένα όμως δεν είναι τυχαίο».
Το Μοναστήρι της Δαδιάς είναι στην περιοχή του Έβρου.