Στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, πραγματοποιήθηκε μία από τις πιο επικές μάχες της ΕΟΚΑ, στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου. Η μάχη που έμεινε γνωστή ως «σκυταλοδρομία θανάτου» στέρησε τη ζωή από τέσσερις αγωνιστές της οργάνωσης: Ανδρέα Κάρυο, Ηλία Παπακυριακού, Φώτη Πίττα και Χρίστο Σαμαρά.
Το αγγλικό μπλόκο και η μάχη στον αχυρώνα
Από το βράδυ της 3οης Αυγούστου, οι αγωνιστές είχαν πάει στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν νέα μέλη στον ανταρτοπόλεμο. Ειδικότητά τους οι ενέδρες. Την επόμενη ημέρα όμως, εμφανίστηκαν στο Λιοπέτρι βρετανικά τζιπ. Οι αποικιοκράτες έψαχναν τους καταζητούμενους αγωνιστές. Οι τέσσερις άντρες προσπάθησαν να διαφύγουν από το χωριό, όμως δεν τα κατάφεραν αφού έπεσαν πάνω σε Άγγλους και στην προσπάθειά τους να σπάσουν τον κλοιό με το αυτοκίνητο άρχισαν να ανταλλάσσουν πυροβολισμούς. Όμως και πάλι δεν τα κατάφεραν. Έτσι αποφάσισαν να επιστρέψουν στο χωριό όπου και κατέφυγαν στον αχυρώνα του Παναγιώτη Καλλή.
Σε λίγο ήχησαν από τα μεγάφωνα του χωριού τα νέα του αποκλεισμού. Κανείς κάτοικος δεν επιτρεπόταν να βγει από το σπίτι του ή να κυκλοφορήσει στους δρόμους εκτός των Βρετανών. Αντιλαμβανόμενοι πως ο αχυρώνας δεν θα γλίτωνε από τις έρευνες, οι αντάρτες έριξαν μπαχαρικά μέσα στα άχυρα για να αποπροσανατολίσουν τα σκυλιά των Άγγλων.
Αρχικά τα κατάφεραν αφού οι πρώτες έρευνές τους απέβησαν άκαρπες.
Πεισμωμένοι όμως οι Βρετανοί δεν εγκατέλειψαν το χωριό. Διέταξαν να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι σε συρματόφραχτους χώρους, όπου θα γίνονταν ανακρίσεις. Δεν κατάφεραν όμως να αποσπάσουν πληροφορίες. Για αυτό έστειλαν τους κατοίκους πίσω στα σπίτια τους. Όχι όμως όλους. Διέταξαν τότε τον Καλλή και τη σύζυγό του να τους υποδείξουν που κρύβονταν οι αγωνιστές. Παρά τα βασανιστήρια που υπέστησαν από τους Βρετανούς το ζευγάρι δεν μίλησε. Τότε οι στρατιώτες διέταξαν τους αγωνιστές να παραδοθούν, όπου και αν βρίσκονται, αλλά δεν έλαβαν καμία απάντηση.
«Αν θέλετε τη ζωή σας, παραδοθείτε»
Οι Βρετανοί τελικά τους εντόπισαν και χρησιμοποιώντας έναν ελληνόφωνο δεκανέα, τους προειδοποίησαν ότι για να ζήσουν έπρεπε να βγουν άοπλοι από τον αχυρώνα. Όμως και πάλι δεν έλαβαν καμία απάντηση. Μία ομάδα στρατιωτών επιχείρησε να πλησιάσει τον αχυρώνα, όταν δέχτηκαν τις σφαίρες των αγωνιστών. Ακολούθησε ένα πραγματικό πανδαιμόνιο.
Οι Βρετανοί ζήτησαν ενισχύσεις, ενώ ένα ελικόπτερο πετούσε πάνω από το χωριό. Φωνές, κραυγές, ουρλιαχτά, πυροβολισμοί, ρίψη χειροβομβίδων ανταλλάζονταν για αρκετή ώρα. Πολλοί Βρετανοί στρατιώτες τραυματίστηκαν, ενώ δύο από τους αγωνιστές φονεύθηκαν.Τότε ένας στρατιώτης ανέβηκε στην οροφή και περιέλουσε τον αχυρώνα με βενζίνη και φλεγόμενα ρούχα, τα οποία όμως έσβησαν. Στη συνέχεια ανέλαβε δράση το ελικόπτερο ρίχνοντας δύο εμπρηστικές βόμβες. Ο αχυρώνας φούντωσε. Οι δύο τελευταίοι αγωνιστές όρμησαν έξω και πυροβολήθηκαν θανάσιμα από τους Βρετανούς στρατιώτες.
Νεκροί χωρίς παπούτσια
Οι Βρεττανοί φωτογράφιζαν τα πτώματα για να έχουν στοιχεία. Και οι τέσσερις νεκροί απαθανατίστηκαν ξυπόλητοι. Η εκτίμηση είναι ότι όταν επιχείρησαν να βγουν από τον αχυρώνα έβγαλαν τα παπούτσια τους θέλοντας να δείξουν στους Βρετανούς πως δεν βγαίνουν για να ξεφύγουν, αλλά για να μείνουν εκεί και να πολεμήσουν. Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι αγωνιστές βρέθηκαν χωρίς παπούτσια καθώς τα έβγαλαν όσο βρίσκονταν μέσα στον αχυρώνα, για δική τους διευκόλυνση.
Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας έγραψε για τους νεκρούς που είχαν οι Άγγλοι:» Εις το Λιοπέτρι αι απώλειαι των Άγγλων πρέπει να είναι πολύ σοβαραί. Έλλην αστυνομικός είδε 7 νεκρούς και αρκετούς τραυματίας. Ο Ταξίαρχος έκλαιεν απροκάλυπτα μόλις αντίκρυσε την σκηνήν, ο δε αστυνόμος Βαρωσίων αφιχθείς εκεί, επυροβόλησε με το πιστόλι του τα πτώματα των νεκρών από την λύσαν του.
Ο Αχυρώνας έγινε τόπος προσκυνήματος και οι αγωνιστές σύμβολα της ελευθερίας, καθώς συγκίνησαν με τη θυσία τους όχι μόνο τον ελληνισμό αλλά την παγκόσμια κοινή γνώμη, που αναγνώρισε και τίμησε την αυτοθυσία τους.
Πληροφορίες: Ιστορικές Μνήμες ΕΟΚΑ
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Έβαλα δύο τάγματα και αλληλοσυγκρούστηκαν και γέμισαν την χαράδρα πτώματα και εγώ έφυγα μέσα από τα μάτια τους». Η θρυλική παγίδα θανάτου που έστησε ο Αυξεντίου στους Βρετανούς στη μάχη στα Σπήλια
