H συγκεκριμένη φράση «καλή αντάμωση στα γουναράδικα», ήταν μια από τις αγαπημένες λαϊκές ρήσεις του Άρη Βελουχιώτη.
Τα άγρια μικρά γουνοφόρα ζώα, όπως το τσακάλι και η αλεπού, αποτελούσαν ιδιαίτερο στόχο των κυνηγών και των αγροτών, τόσο για τις ζημιές που προκαλούσαν στα οικόσιτα ζώα, όσο και για το πολύτιμο της γούνας τους.
Οι άνθρωποι της υπαίθρου λοιπόν, στις ιστορίες και στα παραμύθια τους, τοποθετούσαν αυτά τα λόγια στο στόμα της πονηρής αλεπούς.
Η τελευταία, βγαίνοντας κάθε βράδυ για κυνήγι και μην γνωρίζοντας αν θα την γλιτώσει από τα τουφέκια, τα σκυλιά, τα δολώματα και τις παγίδες των ανθρώπων, απευθυνόταν στα αλεπουδάκια της και στις άλλες αλεπούδες με τον χαιρετισμό: «καλή αντάμωση στα γουναράδικα».
Εκεί δηλαδή, που ήταν πιθανόν να βρεθεί σκοτωμένη, κρεμασμένη ανάποδα και γδαρμένη.
Αυτό τον χαιρετισμό συνήθιζε να απευθύνει ο Βελουχιώτης στους αντάρτες του, αναγνωρίζοντας τους καθημερινούς κινδύνους που διέτρεχαν οι τελευταίοι.
Αν το καλοσκεφτούμε, η σκληρή καθημερινότητα ενός αντάρτη δεν διέφερε πολύ απ’ αυτή ενός κυνηγημένου ζώου.
Έκθεση στις καιρικές συνθήκες, πείνα, δίψα, ατελείωτες πορείες, μηδαμινή ιατρική περίθαλψη και το κυριότερο, ανελέητη καταδίωξη από τις αρχές κατοχής, συνέθεταν ένα σκηνικό από το οποίο λίγοι επιβίωναν.
Όπως λοιπόν τα κεφάλια, οι ουρές, τα πόδια και οι γούνες των αλεπούδων και των τσακαλιών κρέμονταν έξω από τα εργαστήρια επεξεργασίας γούνας, ως απόδειξη της ποιότητας του προϊόντος, έτσι και κομμένα κεφάλια ανταρτών εκτίθονταν στις πλατείες των χωριών, ως απόδειξη του θανάτου τους και σαν παραδειγματισμό για τους κατοίκους (αυτή η πρακτική χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στον εμφύλιο πόλεμο και από τις δύο πλευρές, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).
Το σίγουρο πάντως είναι, ότι ο Άρης Βελουχιώτης επιβεβαιώθηκε, κατά τρόπο τραγικό για τον χαιρετισμό του.
Κυνηγημένος από τους εχθρούς και προδομένος από το κόμμα του, αναγκάστηκε να αυτοκτονήσει (γι’ άλλους να σκοτωθεί κατόπιν συμπλοκής).
Το κομμένο κεφάλι του εκτέθηκε ως «τρόπαιο» στην πλατεία των Τρικάλων.
Νίκος Γιαννόπουλος
ιστορικός
Δείτε τη διήγηση του Γιώργου Χουλιάρα, συναγωνιστή του Βελουχιώτη, για την επίμαχη φράση -στο 15:30- στο ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού «Το Δίλημμα».
Ένας από τους πρώτους που τεκμηρίωσαν τη χρήση της φράσης -αποδίδοντάς την όμως σε άλλο καπετάνιο του ΕΛΑΣ- ήταν ο Γιώργος Χουλιάρας, γνωστός ως Καπετάν Περικλής, που πολέμησε στο πλευρό του Βελουχιώτη.
Λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, στις αρχές του 1945, ο Χουλιάρας συνάντησε τον Βελουχιώτη και άλλους καπετάνιους στην Μπρούφλιανη Φθιώτιδας.
Σύμφωνα με τη διήγηση του Χουλιάρα, όσο ο επικεφαλής του ΕΛΑΣ ενημερωνόταν για ένα σημείωμα του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, οι μαυροσκούφηδες (οι αντάρτες του Αρη) συζητούσαν για το μέλλον του αγώνα.
«Μπρος σπαθί και πίσω ρέμα», φέρεται να είπε τότε ο Καπετάν Πελοπίδας στον διστακτικό Χουλιάρα. «Εμείς που θα ακολουθήσουμε τον Αρη, κακό χερόβολο και εσείς κακό δεμάτι.
Εσύ, Περικλή, καλύτερα να φύγεις. Καλή αντάμωση στα γουναράδικα», πρόσθεσε αποχαιρετώντας τον ο Πελοπίδας.
«Αντέγραφε τα λεγόμενα του Βελουχιώτη. Βρισκόταν άλλωστε στον ίδιο στενό κύκλο των καπεταναίων και είχαν παρόμοιο τρόπο σκέψης», παρατηρεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο ιστορικός βιογράφος του Βελουχιώτη Διονύσης Χαριτόπουλος. Ο επικεφαλής του ΕΛΑΣ φέρεται να είπε τη φράση με το τέλος της Κατοχής.
«Εβλεπε από ένα σημείο και μετά με πολύ σκεπτικισμό την τροπή της Αντίστασης.
Εννοούσε ότι θα απελευθερώσουν την Ελλάδα και για ανταμοιβή θα τους γδάρουν το τομάρι, όπως συνέβαινε με τους λύκους και τις αλεπούδες στα βυρσοδεψεία της εποχής. Δεν ήταν λόγια επιθετικά. Ούτε δείγμα αυταπάρνησης.
Ηταν μια απαισιόδοξη στάση. Ο Βελουχιώτης άλλωστε ήταν άνθρωπος πεισιθάνατος», εξηγεί ο κ. Χαριτόπουλος.
(ρεπορτάζ Γιάννης Παπαδόπουλος )
