Πολλά από τα εργαστηριακά εργαλεία που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα για να μελετήσουν τα βακτήρια, αναπτύχθηκαν από τον Γερμανό Ρόμπερτ Κοχ.
Ο Κοχ ήταν γιατρός και ξεκίνησε το έργο του δουλεύοντας με ασθενείς.
Και αυτός, όπως και ο Λουί Παστέρ που ανακάλυψε την μέθοδο παστερίωσης, είχε μελετήσει τον άνθρακα. Διαλεύκανε τον τρόπο μετάδοσής του από τα ζώα στον άνθρωπο και αποκάλυψε τον πολύπλοκο κύκλο ζωής του.
Μερικές φορές τα βακτήρια άνθρακα πέφτουν σε ένα είδος χειμερίας νάρκης, γνωστό ως “φάση σπορίου”.
Τα σπόρια εξαλείφονται πολύ δύσκολα και μπορούν να μολύνουν ανθρώπους και ζώα, συνεπώς αναπτύσσουν την ασθένεια με περισσότερους από έναν τρόπους.
Παρότι τα βακτήρια διαθέτουν ένα μόνο κύτταρο, αποδεικνύεται ότι είναι αρκετά πολύπλοκοι οργανισμοί.
Ο Κοχ πρωτοπόρησε με τη χρήση της φωτογραφίας, χάρη στην οποία δημιούργησε ένα αρχείο με εικόνες βακτηρίων που προκαλούν νοσήματα.
Καλλιέργησε τα βακτήρια του σε ένα στερεό είδος ζελέ που ονομάζεται άγαρ άγαρ. Με αυτό τον τρόπο ταυτοποίησε και μελέτησε μεμονωμένες “αποικίες”, δηλαδή ομάδες βακτηρίων.
Ένας από τους βοηθούς του Κοχ ονόματι Πέτρι, εφηύρε ένα ρηχό κυλινδρικό πιάτο, όπου τοποθετείται το άγαρ και καλλιεργούνται τα βακτήρια.
Ο Κοχ αξιοποίησε επίσης τη χρήση χρωστικών ουσιών για την ταυτοποίηση των διαφορετικών βακτηρίων.
Αυτές οι εξελίξεις άλλαξαν την όψη της βακτηριολογίας και βοήθησαν τη διεθνή κοινότητα των γιατρών και των επιστημόνων να αρχίσει να κατανοεί πολλούς μικροσκοπικούς οργανισμούς.
Ο Κοχ ήταν ένας “κυνηγός μικροβίων”
Ταυτοποίησε τα μικρόβια που προκαλούσαν δύο από τα πιο σημαντικά νοσήματα του 19ου αιώνα.
Το 1882 ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης, ή “βακίλου του Κοχ”, που αποτελεί το μικροβιακό αίτιο της φυματίωσης.
Η φυματίωση σκότωσε περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια τον 19ο αιώνα, όμως οι γιατροί θεωρούσαν ότι κληρονομούνταν ή ότι ήταν αποτέλεσμα ενός ανθυγιεινού τρόπου ζωής.
Η έρευνα του Κοχ έδειξε ότι η φυματίωση είναι μία μολυσματική νόσος, η οποία μεταδίδεται από έναν ασθενή σε ένα υγιές άτομο.
Διέφερε από άλλα επιδημικά νοσήματα όπως η γρίπη, η ιλαρά, ο τύφος και η χολέρα, διότι εξαπλωνόταν, αλλά και επέφερε τον θάνατο με αργό ρυθμό.
Η φυματίωση καταστρέφει συνήθως τους πνεύμονες μέσα σε λίγα χρόνια.
Προς τιμήν της ανακάλυψής του, η 24η Μαρτίου έχει οριστεί ως η μέρα κατά της φυματίωσης.
Κατά της χολέρας
Το δεύτερο μεγάλο εύρημα του Κοχ ήταν το βακτήριο που προκαλεί χολέρα, μια επίσης τρομακτική ασθένεια.
Όταν εμφανίστηκε στην Αίγυπτο το 1883, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί έστειλαν επιστήμονες για να ανακαλύψουν την αιτία της.
Μεταξύ τους είχε αναπτυχθεί ένα είδος ανταγωνισμού. Μία από τις γαλλικές ομάδες μολύνθηκε και τα μέλη της πέθαναν.
Ο Κοχ και οι Γερμανοί συνάδελφοί του θεώρησαν ότι είχαν βρει το σωστό μικρόβιο, χωρίς όμως να είναι βέβαιοι.
Έτσι, ο Κοχ αποφάσισε να μεταβεί στην Ινδία, όπου η χολέρα ήταν διαρκώς παρούσα.
Ταυτοποιώντας τελικά τον βάκιλο της χολέρας, έδειξε ότι σχετιζόταν με το νερό.
Εντόπισε τον βάκιλο τόσο στη διάρροια των θυμάτων του όσο και στα πηγάδια από τα οποία αντλούσαν το νερό τους.
Η κατανόησή της αιτίας της μεταδοτικής νόσου άνοιξε τον δρόμο για τον καλύτερο έλεγχο της και τελικά, για την παρασκευή εμβολίων, τα οποία έσωσαν πολλά εκατομμύρια ζωές τον προηγούμενο αιώνα.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1870 αναγνωρίστηκαν πολλά νοσογόνα μικρόβια.
Ήταν μια συναρπαστική περίοδος και πολλοί γιατροί πίστευαν ότι προοιωνιζόταν μια νέα εποχή για την ιατρική και την υγιεινή.
Τότε καταδείχθηκε πόσο σημαντικό ήταν να είναι καθαρό το νερό, το γάλα και οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο και ποτό.
ΠΗΓΗ: «Μικρή Ιστορία της Επιστήμης», William Bynum, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ
