Τον Οκτώβριο του 1975, μετά από έντονες πιέσεις που άσκησε το ΑΚΕΛ, εγκρίθηκε ψήφισμα βάσει του οποίου θα δικάζονταν οι «αμετανόητοι» του πραξικοπήματος και όσοι συνέχιζαν τη δράση τους στην ΕΟΚΑ Β’.
Ένας από αυτούς ήταν ο Νίκος Σαμψών, ο οποίος είχε συνεργαστεί με τη Χούντα για το Πραξικόπημα και την ανατροπή του Μακαρίου και είχε διατελέσει «Πρόεδρος» αφού ορκίστηκε από τον Γεννάδιο.
Ο Σαμψών παραιτήθηκε μετά την τουρκική εισβολή, υπό το βάρος των εξελίξεων, κυκλοφορούσε όμως ελεύθερος εκμεταλλευόμενος την προφορική αμνηστία που του είχε παραχωρήσει ο Μακάριος.
Μετά την κηδεία του Γεωργίου Γρίβα τον Ιανουάριο του 1974, κάποιες προκλητικές του δηλώσεις στάθηκαν η αφορμή για την έναρξη ποινικής δίωξης εναντίον του και την απαγόρευση εξόδου από τη χώρα.
Η σύλληψη
Στις 16 Μαρτίου 1976, ο Νίκος Σαμψών συνελήφθη και δέκα μέρες μετά παραπέμφθηκε στο Κακουργιοδικείο. Παρουσιάστηκε χωρίς συνήγορο αφού κανείς δεν ήθελε να αναλάβει την υπεράσπισή του.
22 Μαρτίου 1976. Η πρώτη εμφάνιση του «οκταήμερου Προέδρου», Σαμψών έγινε εν μέσω κατακραυγής και επεισοδίων έξω από το δικαστήριο. Ο «σιδεροδέσμιος» κατηγορούμενος αντιμετώπισε πλήθος προσφύγων οι οποίοι ξέσπασαν σε αποδοκιμασίες, όταν οι υποστηρικτές του Σαμψών χειροκροτούσαν και φώναζαν «Ζήτω» και «Μπράβο».
Μάλιστα, οι δύο παρατάξεις συγκρούστηκαν με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν επεισόδια και χάος έξω από την αίθουσα συνεδρίασης και η αστυνομία να προχωρήσει στη σύλληψη πέντε ατόμων οι οποίοι ανήκαν στην παράταξη των υποστηρικτών του Σαμψών. Οι τέσσερις ήταν γυναίκες.
«Δεν βρίσκω δικηγόρο»
Κατά τη διαδικασία ακρόασης του, ο Νίκος Σαμψών ζήτησε ολιγοήμερη αναστολή για να βρει δικηγόρο. Τελικά στις 21 Ιουλίου, την υπεράσπισή του ανέλαβε ο Μανώλης Χριστοφίδης και το Δικαστήριο ανήγγειλε την ετυμηγορία του: ο Νίκος Σαμψών κρίθηκε ένοχος όχι για τα πιστεύω του αλλά για τις πράξεις του ενάντια στην Κυπριακή Δημοκρατία και σφετερισμό του αξιώματος του προέδρου της δημοκρατίας κατά το διάστημα από τις 15 μέχρι και τις 23 Ιουλίου του 1974. Νωρίτερα είχε δηλώσει πως «δεν μετάνιωνε για τις πράξεις του και πως έδρασε με γνώμονα την εξυπηρέτηση της πατρίδας».
Τρία χρόνια αργότερα, με διάταγμα του προέδρου Σπύρου Κυπριανού, πραγματοποιήθηκε προσωρινή αναστολή της φυλάκισής του για λόγους υγείας: ο Σαμψών υπέφερε από αιμοπτύσεις.
Από το 1979, όπου μετέβη στο Μοναχό για θεραπεία έως και το 1990, ο Σαμψών παρέμενε στο εξωτερικό αφορμώμενος την ιατρική παρακολούθηση.
Η αποφυλάκιση και το τέλος
Μετά τη θεραπεία του συνέχισε την έκτιση της ποινής του μέχρι τις 28 Μαρτίου 1992 που του απονεμήθηκε χάρη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γιώργο Βασιλείου.
Μετά την αποφυλάκισή του επέστρεψε ως εκδότης στις τρεις εφημερίδες που εξέδιδε, της ημερήσιες «Μάχη» και «Νίκη» και την εβδομαδιαία «Θάρρος».
Μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο, απεβίωσε στις 9 Μαΐου 2001. Η εφημερίδα «Μάχη» κάλεσε τον κόσμο να τον τιμήσει σε λαϊκό προσκύνημα, κάτι που ξεσήκωσε το ΑΚΕΛ το οποίο αντέδρασε έντονα ανακοινώνοντας, πως λόγω της στάσης που κράτησε στο Πραξικόπημα δεν άξιζε την τιμή λαϊκού προσκυνήματος.
Δείτε το βίντεο αμέσως μετά την καταδίκη του
