Οι Αρπυίες ήταν θηλυκά τέρατα, που συσχετίζονταν με τον θυελλώδη άνεμο. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν κόρες του Θαύμαντα, του θεού του υγρού στοιχείου και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας.
Το όνομά τους προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ‘’άρπαξ’’ και σημαίνει ‘’αρπακτικές’’.
Ο Όμηρος στα έργα του αναφέρει μόνο μια Αρπυία, την Ποδάγρη. Ωστόσο ο Ησίοδος κάνει λόγο για άλλες τρεις: την Αέλλω, την Ωκυπέτη και την Κελαινώ.
Σώμα πουλιού και κεφάλι γυναίκας
Τα τέρατα αυτά είχαν σώμα πουλιού, φτερά και κεφάλι γυναίκας, ενώ θεωρούνταν αγγελιοφόροι του θεού του Κάτω Κόσμου, του Άδη.
Οι Αρπυίες απεικονίζονταν επάνω στους τάφους να κρατούν με τα γαμψά τους νύχια τις ψυχές των νεκρών, ενώ θεωρείτο ότι άρπαζαν και παιδιά.
Είχαν την υποχρέωση να παραδίδουν τους παραβάτες του νόμου και τους εγκληματίες στις Ερινύες, ώστε να τιμωρηθούν για τις πράξεις τους.
Ο μύθος του Φινέα
Οι Αρπυίες σχετίζονται και με τον μύθο του Φινέα, στα Αργοναυτικά. Ο παντοδύναμος Δίας είχε τυφλώσει τον μάντη Φινέα και είχε στείλει τις Αρπυίες στη Θράκη όπου έμενε, για να τον τιμωρήσει επειδή αποκάλυπτε στους θνητούς τα μελλούμενα.
Εκείνες είτε του άρπαζαν την τροφή, είτε την κουτσουλούσαν, με αποτέλεσμα ο δύστυχος μάντης να μένει πάντα πεινασμένος.
Από αυτό το βάσανο τον απάλλαξαν οι Αργοναύτες όταν πέρασαν από εκεί για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Ο εξαθλιωμένος Φινέας, τους παρακάλεσε να τον απαλλάξουν από τις Αρπυίες, διότι δεν μπορούσε να αντέξει άλλο το μαρτύριο της πείνας και της δίψας.
Οι γιοι του Βορέα, Ζήτης και Κάλαης από τους Αργοναύτες, δέχτηκαν να τον βοηθήσουν. Μόλις τα ανθρωπόμορφα πλάσματα πλησίασαν, άρχισαν να τα καταδιώκουν και τα ανάγκασαν να απομακρυνθούν.
Υπήρχε ωστόσο μια προφητεία, σύμφωνα με την οποία οι Αρπυίες δεν θα πέθαιναν, παρά μόνο αν τις σκότωναν οι Βορεάδες, ενώ αντίστοιχα θα έπρεπε και εκείνοι να χάσουν τη ζωή τους, αν δεν κατάφερναν να τις πιάσουν.
Κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, η πρώτη Αρπυία έπεσε σε ποτάμι της Πελοποννήσου, το οποίο πήρε και το όνομα «Άρπυς». Η δεύτερη, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, έφτασε μέχρι τις νήσους Εχινάδες, οι οποίες στη συνέχεια πήραν την ονομασία «Στροφάδες».
Τότε, ο αγγελιοφόρος των θεών, Ερμής παρουσιάστηκε μπροστά στα αδέλφια και τα εμπόδισε να σκοτώσουν τις Αρπυίες, που εκτελούσαν τις διαταγές του Δία.
Ως αντάλλαγμα για τη σωτηρία τους, τα τέρατα υποσχέθηκαν να αφήσουν ήσυχο τον Φινέα και στη συνέχεια κρύφτηκαν σε απόκρυφη σπηλιά στο όρος Δίκτη της Κρήτης.
Οι Αρπυίες έχουν δώσει το όνομα τους σε είδος αετού, με γαμψά και ισχυρά νύχια, την Άρπυια.
