Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σφαγής στη Χίο, πολλές Χιώτισσες βρέθηκαν σκλάβες στα σπίτια των Τούρκων πασάδων σε ολόκληρη την επικράτεια. Μία από αυτές ήταν και η ωραία Ελένη, η οποία φυθλακίστηκε στο χαρέμι ενός μπέη στην Κύπρο.
Η αρπαγή
Όπως περιγράφει ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, ήταν ημέρα Τρίτη, όταν η Ελένη και η οικογένειά της βρίσκονταν κλειδωμένοι στο σπίτι προσπαθώντας να αποφύγουν τον «φόβο του μαχαιριού».
Δεν τα κατάφεραν όμως. Μία ομάδα αγριεμένων Τούρκων έριξε την πόρτα, μπήκε στο σπίτι και πυροβόλησαν τον αδελφό της Ελένης ο οποίος έκανε τα πάντα να σώσει την οικογένειά του. Σχεδόν γυμνή και έτοιμη να πεθάνει από ντροπή, η Ελένη προσπάθησε να κρυφτεί μέσα στα δέντρα, με μάτια σαν «αστραπή». Την βρήκαν όμως οι Τούρκοι, την άρπαξαν κι αποφάσισαν να την πουλήσουν σε κάποιο Τούρκο μπέη για να την έχει στο χαρέμι του.
Στο νέο της «σπίτι» τα πάντα ήταν ξένα. Η θαρραλέα Χιώτισα προσπάθησε να σκοτώσει τον μπέη με μία τσάπα, όμως δεν πρόλαβε αφού την χτύπησε πρώτος αυτός και την έριξε στην καινούρια της «σπηλιά». Όταν ξύπνησε η Ελένη, τα πάντα ήταν τούρκικα. Της είχαν βγάλει τον σταυρό που είχε στο λαιμό και της είχαν ήδη βάλει τούρκικη φορεσιά. Πλέον είχε γίνει χανούμισσα στο χαρέμι του πλούσιου Τούρκου.
Η δραπέτευση
Η Ελένη δεν άντεχε τη σκλαβιά. Μια μέρα κατάφερε να δραπετεύσει από την τούρκικη αυλή και βρέθηκε ντυμένη σαν γριά ζητιάνα στην Αγία Νάπα. Μια Τουρκάλα όμως κατάλαβε την ομορφιά της. Η Ελένη ξέσπασε σε κλάματα, άρχισε να εξιστορεί τα δεινά της ζωής της και συγκίνησε τη γυναίκα.
Ο Τούρκος Μπέης βάλθηκε να την εντοπίσει, αλλά η Ελένη μαζί με την Άννα, μια ακόμα Χιώτισσα που οι τούρκοι «βάφτισαν» Αϊσιέ, γρήγορα θα σάλπαραν προς την ελευθερία, καθώς φάνηκε το καράβι με τον αδελφό της.
Η Χιώτισσα ήταν γνωστή στην Άσσια ως «Κουρσαπά ή Κιουλσαπά»
Η Χιώτισσα του Βασίλη Μιχαηλίδη γράφτηκε γύρω στο 1895 και πρωτοδημοσιεύτηκε στη συλλογή Ποιήματα το 1911.
Ωστόσο, στο χωριό της Άσσιας οι κάτοικοι δεν είχαν ιδιαίτερη επίγνωση του λογοτεχνικού έργου.
Όπως περιγράφει ο Γιάννος Δημητρίου, οι Ασσιώτες πάντα απήγγειλαν ή σιγοτραγουδούσαν το πολύστιχο ποίημα από μνήμης και πρωτίστως οι γυναίκες. Όλοι πίστευαν πως το ποίημα αποτελεί κληρονομιά της δημοτικής παράδοσης, αγνοώντας εντελώς τον δημιουργό Μιχαηλίδη.
Μάλιστα, την είχαν στο μυαλό της ως η «Κουρσαπά».
Αυτό δεν τους εμπόδισε από το να κάνουν το ποίημα ιδιαίτερο κτήμα τους.
Αν και δεν έχει εξακριβωθεί κατά πόσο η ιστορία ήταν πραγματική και η Ελένη υπήρξε, για τους κατοίκους της Άσσιας δεν είχε ιδιαίτερη σημασία.
Στο βίντεο που ακολουθεί με μαρτυρίες ανθρώπων από το χωριό, οι κάτοικοι του περιγράφουν πως οι γυναίκες απήγγειλαν το ποίημα το οποίο συναισθάνονταν ιδιαίτερα και με το οποίο εν τέλει ταυτίστηκαν. Το ποίημα έχει μελοποιήσει ο μουσικοσυνθέτης Λάρκος Λάρκου και έχει ανέβει σε πολλές θεατρικές παραστάσεις.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: 
