Η ιστορία της Ανόρθωσης. Χρηματοδότησε πρόσφυγες, φοιτητές και τα μέλη της πολέμησαν τους Άγγλους, που έκαψαν ως αντίποινα τα γραφεία της

Στις 30 Ιανουαρίου 1911, ο μανιάτης Νικόλαος Καταλάνος ίδρυσε στην οδό Αθηνών στην Αμμόχωστο, το «Αναγνωστήριο η Ανόρθωσις». Το όνομά του παρέπεμπε στο όραμα του πρωθυπουργού της Ελλάδας, Ελευθέριου Βενιζέλου για την «Ανόρθωση του ελληνισμού». Βασικοί σκοποί του νέου σωματείου ήταν η μόρφωση και η εθνικοχριστιανική διαπαιδαγώγηση των νέων της πόλης και της επαρχίας.

Τον Ιανουάριο του 1917, το Αναγνωστήριο τίθεται υπό την προστασία του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Κυρίλλου.

Πολιτιστικές παρεμβάσεις: η μαντολινάτα και η οικονομική βοήθεια στη μητέρα πατρίδα

Ως αναγνωστήριο, η Ανόρθωσις είχε κύριο σκοπό να στραφεί προς τον πολιτιστικό τομέα. Είχε δημιουργήσει φιλαρμονική ορχήστρα και μαντολινάτα οι οποίες τελούσαν υπό την καθοδήγηση του Δημήτρη Δημητριάδη.
Τα έσοδα των εκδηλώσεων πήγαιναν στους αγώνες της μητέρας Ελλάδας, ενώ δέκα χρόνια αργότερα με αφορμή τη Μικρασιατική Καταστροφή το Αναγνωστήριο δημιούργησε ταμιευτήριο για τους πρόσφυγες που βρήκαν καταφύγιο στην Κύπρο.
Παράλληλα και ως το 1923, το οίκημα της Ανόρθωσις είχε δημιουργήσει Βιβλιοθήκη έπειτα από προσφορές φίλων του Συλλόγου, διατηρώντας στα ράφια της γύρω στα 60 βιβλία.

Μουσικοφιλολογικός και Φιλαθλητικός Σύλλογος

Το 1929 το Αναγνωστήριο μετατρέπεται σε Σύλλογο.
Με νέο τροποποιημένο καταστατικό και Διοικητικό Συμβούλιο μετονομάζεται από Ανόρθωσις σε Μουσικοφιλολογικός και Φιλαθλητικός Σύλλογος.
Την ίδια περίοδο ιδρύονται οι ομάδες ποδοσφαίρου, πετόσφαιρας, θαλασσίων αθλημάτων και κλασικού αθλητισμού.

Η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα Ανόρθωσης και ΓΣΖ το 1926

Στις 15 Μαρτίου 1930, αποφασίζονται τα πρώτα χρώματα των ποδοσφαιρικών ομάδων της Ανόρθωσις: κίτρινο και μαύρο.
Έμβλημα του σωματείου, καθιερώνεται ο Φοίνικας. Το ιερό, μυθικό πουλί της αρχαιότητας που αναγεννάται από την τέφρα του.

Προσφορά στους εθνικούς αγώνες

Ο Σύλλογος ήδη επιδεικνύει από τις αρχές ίδρυσής του το κοινωνικό του έργο με τη συλλογή χρημάτων όχι μόνο για πρόσφυγες αλλά και για παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν.
Η προσφορά του όμως δεν μένει εκεί.
Ήδη από το 1931 και το ξέσπασμα των Οκτωβριανών, τα μέλη της Ανόρθωσις κάνουν τόσο έντονη την παρουσία τους με αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά, οι Άγγλοι να χαρακτηρίζουν την παρουσία τους «ενοχλητική». Διατάζουν το κλείσιμο του Σωματείου το οποίο επαναλειτουργεί 9 μήνες μετά ενώ το 1933, λαμβάνει ευχαριστήρια επιστολή από τον Έλληνα πρωθυπουργό Παναγιώτη Τσαλδάρη για το εθνικό της έργο.

Μέλη της Ανόρθωσης και αγωνιστές της ΕΟΚΑ από αριστερά προς δεξιά: Αντώνης Παπαδόπουλος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Μωϋσής Μάντζαλος

Το 1940 με αφορμή τη βύθιση του αντιτορπιλικού Έλλη, διεξάγουν έρανο για συλλογή χρημάτων που αποστέλλουν στο Ελληνικό Ναυτικό.
Την επομένη του «ΟΧΙ» του Μεταξά, μέλη της Ανόρθωσις βρίσκονταν ήδη στο δρόμο προς την Ελλάδα για να συμμετάσχουν στον αγώνα ενάντια στην κατοχή.
Στο έπος της ΕΟΚΑ, το Σωματείο περνά στην πρώτη γραμμή με αρκετά μέλη της να είναι στην πρώτη γραμμή μεταξύ των οποίων οι Γρηγόρης Αυξεντίου, Κυριάκος Μάτσης, Αντώνης Παπαδόπουλος, Παύλος Παυλάκης, Παναγιώτης Τουμάζος.

Ο Φοίνικας που «αενάως γεννάται»

Το οίκημα στην στοά Χατζημιχαήλ στην οδό Ερμού, όπου στεγάζεται η Ανόρθωσις από το 1931, ανατινάζεται από τους Άγγλους στις 8 Ιουλίου 1958.
Στο βιβλίο «Η Ανόρθωσις και η Αμμόχωστος» αναφέρεται για το περιστατικό: «Ημέρα γραμμένη με χρυσά γράμματα για την ιστορίαν του Συλλόγου. Είναι η ημέρα του ολοκαυτώματος. Είναι η ημέρα της επιβραβεύσεως διά του ανωτέρου παρασήμου του Έθνους δια της ανατινάξεως του οικήματος υπό των Βρετανικών αρχών, λόγω της συμμετοχής των μελών του Συλλόγου εις τον Επικόν Αγώναν της ΕΟΚΑ».
Στα πρακτικά αναφέρεται η στάση του κ. Οικονομίδη, προέδρου του Σωματείου:
«Πλανάται ο κατακτητής. Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται και η ωραία μας Ανόρθωσις σαν τον Φοίνικα που είναι το έμβλημά μας, θα ξαναγεννηθεί και πολύ σύντομα δια να συνεχίσει την ιστορικήν και μεγάλην πορείαν της».

Η Μεγάλη Κυρία του Ποδοσφαίρου

Η Ανόρθωσις από τα τέλη της δεκαετίας του 50 έως και τις αρχές της δεκαετίας του ’70 κατακτούσε τους τίτλους τον έναν μετά τον άλλον.
Και για αυτό χαρακτηρίστηκε η Μεγάλη Κυρία του κυπριακού Ποδοσφαίρου.
Πιο συγκεκριμένα η χρυσή δεκαετία για τον Σύλλογο, μέτραγε πέντε πρωταθλήματα (1957, 1958, 1960, 1962, 1963), τρία Κύπελλα (1959, 1962, 1964, 1971).

Η Ανόρθωση στην προσφυγιά

Το καλοκαίρι του 1974, η Ανόρθωση μαζί με άλλα σωματεία όπως της Σαλαμίνας, Διγενή Μόρφου και ΑΣΙΛ προσφυγοποιήθηκαν.
Η βαρωσιώτικη ομάδα μπήκε ξανά γρήγορα στο παιχνίδι στις 22 Οκτωβρίου. Είχε ξεκινήσει από κοινού προπονήσεις με τον ΑΣΙΛ και πήρε μέρος κανονικά στο πρωτάθλημα. Νέα της έδρα το γήπεδο της Αραδίππου.
Η ομάδα στεγάζεται στο πρώην οίκημα της ΠΑΣΥΔΥ στη Λάρνακα.

Αντώνης Παπαδόπουλος

Μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της ομάδας, υπήρξε ο ποδοσφαιριστής και προπονητής Αντώνης Παπαδόπουλος.
Γνωστός αθλητής του στίβου, εντάχθηκε στην Ανόρθωση το 1947 και έγινε βασικό της στέλεχος από τη δεκαετία του ’50.
Ο «Άγρας» της ΕΟΚΑ συνελήφθη το 1955 μέσα στο οίκημα της Ανόρθωσης και οδηγήθηκε στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς, από τα οποία εννέα μήνες αργότερα απέδρασε και κατέφυγε στα βουνά ως αντάρτης.

Στις 3 Μαρτίου 1957, ήταν ένας από τους αντάρτες που διέταξε ο Αυξεντίου να εγκαταλείψουν το κρησφύγετο.
Στην Ανόρθωση εργάστηκε πολλές φορές ανιδιοτελώς, αρνούμενος να λάβει ακόμα και τους μισθούς που του αντιστοιχούσαν ιδίως μετά την εισβολή του ΄74.
Ο Αντώνης Παπαδόπουλος, πέθανε το 1981. Πέντε χρόνια αργότερα, το νέο γήπεδο της Μεγάλης Κυρίας, πήρε το όνομά του.

Η Αμμόχωστος στην Ευρώπη

Στις 26 Νοεμβρίου 2008 η Ανόρθωση έχει πάρει το χρυσό εισιτήριο για τους ομίλους του Champions League.
Στον αγώνα με την Βέρντερ Βρέμης, η κερκίδα των Αμμοχωστιανών φιλάθλων είχε ετοιμάσει μία χορογραφία που θα έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο την κατεχόμενη πόλη. Ήταν η πέμπτη αγωνιστική των ομίλων του Champions League. Η Ανόρθωση υποδέχτηκε στο ΓΣΠ Λευκωσίας τη γερμανική Βέρντερ Βρέμης. Ο αγώνας, που αποτελούσε έτσι κι αλλιώς ένα μεγάλο γεγονός, αφού για πρώτη φορά κυπριακή ομάδα συμμετείχε στους Ομίλους του Champions League, έληξε με ισοπαλία.

Ωστόσο, οι φίλαθλοι της «έγραψαν ιστορία» εκείνο το βράδυ με ένα διαφορετικό τρόπο. Με το ξεκίνημα του αγώνα είχαν ετοιμάσει ένα koreo το οποίο είχε ως μόνο στόχο την ανάδειξη της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου.