Το 1958 ο Leon Uris έγραψε το βιβλίο Exodus το οποίο επηρεάστηκε από τις περιπέτειες των Εβραίων που επέζησαν από το ολοκαύτωμα.
Αυτοί το 1947 προσπάθησαν να αποβιβαστούν στην Παλαιστίνη με στόχο να δημιουργήσουν το δικό τους κράτος.
Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη.
Η ταινία γυρίστηκε στα κρατητήρια στον Καράολο, καθώς οι Εβραίοι ήταν έγκλειστοι στην Κύπρο και προσπάθησαν να δραπετεύσουν με το πλοίο «Έξοδος» από το λιμάνι της Αμμοχώστου.
Πρωταγωνιστής είναι ο Πολ Νιούμαν στον ρόλο του Άρι Μπεν Κανάαν.
Πρόκειται για έναν διοικητή του ισραηλινού στρατού ο οποίος καταφέρνει να οδηγήσει εξακόσιους Εβραίους από τα στρατόπεδα της Κύπρου στην Παλαιστίνη.
Η ταινία γυρίστηκε σε Ισραήλ και Κύπρο και θεωρείται μία από τις καλύτερες του ισραηλινού κινηματογράφου.
53 χιλιάδες πρόσφυγες στην Κύπρο
Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η Ευρώπη έπρεπε να αντιμετωπίσει το εβραϊκό πρόβλημα καθώς όσοι επέζησαν απαιτούσαν να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος. Αφού απέρριψαν διάφορες προτάσεις επέμειναν ότι αυτό μπορούσε να γίνει μόνο στην Ιερουσαλήμ.
Η περιοχή όμως ήταν αποικία των Άγγλων που διαφωνούσαν για δικούς τους στρατηγικούς λόγους.
Έτσι οι οι πρώτοι Εβραίοι που διασώθηκαν μεταφέρθηκαν στην Κύπρο στις 15 Αυγούστου 1946 και τους περιόρισαν στα κρατητήρια του Καράολου και της Ξυλοτύμπου. Δηλαδή, από το ένα στρατόπεδο στο άλλο.
Την τριετία 1946-1949, ανεγέρθηκαν 12 «κάμποι» δηλαδή στρατόπεδα, στις περιοχές Καράολου στην Αμμόχωστο και στην Ξυλοτύμπου-Δεκέλεια. Εβραίοι όλων των ηλικιών και ιδίως ορφανά παιδιά που έχασαν τους γονείς τους στο Ολοκαύτωμα, «φιλοξενήθηκαν» στα κρατητήρια υπό άθλιες συνθήκες. Η μόνη τους έγνοια, να φτάσουν στην Παλαιστίνη και το κατάφεραν με υπομονή αγώνα και θυσίες.
Μέχρι το 1949 είχαν εγκατασταθεί σχεδόν όλοι στην Παλαιστίνη.
Η πραγματική ιστορία του “Exodus”
Το 1998, η Αβίβα Χαλάμις, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Εβραϊκών Σπουδών του Ανοικτού Πανεπιστημίου του Ισραήλ, μετά από εξαντλητική έρευνα, υποστήριξε ότι η πραγματική ιστορία του πλοίου Exodus καμία σχέση δεν έχει με την ιστορία της ταινίας και δεν έχει σχέση με την Κύπρο.
Σύμφωνα με την εκδοχή της στις 11 Ιουλίου 1947, το πλοίο Έξοδος απέπλευσε από τη Γαλλία μεταφέροντας παράνομα 4,500 πρόσφυγες. Στην πορεία προς την Παλαιστίνη οι Βρετανοί το σταμάτησαν και υποχρέωσαν τον καπετάνιο να επιστρέψει στην Ευρώπη.
Οι πολιτικές συνθήκες δεν επέτρεπαν ακόμα τη δημιουργία Ισραηλινού Κράτους.
Οι πρόσφυγες αρνήθηκαν να υπακούσουν σε οποιαδήποτε βρετανική εντολή. Βρετανοί και Εβραίοι συγκρούστηκαν. Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους: δύο πρόσφυγες και ένας Αμερικανός εθελοντής.
Οι Βρετανοί αποφάσισαν να δώσουν στους Εβραίους «ένα μάθημα» για αυτό τους έστειλαν πίσω στη Γαλλία κι από εκεί στο Αμβούργο. Η συμπεριφορά τους απέναντι στους πρόσφυγες και επιζώντες Εβραίους προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και συγκίνησε την κοινή γνώμη, η οποία πλέον στήριζε τη δημιουργία Ισραηλινού Κράτους περισσότερο από ποτέ.
Η Χάλαμις, πάντως ξεκαθαρίζει πως η πραγματική ιστορία του πλοίου Έξοδος, δεν είναι λιγότερο δραματική, επική και συναρπαστική από την ταινία.
* Την ταινία σκηνοθέτησε ο Ότις Πρέμινγκερ. Πήρε Όσκαρ καλύτερης μουσικής.
* Η Χάλαμις εξέδωσε το βιβλίο «Η υπόθεση Έξοδος: Οι επιζώντες του ολοκαυτώματος και ο αγώνας της Παλαιστίνης (1947, Θρησκεία, Θεολογία και το Ολοκαύτωμα).
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Η ταινία με πρωταγωνιστή τον Πήτερ Σέλλερς που γυρίστηκε παραμονές του Αττίλα στην Κερύνεια και θεωρήθηκε ύποπτη για κατασκοπεία υπέρ των Τούρκων. Δεν βγήκε ποτέ στο σινεμά αλλά αργότερα σε βιντεοκασσέτες …
