Το υπέροχο σπήλαιο με τις τοιχογραφίες, που απέχει μόλις 50 λεπτά από την Ομόνοια. Το είχε επισκεφθεί ο Πλάτωνας, το άλωσαν οι Χριστιανοί και κάνουν πια τελετές οι σατανιστές

Υπάρχει ένα υπέροχο σπήλαιο στην Αττική που είναι κλειστό επειδή δεν υπάρχουν κονδύλια για την ανάδειξη και συντήρησή του.

Συγχρόνως έχει κάγκελα για να μην μπαίνουν δωδεκαθεϊστές, σατανιστές και θρησκόληπτοι, που προκαλούν καταστροφές.
Ωστόσο, η καγκελόφραχτη περίφραξη βρίσκεται συνεχώς παραβιασμένη, ακόμη και από ναρκομανείς ή νεαρούς που «ζουν την περιπέτεια».

Βρίσκεται μια ανάσα από την Αθήνα στη Βάρη, στο λόφο Κρεβάτι και σε υψόμετρο 260μ . Στην αρχαιότητα ήταν δημοφιλής λατρευτικός χώρος λόγω της πλούσιας βλάστησης, του πυκνού δάσους και των πηγών που υπήρχαν.
Σήμερα δεν προκαλεί το ίδιο ενδιαφέρον και δεν είναι επισκέψιμο. Η μεγάλη  καταστροφή του τόπου που προκλήθηκε κατά τη γερμανική κατοχή δεν αποκαταστάθηκε ποτέ λόγω των εμπρησμών και των καταπατήσεων.
Το ίδιο το σπήλαιο αιώνες λεηλατείται από αρχαιοκάπηλους  και καταστρέφεται από τους παράνομους επισκέπτες που το χρησιμοποιούν για τελετουργίες ή καταφύγιο.

Το σπήλαιο έγινε γνωστό το 1765 από τον Άγγλο περιηγητή Ρίτσαρντ Τσάντερ και αμέσως προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον.
Πέρα από το εντυπωσιακό σταλακτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο, που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, διαθέτει πλήθος αρχαίων μνημείων.
Το εντυπωσιακό είναι ότι ίσως πρόκειται για το μοναδικό σπήλαιο με σκαλισμένα ανάγλυφα αγάλματα στα τοιχώματά του.
Μέχρι και ο Λόρδος Βύρων και το βασιλικό ζεύγος του Όθωνα και της Αμαλίας το επισκέφθηκαν για να θαυμάσουν το απόκρυφο αρχαίο ιερό.

Το εσωτερικό του σπηλαίου
Το εσωτερικό του σπηλαίου διαμορφώθηκε από το Σαντορινιό γλύπτη  Αρχέδημο τον 5ο π.Χ. αιώνα. Εκείνος εγκαταστάθηκε εκεί λίγο πριν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Το τοπίο τον μάγεψε και για να τιμήσει τις Νύμφες που, σύμφωνα με το μύθο κατοικούσαν στο δάσος, αλλά και το θεό Απόλλωνα και τον Πάνα μετέτρεψε το σπήλαιο σε λατρευτικό χώρο των νυμφών που λειτούργησε έως το 150 π. Χ.

Σύμφωνα με επιγραφές στην είσοδο υπήρχε ένα πλάτωμα στο οποίο χόρευαν γυναίκες-προσκυνήτριες των νυμφών. Μέχρι σήμερα σώζεται ένα σκαλισμένο ανάγλυφο άγαλμα σε θρόνο χωρίς, όμως, κεφάλι. Πιθανότατα πρόκειται για τον Απόλλωνα τον οποίο λάτρευαν ιδιαιτέρως στην πατρίδα του Αρχέδαμου, τις Κυκλάδες. Στα τοιχώματα υπήρχαν και  ανάγλυφα Νυμφών και του Πανός  που σώθηκαν από τους αρχαιοκάπηλους του 18^ου και 19^ου αιώνα γιατί θεωρήθηκαν άχρηστα. Βρέθηκαν σε θραύσματα και σήμερα φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Οι αρχαιοκάπηλοι
Σύμφωνα με τις επιγραφές υπήρχαν και άλλα μεγαλύτερα ανάγλυφα τα οποία εικάζεται ότι βρίσκονται σε αποθήκες ξένων μουσείων. Πιθανό να είναι στο Λούβρο καθώς ο Γάλλος διπλωμάτης Φοβέλ είχε επισκεφθεί πολλές φορές το σπήλαιο στα τέλη του 18^ου αιώνα.
Ο Αρχέδημος ως δημιουργός αυτού του ιερού αποφάσισε δίπλα στα αγάλματα των θεοτήτων να σκαλίσει και τη δική του μορφή να κρατά στο ένα χέρι σφυρί και  στο  άλλο  τη  σμίλη.

Εκτός από αγάλματα υπήρχε ένας βωμός και αναθήματα (θέσεις για αφιέρωση αντικειμένων στους θεούς). Το 1902 η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών βρήκε πάνω  από  1000  πήλινα  πλούσια διακοσμημένα λυχνάρια και αναθηματικές  λίθινες  επιγραφές  του  4ου  αιώνα. Τα  περισσότερα  ευρήματα   βρίσκονται  στο Αρχαιολογικό  Μουσείο  Αθηνών.

Ο διωγμός από τους χριστιανούς
Πενήντα χρόνια μετά την διακοπή της λειτουργίας του, νεοπλατωνικοί της Αττικής σχολής το χρησιμοποίησαν για τις τελετές τους. Η επιλογή του σπηλαίου δεν ήταν τυχαία καθώς επικρατεί έντονα η αντίληψη ότι το συγκεκριμένο σπήλαιο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την αλληγορία του Σπηλαίου του Πλάτωνος. Ο Πλάτωνας το επισκεπτόταν και είχε δηλώσει την εντύπωση που του προξενούσε. Οι νεοπλατωνικοί εγκατέλειψαν το σπήλαιο στα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. διότι δέχθηκαν επίθεση από τους χριστιανούς. Εκείνοι προκάλεσαν πολλές καταστροφές, χάραξαν σταυρούς στις μορφές και τα τοιχώματα. Προσπάθησαν ακόμα και να το μετατρέψουν σε χριστιανικό ασκητήριο.

Δείτε τη ξενάγηση στο σπήλαιο: