Η Κηφισιά υπήρξε μια από τις αρχαίες 12 πόλεις της Αττικής και μέσα στο πέρασμα του χρόνου έγινε συνώνυμο του καταπράσινου προαστίου με τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά που προτιμήθηκε ως τόπος παραθερισμού, αλλά και κατοικίας.
Η περιοχή μνημονεύεται για τη φυσική της ομορφιά από την εποχή του Ηρώδη που διέμενε στη βίλα του και έγινε διάσημος τόπος εγκατάστασης πλουσίων και επιφανών Ελλήνων.
Μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς η περιοχή πέρασε σε χέρια πλούσιων γαιοκτημόνων, αλλά και αγωνιστών του 1821 που αποζημιώθηκαν από τον Όθωνα με κάποια κτήματα. Πολλοί από αυτούς ήταν πολιορκητές της Ακρόπολης οι οποίοι πήραν γη αντί ελάχιστου τιμήματος. Η Κηφισιά σταδιακά μετατράπηκε σε αστικό και μεγαλοαστικό κοσμικό θέρετρο με κύρια χαρακτηριστικά τις επαύλεις και τα εντυπωσιακά ξενοδοχεία που χτίστηκαν κυρίως τη δεκαετία του’20.
Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο ενώ εκείνη την εποχή η Ελλάδα υποδεχόταν καραβιές απελπισμένων προσφύγων από την Μικρασία, στο Κεφαλάρι χτίζονταν υπερπολυτελή ξενοδοχεία για να στεγάσουν επιφανείς επισκέπτες. Οι αντιθέσεις της εποχής ήταν τεράστιες, καθώς πολύ κοντά στα υπερπολυτελή κτίσματα, στη γειτονική Ν. Ερυθραία οι πρόσφυγες έδιναν αγώνα να κρατήσουν όρθια τα ξύλινα αυτοσχέδια σπίτια τους.
Η τουριστική «έκρηξη» της δεκαετίας του ΄30 βρήκε έτοιμη την Κηφισιά να φιλοξενήσει μεγάλο αριθμό τουριστών, που ήταν κυρίως Έλληνες ομογενείς από την Αίγυπτο.
Το βάρος της φιλοξενίας των τουριστών έπεσε στο πολυτελές Grand Hotel de Kifissia (ξενοδοχείο Μελά), το «Πύρνα», το «Cecil» των αδελφών Δήμα, το «Όλυμπος», το «Πεντελικόν», το ξενοδοχείο «Απέργη» και το «Θεοξένεια» που αρχικά προοριζόταν για αναρρωτήριο.
Δούλευαν με πληρότητα 100% και εκτός από επισκέπτες του εξωτερικού διέμεναν προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών, όπως οι Ελευθέριος Βενιζέλος, Γεώργιος Παπανδρέου, Θεμιστοκλής Σοφούλης, Πηνελόπη Δέλτα , Γεώργιος Βλάχος, Κατίνα Παξινού, Ιωάννα Τσάτσου και πολλοί άλλοι.
Το ρέμα της Πύρνας, η πλούσια βλάστηση και το καλό κλίμα ήταν στοιχεία που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της περιοχής.
Η συνήθεια των πλουσίων να μένουν στα προάστια της Αθήνας διατηρήθηκε επί ενετοκρατίας και τουρκοκρατίας. Πλούσιοι γαιοκτήμονες είχαν τα εξοχικά τους και καλλιεργούσαν μεγάλες εκτάσεις στην Κηφισιά.
Χαρακτηριστικά, ο Τούρκος περιηγητής Ε. Τσελέμπης που επισκέφτηκε την περιοχή το 1667, ανέφερε: «Η Κηφισιά είναι μία κωμόπολη μέσα σε κάμπο εύφορο, στολισμένη με τριακόσια παραδεισένια όμορφα σπίτια, σκεπασμένα με κεραμίδια, της οποίας οι κάτοικοι είναι μισοί μουσουλμάνοι και μισοί άπιστοι ραγιάδες.»
Με τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους, οι εκτάσεις των Τούρκων πέρασαν ξανά στα χέρια των Ελλήνων και η Κηφισιά εξελίχθηκε σιγά σιγά σε κοσμικό θέρετρο. Η παρουσία του Βασιλιά Όθωνα τα καλοκαίρια ήταν αρκετή για να οδηγήσει πολιτικούς και σημαντικούς Αθηναίους να χτίσουν εκεί τις κατοικίες τους, ανάμεσα τους οι Σούτσοι, η Δούκισσα της Πλακεντίας, η οικογένεια Ραγκαβή, οι Μαυρομιχάληδες και Έλληνες από τη Χίο και την Κωνσταντινούπολη.
Αρχές του 20ου αιώνα πολλοί Αθηναίοι πήγαιναν το καλοκαίρι στην Κηφισιά και παραθέριζαν στα πρώτα ξενοδοχεία, που άνοιξαν στην περιοχή. Την περίοδο εκείνη ξεκίνησαν να έρχονται στην Ελλάδα και οι πρώτοι τουρίστες. Οι περισσότεροι ήταν Έλληνες από την Αίγυπτο και επέλεγαν για τη διαμονή τους την Κηφισιά.
Για τον λόγο αυτό, κατασκευάστηκαν δεκάδες ξενοδοχεία που ξεχώριζαν για τη χλιδή και την εξυπηρέτηση που πρόσφεραν στους επισκέπτες.
Νεοκλασικά κτίσματα, σπουδαίας αρχιτεκτονικής με εντυπωσιακούς κήπους ανεγέρθηκαν για να φιλοξενήσουν την ελίτ της χώρας. Τα πρώτα χρόνια αρκετά δημοφιλής ήταν η περιοχή κοντά στην πλατεία Πλατάνου, όπου βρίσκονταν τα Ξενοδοχεία Μελά και Πύρνα. Τις επόμενες δεκαετίες άρχισε να αναπτύσσεται και η περιοχή του Κεφαλαρίου, όπου άνοιξαν πολυτελή ξενοδοχεία όπως το “Πεντελικόν”,»Σέσιλ», «Θεοξένεια» και «Σεμίραμις».
Η αφρόκρεμα της Αθήνας πήγαινε στην Κηφισιά για να γευματίσει και να παρευρεθεί στις ιδιαίτερες βραδιές που πραγματοποιούνταν στις αίθουσες των ξενοδοχείων.
Την περίοδο του πολέμου τα περισσότερα έκλεισαν και μετατράπηκαν σε νοσοκομεία για τους τραυματίες και στην κατοχή επιτάχθηκαν, όπως πολλά κτίρια της περιοχής, στους Γερμανούς.
Με την αποχώρηση των Γερμανών τα ξενοδοχεία “Πεντελικόν” και “Σέσιλ” πολιορκήθηκαν στα Δεκεμβριανά από τον Ε.Λ.Α.Σ. και υπέστησαν ζημιές.
Τα επόμενα χρόνια επισκευάστηκαν και λειτούργησαν κανονικά. Σήμερα τα περισσότερα έχουν κλείσει και έχουν αναπαλαιωθεί για να στεγαστούν δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες, ενώ μερικά συνεχίζουν ακόμα να λειτουργούν.
Ευτυχώς δεν ισοπεδώθηκαν όπως αντίστοιχα κτίρια του περασμένου αιώνα που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας, αλλά συνεχίζουν να ομορφαίνουν την περιοχή και να θυμίζουν την αίγλη του παρελθόντος.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο «Κηφισιά, όψεις της ιστορίας της πόλης και του δήμου, αρχειακά τεκμήρια», Ελληνικές Εκδόσεις, 2005
