Διεθνής καταδίκη για την επέμβαση της Αστυνομίας στην εφημερίδα Zamman στην Κωνσταντινούπολη, μετά την απόφαση του δικαστηρίου να τοποθετηθούν προσωρινοί διαχειριστές στον όμιλο, ο οποίος εκδίδει τη Zaman, την αγγλόφωνη εκδοχή της Today’s Zaman και διαθέτει επίσης το πρακτορείο ειδήσεων Cihan.
Ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Τόρμπγερν Γιάγκλαντ κάλεσε την Τουρκία να προστατεύσει την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, μία ημέρα αφότου οι τουρκικές αρχές έθεσαν υπό κρατικό έλεγχο τον όμιλο μέσων ενημέρωσης Feza, ο οποίος εκδίδει την αντιπολιτευόμενη, καθημερινή εφημερίδα Ζαμάν.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ, η απόφαση πυροδότησε μια μαζική διαδήλωση στην Κωνσταντινούπολη και η τουρκική αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα, οχήματα με εκτοξευτήρες νερού υπό πίεση και πλαστικές σφαίρες για να διαλύσει τους συγκεντρωμένους.
«Καλώ τις τουρκικές αρχές να τηρήσουν την υποχρέωση τους κατά τον νόμο να προστατεύουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης», τόνισε ο Γιάγκλαντ σε ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του ΣτΕ.
Ο Γιάγκλαντ υπενθύμισε ότι η Τουρκία είναι ιδρυτικό μέλος του ΣτΕ και έχει κυρώσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την οποία οφείλει να τηρεί. Η κίνηση των τουρκικών αρχών επικρίθηκε από πολλές πλευρές—από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Ρωσίας, κρατών μελών της ΕΕ, αλλά και από την οργάνωση προάσπισης της ελευθεροτυπίας Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα.
«Η Τουρκία, ως υποψήφια χώρα, οφείλει να σέβεται και να προωθεί υψηλούς δημοκρατικούς κανόνες και πρακτικές, μεταξύ των οποίων η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης», αντέδρασε η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ.
«Εξαιρετικά ανήσυχος για τις τελευταίες εξελίξεις στην εφημερίδα Zaman που θέτουν σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει γίνει από την Τουρκία σε άλλους τομέις», έγραψε στο Twitter ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τη Διεύρυνση Γιοχάνες Χαν.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς έγραψε στο Twitter ότι η κατάληψη της Zaman ήταν «άλλο ένα πλήγμα στην ελευθερία του Τύπου» και υποσχέθηκε πως θα θίξει το θέμα κατά τη συνάντηση που θα έχει τη Δευτέρα με τον Νταβούτογλου.
Επικριτές έχουν κατηγορήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι κάνει τα στραβά μάτια στις επιδόσεις της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή χρειάζεται τη βοήθεια της Άγκυρας για να περιορίσει τις τεράστιες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.
Η Τουρκία, η οποία συνορεύει με τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, θα συμμετάσχει μαζί με τους ηγέτες της ΕΕ τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες σε μια σύνοδο κορυφής για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Ο Νταβούτογλου είπε πως «η θετική ατζέντα θα καταληφθεί και θα κηλιδωθεί τώρα» από το θέμα της ελευθερίας του Τύπου.
Η Ουάσινγκτον εξέφρασε τη λύπη της γι’ αυτή «την τελευταία μιας σειράς ανησυχητικών δικαστικών και αστυνομικών ενεργειών» της τουρκικής κυβέρνησης εναντίον των μέσων ενημέρωσης «και αυτών που την επικρίνουν».
Η Μόσχα από την πλευρά της εξέφρασε την επιθυμία να διεξαχθεί διεθνής έρευνα. «Ελπίζουμε ότι οι δυτικοί εταίροι μας θα βάλουν στην άκρη τους φόβους τους πως θα δυσαρεστήσουν την Άγκυρα», αναφέρεται σε ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.
Αντιδράσεις και στην Τουρκία
«Ημέρα ντροπής» για την ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία, ήταν ο τελευταίος πρωτοσέλιδος τίτλος της εφημερίδας Zaman, ενώ οι υποστηρικτές της διαλύθηκαν από την αστυνομία με χρήση άφθονων δακρυγόνων και σφαιρών με επικάλυψη καουτσούκ, την επομένη που η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα τέθηκε υπό την κηδεμονία των αρχών.
Οργανώσεις προάσπισης των δικαιωμάτων και ευρωπαίοι αξιωματούχοι καταδίκασαν την κατάληψη της εφημερίδας, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί απόδειξη πως η τουρκική κυβέρνηση φιμώνει τους διαφωνούντες.
«Αναστολή του Συντάγματος», έγραφε ακόμη στην πρώτη σελίδα της η Zaman, με μεγάλους λευκούς χαρακτήρες σε μαύρο φόντο. «Ο τουρκικός Τύπος ζει μία από τις πιο μαύρες ημέρες της ιστορίας του», καταγγέλλει η εφημερίδα, η οποία έχει τιράζ 650.000 φύλλα και κατάφερε να τυπώσει μια έκδοση λίγο πριν οι αστυνομικοί εισβάλουν στα γραφεία της.
Χθες το απόγευμα, δημοσιογράφοι στα γραφεία της εφημερίδας, την είσοδο των οποίων ήλεγχαν αστυνομικοί, είπαν ότι δεν είναι πλέον σε θέση να δουλέψουν: «Όλες οι συνδέσεις Ίντερνετ έχουν κοπεί», έγραψε στο Twitter ο Σεβγκί Ακαρτσεσμέ, διευθυντής της αγγλόφωνης Today’s Zaman.
«Είναι μια μαύρη ημέρα για την τουρκική δημοκρατία και μια κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος», δήλωσε ο Ακαρτσεσμέ στο πρακτορείο Ρόιτερς, προσθέτοντας πως τα περισσότερα από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης δεν κάνουν πλήρες ρεπορτάζ για την κατάληψη της Zaman εξαιτίας του φόβου ότι θα υποστούν παρόμοια αντίποινα.
Οι διαχειριστές που διορίσθηκαν από τις τουρκικές αρχές απέλυσαν τον διευθυντή του ομίλου, τον Αμπντουλχαμίτ Μπιλιτσί, ανέφεραν πολλά μέσα ενημέρωσης. Ο Ακαρτσεσμέ είπε ότι απολύθηκε επίσης ο αρθρογράφος Μπουλέντ Κενές.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, του μεγαλύτερου της αντιπολίτευσης, είπε ότι το δικαστήριο ενήργησε ως πολιτικό εργαλείο.
Η θέση της κυβέρνησης
Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου υποστήριξε στη διάρκεια επίσκεψής του στην Τεχεράνη πως «η Τουρκία έχει το δικαίωμα να ελέγξει αυτούς που παίρνουν μέρος σε μια ξεκάθαρη απόπειρα πραξικοπήματος, είτε οικονομική είτε δημοσιογραφική, εναντίον μιας εκλεγμένης κυβέρνησης».
«Υπάρχει μια νομική διαδικασία κατά την οποία εξετάζονται κατηγορίες για πολιτικές επιχειρήσεις, περιλαμβανομένης της διοχέτευσης παράνομου χρήματος. Δεν επεμβήκαμε ποτέ στη νομική διαδικασία. Η Τουρκία είναι ένα κράτος δικαίου (…), αλλά δεν θα κλείσουμε τα μάτια μπροστά στους ελιγμούς μιας δομής στο εσωτερικό του κράτους που αποπειράται να χρησιμοποιήσει τον Τύπο», πρόσθεσε ο Νταβούτογλου.
