Νέα εύρηματα στην Αμφίπολη κορυφώνουν τα σενάρια για ενδεχόμενη συσχέτιση με τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα. Σε ανάγλυφη ζωφόρο εικονίζεται σπουδαίος πολεμιστής – Αντιδράσεις από τους αρχαιολόγους

Νέα μαρμάρινα μέλη, κομμάτια από παράσταση που κοσμούσε τη ζωφόρο στο εσωτερικό του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, εντόπισε η ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη εκατό, μόλις, μέτρα μακριά από τον περίβολο του υπερμεγέθους μνημείου. Τα νέα ευρήματα παρουσίασε η επικεφαλής της ανασκαφής στο πλαίσιο αρχαιολογικού συνεδρίου στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και επέμεινε ότι το μνημείο ανήκει στον 4ο π.Χ. αιώνα.

Μάλιστα για να στηρίξει τον ισχυρισμό της επικαλέστηκε ένα κομμάτι ξυλάνθρακα που βρέθηκε στην επίχωση του τάφου, εξωτερικά ψηλά δίπλα στη θολωτή στέγη, το οποίο εξέτασε με σύγχρονες μεθόδους ομάδα των επιστημόνων του ΑΠΘ υπό τον καθηγητή κ. Γρηγόρη Τσόκα (Γ. Συρίδης, Σ. Παυλίδης, Α. Χατζηπέτρος).  H ομάδα χρονολόγησε υπολείμματα πυράς με τη μέθοδο του Άνθρακα 14 και έφτασε στο συμπέρασμα ότι το ξύλο από το οποίο έγιναν τα κάρβουνα πυράς μέσα στον ταφικό θάλαμο, ανήκει στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα.

Όπως αποκάλυψαν ο αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής, και ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχαιολόγος, Αντόνιο Κόρσο, στην περιοχή περιμετρικά του ταφικού μνημείου, η ανασκαφική ομάδα εντόπισε ευμεγέθη μαρμάρινα μέλη, στελέχη παράστασης που απεικονίζουν το προφίλ ενός πολεμιστή, «πιθανού υψηλόβαθμου αξιωματικού».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Α. Κόρσο, ο οποίος θεωρείται ειδικός στη γλυπτική, το ανάγλυφο προέρχεται από το κατώτερο τμήμα της ζωφόρου του βάθρου του λέοντα και απεικονίζει τον Αλέξανδρο, ο οποίος φοράει μακεδονικού τύπου κράνος και κρατάει μία ασπίδα και ένα κράνος, ενώ στέκεται δίπλα σε άλογο.
Το γεγονός, σύμφωνα με τον Α. Κόρσο, ότι τα όπλα στο ανάγλυφο είναι μεγαλύτερα από τον πολεμιστή, σημαίνει ότι ο εικονιζόμενος κρατάει τα όπλα του ήρωα από το αφηρωισμένο ταφικό μνημείο. Συγκρίνοντας τη μορφή αυτή του πολεμιστή με δύο παρόμοιες από το Μουσείο της Δρέσδης και από την επίσης γερμανική πόλη Σλος Φασανερία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τον Μέγα Αλέξανδρο που κρατάει τα όπλα του αγαπημένου φίλου, του Ηφαιστίωνα. Δίπλα του υπάρχει ένα δέντρο, για το οποίο ο αρχαιολόγος υποστήριξε ότι είναι συκιά, το ιερό δέντρο της θεάς Δήμητρας, και ένα φίδι, το οποίο παραπέμπει στον Δία, ο οποίος μεταμορφώθηκε σε φίδι, συνευρέθη ερωτικά με τη Δήμητρα και γεννήθηκε η Περσεφόνη.

Εκτός άλλων, έγινε αναφορά σε τεφροδόχο. Μια λαβή βρέθηκε στην κιβωτιόσχημη θήκη από χάλκινο τεφροδόχο αγγείο, που παραπέμπει σε νεκρό με καύση. Επίσης, στο δάπεδο στον δεύτερο θάλαμο του μνημείου διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ένα «τετράγωνο αποτύπωμα». Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, υπήρχε βάση για άγαλμα μπροστά από τις «καρυάτιδες».

Από την κεραμική η οποία, σύμφωνα με την κυρία Περιστέρη, εκτείνεται χρονικά από τον 4ο π.Χ. ως τα ρωμαϊκά χρόνια, προκύπτει, ότι γίνονταν τελετές για αφηρωισμό.

Οι ανασκαφείς έχουν κατ’ επανάληψιν τονίσει ότι η αποξήλωση του τύμβου από τα μάρμαρα του περιβόλου και του μνημείου έγινε από τους Ρωμαίους. Η κ. Περιστέρη σημείωσε ότι έχει βρεθεί και ρωμαϊκή κεραμική έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα.

Πάντως, το εύρημα με τη στήλη που έχει παράσταση με φίδι ενισχύει την ερμηνεία για τελετουργίες (χθόνια λατρεία) στο μνημείο το οποίο, σύμφωνα με την επικεφαλής των ανασκαφών στον τύμβο της Αμφίπολης κυρία Περιστέρη, κατασκευάστηκε, τουλάχιστον αρχικά, ως ηρώον προς τιμήν του αφηρωισμένου Ηφαιστίωνα το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα.

Σημαντικά στοιχεία για τα αρχιτεκτονικά και οικοδομικά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του μνημειακού συνόλου τύμβου Καστά Αμφίπολης έδωσε ο κ. Λεφαντζής, ενώ εντυπωσιακές ήταν οι αναλύσεις του κ. Κόρσο για τη γλυπτική με επίκεντρο τη μελέτη διάσπαρτων μαρμάρινων αναγλύφων από την ευρύτερη περιοχή του τύμβου Καστά Αμφίπολης.

 Σφίγγες, κόρες («καρυάτιδες») και βοτσαλωτό ψηφιδωτό με την «αρπαγή της Περσεφόνης» τοποθετούν χρονικά στην ίδια πρώτη φάση που χτίζεται το μνημείο, δηλαδή μαζί με την καμάρα. Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, το τεμάχιο του μαρμάρου που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή των «καρυατίδων» έχει συσχετισθεί με το μάρμαρο που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή του γλυπτού του λέοντος.

Σε επόμενη οικοδομική φάση μπαίνει η θύρα και η γραπτή ζωφόρος η οποία βρίσκεται ψηλά στους τοίχους του χώρου με το ψηφιδωτό.

 Με πληροφορίες από  in.gr,  voria.gr, xronometro