«Ο καθένας από εμάς θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι Έλληνες είναι οι δημιουργοί της έννοιας της Δημοκρατίας. Όχι όμως με τη σημερινή της μορφή. Mπορεί οι κατηγορίες που βάρυναν τον Σωκράτη να ηχούν γραφικές στη σημερινή εποχή, όμως στην Αρχαία Αθήνα ήταν υπέρ αρκετές για να τον καταδικάσουν σε θάνατο», δήλωσε ο καθηγητής – ιστορικός Paul Cartledge, του πανεπιστημίου του Cambridge.
Η δίκη του Σωκράτη το 399 π.Χ., είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα μέσα από το πέρασμα των αιώνων. Για παράδειγμα, η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Cambridge μέσα από την μελέτη «Ancient Greek Political Thought in Practice», εξέτασε την ιστορική περίοδο κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η περιβόητη δίκη και κατέληξε σε κάποια ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Όπως τόνισε ο καθηγητής Cartledge, ο Σωκράτης αρχικά χαρακτηρίστηκε ως ένα ιστορικό εξιλαστήριο θύμα. Μεγάλες πολιτικές μορφές εκείνης της εποχής βρήκαν αφορμή μέσα από την προκλητική στάση του απέναντι στους θεούς ακόμα και κατά τη διάρκεια της δίκης, και του φόρτωσαν όλα τα δεινά. Από στρατιωτικές ήττες μέχρι πανούκλα.
Πολλοί ιστορικοί έχουν σταθεί στο γεγονός ότι ο Σωκράτης θεωρούταν επικίνδυνος για το κοινό καλό, έτσι δημιούργησε πολλούς πολιτικούς εχθρούς που επιθυμούσαν τον θάνατό του. Ο ίδιος γνώριζε ότι σύμφωνα με το αθηναϊκό δικαστικό σύστημα κινδύνευε να καταδικαστεί για ασέβεια, αλλά όπως τονίζει και ο καθηγητής Cartledge, δεν πίστευε ότι θα έχανε τη ζωή του, γεγονός που τον ωθούσε σε ακόμα πιο προκλητικά σχόλια για τους θεούς.
Η μελέτη του καθηγητή υποστηρίζει ότι ο Σωκράτης προκάλεσε τον θάνατό του γιατί γνώριζε, αλλά αψηφούσε τους νόμους. Απόδειξη όλων αυτών είναι η στάση του απέναντι στην ετυμηγορία. Αρχικά σχεδόν αστειεύτηκε και είπε ότι κανονικά θα έπρεπε να ανταμειφθεί. Σύμφωνα με το αθηναϊκό σύστημα, ο κατηγορούμενος μπορούσε να επιλέξει την δική του ποινή. Ο Σωκράτης πρότεινε απλά ένα πρόστιμο και σε αντάλλαγμα οι δικαστές της Ηλιαίας του πρότειναν να διαλέξει μόνος του τον τρόπο που θα πεθάνει και έτσι επέλεξε το κώνειο.
«Με τον θάνατο του η κοινωνία της Αθήνας ένιωσε δικαιωμένη και εξαγνισμένη. Η συγκεκριμένη δίκη αποτελούσε πρότυπο ελεύθερης σκέψης ή ακόμα και πολιτικής ανατροπής σε δημόσια δίκης», δήλωσε ο Cartledge.
Εικοσιπέντε αιώνες αργότερα, η δίκη του Σωκράτη επαναλήφθηκε από διακεκριμένους ανώτατους δικαστές και νομικούς της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Στις 25 Μαΐου 2012 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών οι δικαστές, αλλά και το κοινό που παρακολούθησε τη δίκη, αθώωσαν κατά πλειοψηφία τον αρχαίο στοχαστή, αφού κλήθηκαν να αποφασίσουν εάν ο Σωκράτης τελικά καταδικάστηκε επειδή τόλμησε να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του ή γιατί τα «καινά δαιμόνια» που εισήγαγε είχαν στόχο να βλάψουν την αθηναϊκή δημοκρατία.
Πηγή: Cambridge University, Telegraph, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
