Το πεντάτοξο πέτρινο γεφύρι ονομάστηκε και «γεφύρι του πεντοχίλιαρου», επειδή εικονιζόταν στην πίσω όψη του πιο διάσημου χαρτονομίσματος στα χρόνια της δραχμής. Στην μπροστινή όψη εικονιζόταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και πίσω η Καρύταινα στην Αρκαδία.
Ο αρχιστράτηγος της Επανάστασης συνδέεται με την συγκεκριμένη περιοχή, καθώς εκεί έδρασε και είχε στήσει το ορμητήριό του. Σύμφωνα με τα χειρόγραφα του Γέρου, εκεί στις 26 Μαρτίου του 1821, αγωνιστές σκότωσαν έναν αγγελιαφόρο που θα ειδοποιούσε τους Τούρκους του διπλανού χωριού να το εγκαταλείψουν, επειδή είχαν σκοπό να το καταλάβουν. Έτσι, οι Έλληνες πήραν πρώτοι το μήνυμα και πρόλαβαν την επίθεση.
Στη φωτογραφία εικονίζεται το γεφύρι της ιστορικής Καρύταινας, που συνέδεε την περιοχή με τη γειτονική Μεσσηνία. Είναι ένα από τα παλαιότερα της Πελοποννήσου και χτίστηκε από Φράγκους τον 13ο αιώνα.
Ο θρύλος το συνδέει την οικοδόμησή του με ανθρωποθυσία, όπως και το ιστορικό γεφύρι της Άρτας και άλλα πέτρινα γεφύρια. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, ο άρχοντας του κάστρου της Καρύταινας, Γοδεφρείδος Ντε Μπριγιέρ «έχτισε» τη γυναίκα του στα θεμέλια για να στεριώσει το γεφύρι. Αμέσως μετά τη θυσία, έκλεψε τη γυναίκα το πρωτοπαλίκαρού του, Δομέστιχου Καταβά και εγκατέλειψε μαζί της την Καρύταινα… Τη θέση του Φράγκου ηγεμόνα πήρε ο ίδιος ο Καταβάς και έγινε άρχοντας του κάστρου.
Διαβάστε ακόμα: Η πρώτη τακτική μάχη του Αγώνα. Ο Κολοκοτρώνης κατατροπώνει τους Τούρκους στη γέφυρα της Καρύταινας
Η ανακατασκευή της γέφυρας και το εκκλησάκι της Παναγίας
Το γεφύρι ανακατασκευάστηκε το 1441, από έναν γόνο σπουδαίας Βυζαντινής οικογένειας, τον Ραούλ Μανουήλ Μελική. Κάποια στιγμή ο άρχοντας βρέθηκε στον Αλφειό ποταμό, ο οποίος περνάει από κάτω και θέλησε να πάει από τη μια όχθη στην άλλη, μέσω του γεφυριού. Το γεφύρι όμως ήταν σχεδόν κατεστραμμένο και ο Μελικής έπεσε στα ορμητικά νερά και παραλίγο να πνιγεί.
Επειδή σώθηκε την τελευταία στιγμή, σαν από θαύμα, αποφάσισε να ασχοληθεί με την ανακατασκευή του. Οι Βυζαντινοί συνήθιζαν να χτίζουν μικρά εκκλησάκια στις βάσεις των γεφυρών, για να τα «φυλάει».
Σε μια από τις βάσεις του γεφυριού της Καρύταινας, βρίσκεται το εκκλησάκι της Γέννησης της Θεοτόκου, μέσα στο οποίο υπήρχε επιγραφή με το όνομα του Μελική και την ημερομηνία ανακατασκευής της γέφυρας, η οποία καταστράφηκε με το πέρασμα του χρόνου. Από γκραβούρες του 1830, φαίνεται πως τότε το γεφύρι είχε μια μεγάλη καμπύλη σαν σαμάρι, ενώ αργότερα εικονίζεται ίσιο, γεγονός που αποδεικνύει ότι έγιναν κι άλλες αλλαγές κατά τον 19ο αιώνα.
Η παράδοση λέει ότι στο γεφύρι υπήρχε μια μικρή σχισμή μέσω της οποίας οι διαβάτες άφηναν τον οβολό τους για το εκκλησάκι. Τα νομίσματα κατέληγαν από τη γέφυρα, κατευθείαν πίσω από την εικόνα της Παναγίας, που βρισκόταν μέσα στον ναό.
Το γεφύρι μετά από όλες τις παρεμβάσεις, είχε πέντε άνισα μεταξύ τους τόξα, έφτανε τα 12 μέτρα ύψος και 50 μέτρα μήκος. Το μεγαλύτερο τόξο του είχε άνοιγμα σχεδόν 9 μέτρα.
Σήμερα σώζονται τρία από τα πέντε τόξα. Το μεσαίο ανατινάχθηκε κατά τον Εμφύλιο. Το κομμάτι του παλιού γεφυριού που λείπει, έχει συμπληρωθεί από ξύλινο τμήμα, ενώ η διάβαση γίνεται από νέα σύγχρονη γέφυρα.
