Νοτιοανατολικά της Ξυλοφάγου, βρίσκεται μία ακρογιαλιά, όπου η θάλασσα αγκαλιάζει έναν γκρεμό κοφτερό και απότομο. Σε εκείνο το σημείο, το στόμιο μίας σπηλιάς, φιλοξένησε τις θρησκευτικές τελετές των κατοίκων για χρόνια, όταν οι ίδιοι αποφάσισαν πως τα οστά που βρέθηκαν μέσα ανήκαν στους Άγιους Σαράντα.
Οι Άγιοι στην Κύπρο
Οι Άγιοι Σαράντα, αποτελούσαν επίλεκτα μέλη του στρατιωτικού σώματος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Όμως, αφού ασπάστηκαν τον χριστιανισμό, κατέφυγαν στη Μικρά Ασία, όπου ξεκίνησαν να διδάσκουν τη νέα θρησκεία. Κυνηγημένοι, κατέφυγαν σε διάφορες περιοχές όπως τη Βόρειο Ήπειρο αλλά και την Κύπρο.
Όταν με το καΐκι τους αγκυροβόλησαν στα παράλια της Ξυλοφάγου, αντίκρισαν την πολυκοσμία και αποφάσισαν πώς ήθελαν να βρουν ένα πιο ήσυχο μέρος. Έτσι, σύμφωνα με την παράδοση, βρήκαν τη σπηλιά και κατέφυγαν σε αυτή. Μέσα στη σπηλιά, ανάβλυζε δροσερό και κρυστάλλινο νερό.
Στην περιοχή, έως σήμερα όταν στάζουν τα σπίτια, ο κόσμος συνηθίζει να λέει «Στάζουν οι Άγιοι Σαράντα».
Στη σπηλιά έμειναν έως το 242, όπου πληροφορήθηκαν λανθασμένα πως οι διωγμοί του Λικίνιου είχαν τελειώσει και αποφάσισαν να επιστρέψουν στη Σεβαστεία.
Τα βασανιστήρια
Όταν επέστρεψαν ωστόσο, κατάλαβαν πως οι επιθέσεις εναντίον των χριστιανών δεν είχαν εκλείψει. Και έτσι, όπως και στους υπόλοιπους, τους ζητήθηκε να απαρνηθούν τον χριστιανισμό. Όμως οι στρατιώτες, προτίμησαν να πεθάνουν, παρά να απαρνηθούν την πίστη τους. Δράση ανέλαβε τότε ο έπαρχος της Σεβαστείας, Αγρίκολας, ο οποίος αρχικά προσπάθησε να τους αλλάξει τη γνώμη με δωροδοκίες και επαίνους. Οι στρατιώτες όμως είχαν πάρει τις αποφάσεις τους.
Ο Αγρίκολας, διέταξε να βασανιστούν. Αφού τους γύμνωσαν, τους έριξαν στη λίμνη της Σεβαστείας, για να πεθάνουν από το κρύο. Μάλιστα, ο Αγρίκολας διέταξε έναν φρουρό να παραμείνει στο σημείο για να είναι σίγουρος, πως δεν θα φύγει κανείς από τη λίμνη.
Οι ώρες περνούσαν και τα σώματα των στρατιωτών μελάνιαζαν. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ειδωλολάτρης φρουρός, βλέποντας την επιμονή και την καρτερικότητά τους, γδύθηκε και μπήκε στη λίμνη, λαμβάνοντας ο ίδιος το τεσσαρακοστό στεφάνι αγιοσύνης.
Το επόμενο πρωί, οι σαράντα άντρες βρίσκονταν μισοπεθαμένοι στα παγωμένα νερά. Οι φρουροί τους ανέσυραν αναίσθητους και ξεκίνησαν να συντρίβουν τα σκέλη τους τα οποία αργότερα πέταξαν. Η μνήμη τους τιμάται στις 9 Οκτωβρίου.
Η λανθασμένη παράδοση
Οι κάτοικοι της Ορμήδειας, Ξυλοφάγου και Αυγόρου, όταν ανακάλυψαν τη σπηλιά στα παράλια της Ξυλοφάγου, εντόπισαν μέσα σε αυτήν διάφορα οστά. Για αυτό και αποφάσισαν πως τα λείψανα ανήκαν σε πρωτομάρτυρες χριστιανούς οι οποίοι σφαγιάσθηκαν κατά την περίοδο των διωγμών.
Συνδυάζοντας το με την παράδοση για την έλευση των Αγίων Σαράντα στο νησί, ξεκίνησαν να τιμούν με λειτουργία την μνήμη των Αγίων μέσα στη σπηλιά.
Σε μία όμως λειτουργία, έτυχε να παρευρίσκεται ο Αρχιεπίσκοπος, ο οποίος έξαλλος διέταξε να σταματήσει το συγκεκριμένο συνήθειο καθώς δεν υπήρχε καμία ιστορική απόδειξη για το αν τα κόκκαλα ανήκαν σε ανθρώπους.
Μετά από έρευνες, ήρθε στο φως ότι τα οστά που βρέθηκαν στη σπηλιά, ανήκαν σε νάνους ιπποπόταμους, οι οποίοι ζούσαν κατά την περίοδο της παλαιολιθικής εποχής στο νησί.
Φωτογραφίες: Biodiversity of Cyprus
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Που βρίσκονται τα «Μετέωρα της Κύπρου». Ο βράχος από τον οποίο γκρεμίστηκε μια γυναίκα που την απατούσε ο σύζυγος και η πέτρα που πλάκωσε το σατανά!
