Στις 30 Νοεμβρίου 1963, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, κατέθεσε τα «δεκατρία σημεία» προκειμένου να τροποποιήσει το Σύνταγμα και να αποφευχθεί επικείμενη κρίση.
Το ανεφάρμοστο και προβληματικό Σύνταγμα που παραχώρησαν οι Βρετανοί στο νησί, προκαλούσε τριγμούς στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων. Τα 13 σημεία αντιμετώπισαν την αρνητική των Τουρκοκυπρίων και αποτέλεσαν την αφορμή της λεγόμενης «τουρκανταρσίας».
Ήδη από τον Ιούλιο του ιδίου έτους, ο Πρόεδρος Μακάριος είχε αποφασίσει να τροποποιήσει το Σύνταγμα.
Τον Αύγουστο, όρισε μία επιτροπή η οποία θα κατέθετε προτάσεις για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Μέλη ήταν οι Γλαύκος Κληρίδης Πρόεδρος της Βουλής, η υπουργός Δικαιοσύνης Στέλλα Σουλιώτη, ο υπουργός Εργασίας Τάσος Παπαδόπουλος, ο δικαστής του Συνταγματικού Δικαστηρίου Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης και ο γενικός εισαγγελέας Κρίτωνας Τορναρίτης.
1 Οκτωβρίου 1963
Το Λονδίνο έλαβε ενεργό μέρος.
Ο Άρθουρ Κλαρκ, μετέφερε τα «καλά νέα» από τη Βρετανία, ότι το Λονδίνο στήριζε ενεργά τις κινήσεις του.
Η Βρετανία ήταν ενήμερη για τα 13 σημεία πολύ πριν την τουρκοκυπριακή πλευρά.
Οι προτάσεις δόθηκαν στο αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ και ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Δεν απάντησε ποτέ.
Όμως στην εφημερίδα Χαλκίν Σεσί, δήλωσε:
«Αυτοί που σκάβουν το λάκκο της Τουρκικής Κοινότητας πρέπει να τον σκάψουν στα δικά τους μέτρα, για να μπορέσουν εύκολα να βγουν απ’ αυτό όταν θα πέσουν οι ίδιοι μέσα, στο σύντομο μέλλον».
Στις 7 Δεκεμβρίου ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Ερκίν ανήγγειλε ότι η Άγκυρα είχε απορρίψει τις προτάσεις και την ίδια ημέρα ο Τούρκος Πρέσβης Οκζόλ έδωσε στο Μακάριο τη γραπτή απόρριψη.
Ο Πρόεδρος Μακάριος δεν έκανε δεκτές τις απορρίψεις, τονίζοντας πως οι προτάσεις δόθηκαν στον Αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ και δεν δέχεται την απάντηση των ξένων κυβερνήσεων.
Στις 20 Δεκεμβρίου, οι Υπουργοί Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας συναντήθηκαν στο Παρίσι
για να συζητήσουν την κατάσταση.
Λίγες ώρες αργότερα, η Λευκωσία κλονιζόταν από πυροβολισμούς και αναταραχές.
Ήταν η αρχή των διακοινοτικών ταραχών.
Δέκα μέρες αργότερα, ο Κιουτσούκ δήλωνε «Το Σύνταγμα είναι νεκρό».
Η συνέντευξη στη Le Monde
Στις 10 Ιανουαρίου 1964, ο Τουρκοκύπριος αντιπρόεδρος προχωράει ακόμα ένα βήμα δηλώνοντας στη γαλλική εφημερίδα: «Θέλουμε χωριστό κράτος. Ήδη προχωρούμε προς την κατεύθυνση της δημιουργίας χωριστής διοίκησης, έχουμε δική μας αστυνομία και τηλεπικοινωνίες. Μετά τη Συνδιάσκεψη του Λονδίνου, θα επεκτείνουμε την αυτονομία μας. Σε ότι αφορά εμάς, η Κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν υφίσταται πλέον».
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Το συνωμοτικό δείπνο του Ραούφ Ντεκτάς όπου ανακοίνωσε την ίδρυση της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου». Με ποια απειλή ανάγκασε τους εκπροσώπους όλων των «κομμάτων» να συμφωνήσουν μαζί του…
