Στις 11 Μαρτίου 2011, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραχώρησε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, στον Νίκο Θεοδώρου. Μεταξύ άλλων, αποκάλυψε τις απόψεις του για το κυπριακό, τις «χαμένες ευκαιρίες», τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή και τον Μακάριο.
Ποιος υπήρξε ο ρόλος του απεσταλμένου του Γεωργίου Παπανδρέου εις την Κύπρον Νικόλαου Δεληπέτρου;
Ο Δεληπέτρος επήγε στην Κύπρο για να στηρίξει την πολιτική της κυβερνήσεως και πράγματι προσπάθησε. Αλλά υποχρεώθηκε από τον Μακάριο να γυρίσει πίσω. Ο Δεληπέτρος έχει γράψει και ένα βιβλίο όπου τα λέει όλα μέσα. Ήταν στενός μου φίλος, ήταν πολύ αξιόλογος άνθρωπος. Αυτός επήγε για να στηρίξει την πολιτική του Παπανδρέου. Επήγε να κάνει δημόσιες σχέσεις της κυβερνήσεως της πολιτικής της Ελλάδος στην Κύπρο. Σε μια Κύπρο η οποία είχε τον Μακάριο, όπου ο Μακάριος ήτανε, ο θεός να σε φυλάει. Πρέπει να ξέρετε ότι οι σχέσεις του Παπανδρέου με τον Μακάριο ήταν πολύ κακές και είχαν φτάσει στο σημείο να μην υπάρχουν σχέσεις. Είχαν διακοπεί οι σχέσεις τους.
Με ευθύνη;
Με ευθύνη; Του Μακαρίου φυσικά. Ο Παπανδρέου του έλεγε, Μακαριότατε άλλα συμφωνούμε και άλλα κάνεις. Ο Γεώργιος Παπανδρέου τον είχε ξεμπροστιάσει τον Μακάριο δημοσίως. Ο Μακάριος είχε την γνωστή ευελιξία στη πολιτική του και είχαν διακοπεί τελείως οι σχέσεις τους. Απεκατεστάθησαν από την κυβέρνηση Στεφανοπούλου και μάλιστα εγώ έπαιξα πρωταρχικό ρόλο στην αποκατάσταση των σχέσεων της κυβερνήσεως Στεφανοπούλου ενώ είχε διακόψει τις σχέσεις του με τον Παπανδρέου, με τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Η πολιτική που ακολουθούσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος βοηθούσε τις Ελληνικές κυβερνήσεις στην προσπάθεια για λύση του κυπριακού ή ήτο εμπόδιο;
Ο Μακάριος ακολουθούσε τη δική του πολιτική, χωρίς καμιά αμφιβολία. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι ο Μακάριος φέρει κι αυτός μεγάλες ευθύνες για το γεγονός ότι δεν ελύθη εγκαίρως το κυπριακό. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Μακάριος φέρει την ευθύνη των συμφωνιών Ζυρίχης- Λονδίνου, τις οποίες ο ίδιος υπέγραψε και ο ίδιος τις τορπίλισε δύο-τρία χρόνια αργότερα με τα 13 σημεία και οδήγησε τα πράγματα σε μεγάλη ένταση. Εγώ κατεψήφισα αυτές τις συμφωνίες, αλλά από την ώρα που είχε συμφωνήσει με την υπογραφή του ο Μακάριος, χρειαζότανε πολύ περισσότερη φρόνησις.
Πάντως η ιστορία του κυπριακού είναι μια μακρά σειρά από χαμένες ευκαιρίες και πάντοτε αυτό που ακολουθούσε ήτανε χειρότερο από αυτό που προηγήθηκε.
Μετά τη Ζυρίχη πέρασε(το κυπριακό) από πολλές δοκιμασίες για να φθάσουμε τελικά στο εγκληματικό πραξικόπημα της χούντας, και στη συνέχεια, εγώ προσωπικά πιστεύω, ότι, τραγωδία για τον Ελληνισμό και για την Κύπρο ήτανε το γεγονός ότι ο Μακάριος πέθανε στη πιο ακατάλληλη στιγμή. Εάν ο Μακάριος ζούσε είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα έδινε ρεαλιστική λύση αμέσως, σύντομα μετά το πραξικόπημα και την εισβολή και θα έσωζε την Κύπρο από πολλά δεινά που ακολούθησαν. Από κει και πέρα δεν βρέθηκε καμία ηγεσία ούτε στη Κύπρο ούτε στην Ελλάδα που να πάρει επάνω της τις ευθύνες και έχουμε μια αλυσίδα χαμένων ευκαιριών, οι οποίες οδήγησαν τελικά σε μία παράλυτη και δύσκολη φάση όπου τελικά θα κριθεί το κυπριακό, και εγώ το μόνο πράγμα που θέλω να σας πω είναι ότι, και το λέω σε όλους τους τόνους, ότι, εγώ ποτέ μου δεν θα συμβιβαστώ με την ιδέα της διχοτόμησης της Κύπρου και θεωρώ εθνικό έγκλημα πιστεύω ότι αν πάμε τελικά σε διχοτόμηση, αυτό θα σημαίνει το τέλος του Κυπριακού Ελληνισμού.
Είχατε γνωρίσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο πάρα πολύ καλά. Τι πιστεύετε τελικά ότι ήθελε; Ήθελε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ή ήθελε ανεξαρτησία για να έχει μια δική του χώρα, όπως αρκετοί τον κατηγορούνε;
Ο Μακάριος αδιαμφισβητήτως ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλες ικανότητες, ήταν ηγέτης ο οποίος μπορούσε να πάρει αποφάσεις και αυτό είναι πολύ σημαντικό, ξεκίνησε ενωτικός ο Μακάριος και φυσικά στη συνέχεια υπεστήριξε τη βάση του ανεξαρτήτου κυπριακού κράτους. Είναι δύσκολο να γίνει αποτίμηση της δράσης του, αλλά χωρίς καμιά αμφιβολία φέρει κι αυτός μεγάλο μέρος της ευθύνης για την τραγωδία της Κύπρου.
Ποια η δική σας εκτίμηση για την στάση του Μακαρίου και των συνεργατών του έναντι της «ενωτικής πολιτικής» του Γεωργίου Παπανδρέου;
Ο Μακάριος ήταν εναντίον της ενωτικής πολιτικής του Παπανδρέου. Ο Μακάριος δεν ήθελε να ακούει για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Το πρόβλημα το μεγάλο της ένωσης ήταν ο Μακάριος ο οποίος ήταν εχθρός της ενώσεως, δεδηλωμένος ξεκάθαρος.
Πως τον παρουσιάζουν τώρα ως ενωτικό; Στην Κύπρο συμβαίνει αυτό.
Οι Μακαριακοί οι δικοί του. Μα δε μπορούνε να πούνε ότι ήτανε ενωτικός ο Μακάριος. Μόνο στην εποχή της Φανερωμένης όταν ορκίστηκε. Μέχρι τότε ήτανε ενωτικός. Μετά που έγινε πρόεδρος ούτε να ακούσει ήθελε για ένωση με την Ελλάδα.
Το σχέδιο Άτσεσον ήταν τελικά η μεγάλη χαμένη ευκαιρία;…
Κοιτάτε, εμείς μετά ως Ένωσις Κέντρου ξαναγυρίσαμε στην Ένωση και το σχέδιο Άτσεσον έγινε πάνω σ αυτή τη βάση. Στην Κύπρο υπάρχει μια άποψις, ότι ποτέ οι Τούρκοι δεν θα εδέχοντο την ένωση, αυτό κυρίως το υποστηρίζει το ΑΚΕΛ, κι αυτό στηρίζετε περισσότερο σε ιδεοληψίες, ο οποίος βλέπει(το ΑΚΕΛ) τα διεθνή γεγονότα με το δικό του πρίσμα, με το δικό του φακό. Είναι βέβαιον ότι οι Τούρκοι ήσαν έτοιμη την εποχή εκείνη να δεχθούν την ένωση με κάποιο αντάλλαγμα, και το αντάλλαγμα στη πρώτη φάση εις το σχέδιο Άτσεσον ήτανε, η χερσόνησος της Καρπασίας, και ο Παπανδρέου το είχε δεχθεί τότε, και είχε πει την περίφημη φράση, «μας χαρίζουνε μια πολυκατοικία και ζητούνε ένα ρετιρέ», αλλά στη δεύτερη φάση στην οποία εγώ είχα διαπραγματευθεί κι εγώ είχα την κυρία ευθύνη, όταν διαπραγματεύθηκε ο Τούμπας με τον Τσαγλαγιαγκίλ…
Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή. Ποια η δική σας γνώμη;
Εγώ είχα μεγάλη εκτίμηση και σεβόμουνα τον Γρίβα. Ήταν ένας καλός στρατιώτης, ένας καλός πατριώτης, ένας γενναίος αξιωματικός, αλλά βεβαίως πολιτικός δεν ήτανε, δυστυχώς. Τιμώ τη μνήμη του χωρίς καμιά αμφιβολία, γιατί πράγματι ήταν έτοιμος να θυσιαστεί ανά πάσα ώρα για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ποιος ή ποιοι φταίνε που απεσύρθη η Μεραρχία από την Κύπρο;
Θα σας πω. Εις την Κύπρο ήσαν πολλοί εναντίον της παραμονής της Μεραρχίας και απορώ ειλικρινά, πως ας πούμε, έτσι η παραμόρφωση η οποία υφίσταται από την ιδεολογική προσήλωση προς μια κατεύθυνση, παραμορφώνουν τα πραγματικά περιστατικά. Η Μεραρχία ήταν ότι χρειαζότανε για την Κύπρο. Διεκδικώ την τιμή να είμαι από τους κύριους πρωταγωνιστές της αποστολής της Μεραρχίας, ήμουν αυτός που την χρηματοδότησε μυστικά και μαζί με τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Πέτρο Γαρουφαλιά, υπουργό Εθνικής Αμύνης εκείνη την εποχή. Μάλιστα τότε για να κρατήσω τη μυστικότητα είχα πάρει χρήματα από την Τράπεζα της Ελλάδος, είχα ανοίξει τον κουρβανά τον κρητικό, είχα πει στον Ζολώτα τότε, ότι είναι εθνικός λόγος και πήρα τα χρήματα κατευθείαν απ΄ εκεί. Εάν η Μεραρχία δεν είχε αποσυρθεί, το πραξικόπημα δεν μπορούσε να γίνει.
Ποιος την απέσυρε τελικά; Ο Μακάριος φέρει τις δικές του ευθύνες;
Δεν είναι μόνο οι ευθύνες του Μακαρίου. Κοιτάτε, εκείνη την εποχή έγιναν τα γνωστά επεισόδια, στα οποία εγώ δεν είμαι αρμόδιος να πω ποιος τα ξεκίνησε, χωρίς καμιά αμφιβολία κυπριακή ευθύνη υπάρχει, δεν νομίζω ότι υπάρχει στην ίδια έκταση ευθύνη Ελληνική, αλλά πάντως τα ατυχή αυτά επεισόδια οδήγησαν τους Τούρκους εις το να απαιτήσουν την απόσυρση της Μεραρχίας. Δεν υπερασπίστηκε και η ελληνοκυπριακή πλευρά υπαναχώρησε στην παραμονή της Μεραρχίας, ίσως σε ορισμένους δεν ήταν καν επιθυμητή η παρουσία της, εντούτοις ήτανε το μεγάλο έγκλημα και η τύχη της Κύπρου εσφραγίστηκε όταν έφυγε η Μεραρχία. Εάν η Μεραρχία δεν είχε φύγει, δεν μπορούσε ποτέ να γίνει απόβαση και είναι εδώ μια σελίδα, ένα κεφάλαιο ολόκληρο της κυπριακής ιστορίας το οποίο στην Κύπρο σπάνια το μνημονεύεται.
Ας μιλήσουμε τώρα για τον «φάκελον της Κύπρου». Λένε, ότι για όλα φταίει η Χούντα. Ένας νέος, ο οποίος δεν έχει ζήσει εκείνα τα τραγικά γεγονότα και θέλει απλά να μάθει την αλήθεια… Γιατί δεν ανοίγουνε τον «Φάκελο της Κύπρου»; Υπάρχουνε και αλλού ευθύνες;
Κοιτάτε, εγώ προσωπικά πιστεύω, ότι ο φάκελος της Κύπρου, ο Ελληνικός φάκελος της Κύπρου, και το ίδιο φυσικά πρέπει να ισχύσει και για τον κυπριακό φάκελο μόλις αυτός ολοκληρωθεί, πρέπει αμέσως να δοθεί στη δημοσιότητα. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν μυστικά και γιατί να υπάρχουν μυστικά. Η πραγματικότητα είναι πάντως όπως μας την είχαν πει τότε, ότι εμείς, η Ελλάς δηλαδή, κρατήσαμε το φάκελο της Κύπρου απόρρητο κατά παράκληση της Κύπρου. Η Κύπρος εζήτησε από την Ελλάδα να μη δοθεί στη δημοσιότητα ο φάκελος! Το φάκελο της Κύπρου τον άνοιξε η Ελλάς και έγινε μια πάρα πολύ καλή δουλειά. Είναι καταχωνιασμένα τα πρακτικά και με επιμονή της κυπριακής πλευράς δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Όλες οι κυβερνήσεις της Κύπρου από τον Μακάριο και μετά το ζήτησαν αυτό, μετά το 1974 δεν θέλουν να δοθεί στη δημοσιότητα.
Μα στην Κύπρο λένε το αντίθετο, ότι η Ελλάδα δεν δίνει στο φως το φάκελο…
Μα δεν μπορεί να το λένε αυτό το πράγμα αφού είναι βέβαιο το αντίθετο, πως είναι δυνατόν; Αφού εμείς εδώ την κάναμε την δουλειά και τον ανοίξαμε το φάκελο, δεν το κάναμε για να το καταχωνιάσουμε. Κατέθεσαν και έχουμε τις μαρτυρίες και του Παπαδόπουλου και του Ιωαννίδη και κατά παράκληση της Κύπρου κρατούμε κλειστό το φάκελο μέχρι τώρα.
Η συνέντευξη του τέως Πρωθυπουργού κυρίου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη δόθηκε την 11ην Μαρτίου 2011 στην Αθήνα στο πολιτικό του γραφείο. Ολόκληρη η μαρτυρία του τ. Πρωθυπουργού στο υπό έκδοσιν βιβλίον του Νικόλαου Γ. Θεοδώρου, με τίτλο «Μαρτυρίες που στάζουν αίμα».
