Το 1992, κυκλοφόρησε ο δίσκος «Η εθνική μας μοναξιά». Μία συνεργασία με στιχουργούς τους Γράψα, Αλιβιζάτου, Πάριο, Φασουλά και Αργυρού, μουσική σύνθεση Μάριου Τόκα, φωνή Δημήτρη Μητροπάνου και διεύθυνση παραγωγής Ηλία Μπενέτου. Ο δίσκος που χαράκτηκε στη μνήμη του κόσμου και που έγινε σήμα κατατεθέν της συνεργασίας Μάριου Τόκα – Δημήτρη Μητροπάνου, φλέρταρε για πολύ καιρό με την αφάνεια, πριν γίνει μεγάλη επιτυχία.
Η γέννηση του δίσκου στον «Οθέλο»
Τη δεκαετία του ’90, ο μουσικός παραγωγός Ηλίας Μπενέτος, κατηφόρησε προς τη Μιχαλακοπούλου μαζί με τον συνθέτη Μάριο Τόκα για μια μεσημεριανή φιλική έξοδο, στην κυπριακή ταβέρνα Οθέλος. Μέσα από τις συζητήσεις, γεννήθηκε η ιδέα για τη γέννηση του δίσκου «Η εθνική μας μοναξιά».
Από τον δίσκο ξεχώρισαν πολλά τραγούδια. Κάποια από αυτά πριν τα ερμηνεύσει ο Μητροπάνος, πρόλαβαν να τα πουν άλλοι καλλιτέχνες, όπως το Θάλασσες, το οποίο είχε γραφτεί για την Κωνσταντίνα.
Αρχικά τα τραγούδια προορίζονταν για τον Νταλάρα, ο οποίος όμως επέλεξε να μην τα τραγουδήσει. Ο Μάριος Τόκας όμως δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να αναζητεί διεξόδους. Έτσι, δειγμάτισε ακολούθως στην Χάρις Αλεξίου, το «Σ’ αναζητώ». Η ερμηνεύτρια αρνήθηκε. Το ίδιο έκαναν και άλλοι καλλιτέχνες, ο καθένας για τους δικούς του υποκειμενικούς λόγους.
Η έγκριση του Χατζιδάκι και οι απορρίψεις
Από τα πιο γνωστά τραγούδια του δίσκου, το «Σ’αναζητώ στη Σαλονίκη», πέρασε τη δική του Οδύσσεια, την οποία περιέγραψαν οι Φίλιππος Γράψας και ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρείας ΜΙΝΟΣ, Μάκης Μάτσας.
Όταν ο στιχουργός, Γράψας, έγραψε το κομμάτι, έτυχε να το διαβάσει ο Μάνος Χατζιδάκις. Ενθουσιασμένος του είπε: «Με αυτό που έγραψες, είναι σαν να έγραψες τα πάντα». Τους στίχους είχε γράψει σε μισή ώρα, όταν τον παρακίνησε ένας φίλος του να λάβουν μέρος σε ένα διαγωνισμό τραγουδιού για τον Μάνο Χατζιδάκι.
Ωστόσο, το τραγούδι παρέμεινε 10 χρόνια στο συρτάρι μέχρι την ανακάλυψή του από τον Διονύση Θεοδόση, ο οποίος το έδειξε στον Μάριο Τόκα.
Το τραγούδι που απέρριψε πρώτα η Χάρις Αλεξίου και ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μάτσας αποφάσισε να το δώσει στον Δημήτρη Μητροπάνο. Όμως, σε περίπτωση άρνησής του, υπήρχε και δεύτερο πλάνο και αυτό ήταν να δοθεί σε νέους τραγουδιστές, όπως ο Γιάννης Πλούταρχος.
Τελικά, ο Δημήτρης Μητροπάνος, δέχτηκε να συνεργαστεί με τον Τόκα και τον Μπενέτο και να ερμηνεύσει όλα τα τραγούδια.
Εννέα χρόνια μοναξιάς
Ο μεγάλος συνθέτης Μάριος Τόκας γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου 1954, στη Λεμεσό και ήταν το δεύτερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας Τόκα. Από πολύ νεαρή ηλικία, έδειξε το ταλέντο του στη μουσική. Μεγάλο ρόλο έπαιξε η καλλιτεχνική φύση του πατέρα του, ο οποίος ήταν δημοσιογράφος και ποιητής.
Στα 13 του, παρακολούθησε για πρώτη φορά μία συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη και κατάλαβε την κλίση του. Έτσι ο πατέρας του αποφάσισε να του κάνει δώρο ένα πιάνο.
Το 1966, παρουσιάστηκε στο Λανίτειο Γυμνάσιο. Οι καθηγητές του θυμούνται ένα μικροκαμωμένο αγόρι, το οποίο έδειχνε πολύ πιο νεαρό από την ηλικία του.
Συνεσταλμένος αλλά και ευχάριστος, ήταν πάντα η ψυχή της παρέας. 
Ήδη από τα μαθητικά του χρόνια δημιουργούσε. Στο σχολείο είχε γράψει τη μουσική για τη θεατρική παράσταση Ρήγα Βελεστινλή, το 1971 στο θέατρο Γιορδάμλη, ενώ την ίδια χρονιά είχε παρουσιάσει μία μουσική παράσταση στο θέατρο Ριάλτο με δικές του δημιουργίες.
Η τουρκική εισβολή τον βρήκε στην πρώτη γραμμή. Η 20η Ιουλίου, ήταν η μέρα απόλυσής του από το στρατό, ωστόσο τα σχέδια άλλαξαν και συνέχισε να υπηρετεί.
Ο ίδιος διήγηθηκε: «Μέχρι να πάρουμε χαμπάρι τι γινόταν, οι Τούρκοι άρχισαν να μπαίνουν στην Κύπρο. Έμεινα στον Γερόλακκο μέχρι τον δεκαπενταύγουστο όπου κάναμε οπισθοχώρηση γιατί είχε σπάσει κάποια γραμμή και κάπου θα μας περικύκλωναν. Ήταν οι πιο τραγικές στιγμές στη ζωή μου και δε θα ευχόμουν σε κανέναν να τις ζήσει, γιατί στην ουσία ήμασταν άοπλοι. Κρατάγαμε ένα ντουφέκι του 40΄με μία σφαιροθήκη. Και επειδή η εξάντληση –απ’ τη φύση μου ήμουν πάντα αδύνατος- με είχε φέρει σε ένα τέτοιο σημείο, ένιωθα τόσο άχρηστο αυτό το τουφέκι, μπροστά στα άρματα και στην αεροπορία, που αυτή η τελαμώνα που είχε τις σφαίρες με βάραινε τόσο πολύ και την πέταξα».
Φίλοι και γνωστοί του είχαν να λένε, πως το γεγονός της εισβολής τον σημάδεψε αρκετά, δημιουργώντας έναν δεύτερο Μάριο Τόκα, ο οποίος ωρίμασε απότομα και απομυθοποίησε πολλά πράγματα.
Οι στίχοι του και το έργο του, στρέφονταν συχνά γύρω από το κυπριακό πρόβλημα, κάτι που του είχε γίνει βίωμα και τον επηρέαζε βαθιά.
Ένα χρόνο αργότερα, έφυγε για την Αθήνα, για να σπουδάσει φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή. Παράλληλα παρακολουθούσε μαθήματα στο Εθνικό Ωδείο, από το οποίο αποφοίτησε με Άριστα.
Το 1978, παρουσιάστηκε στην ελληνική δισκογραφία με δύο επιτυχημένους δίσκους, το «Τα τραγούδια της παρέας» και το «Άρες, μάρες, κουκουνάρες».
Απ’ εκεί και έπειτα ο Μάριος Τόκας, συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου, μεταξύ των οποίων Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Δημήτρης Μητροπάνος, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Βασίλης Σκουλάς κ.α.
Το 1981 γνώρισε τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύτηκε 12 ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν μελοποιημένα στο δισκό «Πικραμένη μου Γενιά».
Ο μεγάλος συνθέτης συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα και μελοποίησε στίχους κι άλλων ποιητών, όπως του Βάρναλη, Μόντη, Πασιαρδή, Καρυωτάκη κ.α.
Το 1996 συγκλονισμένος από την επίσκεψή του στο Άγιο Όρος και τα χειρόγραφα του μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσίασε το 2002 στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης.
Το 2001 τον τίμησε ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας.
Σήμερα, συμπληρώνονται εννέα χρόνια από «μοναξιάς» από την ημέρα που έχασε τη μάχη με τον καρκίνο, σε ηλικία 54 ετών.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Η κόντρα του Νταλάρα με τον Άλκη Αλκαίο που καθυστέρησε ένα χρόνο τον δίσκο «Έντελβάις» του Μάριου Τόκα. Ποια ήταν η διαφωνία τους και γιατί τη λύση «έδωσε» ο Μητροπάνος
