Το Κυπριακό Νάμα, όπως ονόμαζαν οι αρχαίοι συγγραφείς την κουμανταρία, είναι γνωστό από την αρχαιότητα.
Αναφορές από τα ομηρικά έπη, τον Ησίοδο, τον Στράβωνα, Στασίνο και Σένεκα που επευφημούσαν το γλυκό κρασί από το νησί της Αφροδίτης, επιβεβαιώνουν την μακρόχρονη ύπαρξή του.
Το γλυκό κρασί, είχε πολλά ονόματα και μάλιστα κατείχε μία σημαντική θέση ανάμεσα σε όλα τα θεία.
Mερικές από τις ονομασίες είναι οι εξής: Γλυκό κρασί της Κύπρου, Κυπριακό Νάμα, Κουμανταρία, ο βασιλιάς των κρασιών και το κρασί των βασιλέων, ο Απόστολος των κρασιών, ο νικητής του πρώτου διεθνούς διαγωνισμού οίνου, Το κρασί που προκάλεσε πόλεμο, Το κρασί της θείας κοινωνίας, το κρασί με την αρχαιότερη ονομασία προέλευσης, ανοιχτήρι γυναικών, το αρχαιότερο κρασί της Μεσογείου, το κρασί με τα περισσότερα ονόματα κι αρώματα.
Ο Όμηρος για να το ξεχωρίσει από τα υπόλοιπα κρασιά, το ανέφερε στα έπη του ως το «γλυκό κρασί της Κύπρου». Ο μεγάλος ποιητής Ησίοδος, αναφέρει στο έργο του Έργα και Ημέραι στον στίχο 604: «Όταν ξυπνάω νιώθω να σφαγιάσω ή να σβήσω την δίψα μου πίνοντας Κυπριακό κρασί».
Ο Ευριπίδης το ονόμασε Κυπριακό νάμα, κάτι που είναι συνώνυμο με το μάννα ή το νέκταρ των θεών ενώ έτσι το αναφέρει κι ένας άγνωστος ποιητής στην «Παλατινή Συλλογή».
Ο γεωγράφος Στράβωνας στο βιβλίο 14 αναφέρεται στα ωραία κυπριακά κρασιά και ο φυσιολόγος Πλίνιος στο βιβλίο 14, κεφάλαιο 7 περιλαμβάνει το όνομα της Κύπρου σε μια λίστα παραγωγών χωρών ακριβών κρασιών.
Ο Άγιος Γρηγόριος μιλά για την αφθονία των κυπριακών κρασιών, ο Απώνιος αναφέρεται στα μεγάλα τσαμπιά των κυπριακών σταφυλιών και ο Πλίνιος (23 μ.Χ.-79 μ.Χ.) θεωρεί τα κυπριακά κρασιά ανώτερα από τα υπόλοιπα σε όλο τον κόσμο.
Ο Διοσκουρίδης και Συνέσιος επαινούν τα υπέροχα κρασιά της Κύπρου. Ο Άγιος Ιερώνυμος περιγράφει την Κύπρο ως εκκολαπτόμενο αμπελώνα.
Ο Άγιος Γρηγόριος λέει «όπως τα κρασιά της Κύπρου είναι ανώτερα από οποιοδήποτε άλλο κρασί στον κόσμο, έτσι και η αγάπη των σοφών για το κρασί ξεπερνά την αγάπη προς την γυναίκα».
Ακόμα και όταν ο Ριχάρδος Λεοντόκαρδος κατέκτησε την Κύπρο το 1191, έκτισε το κάστρο του στο Κολόσσι και παντρεύτηκε τη Βερεγγάρια. Γιόρτασε τον γάμο του πίνοντας κυπριακό νάμα και ονομάζοντας το «βασιλιά των κρασιών και κρασί των βασιλέων».
Διαβάστε εδώ το πρώτο αφιέρωμα στην Κουμανταρία, το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο παράχθηκε στη Λεμεσό το 3500 π.Χ και κυριάρχησε σε όλα τα βασιλικά τραπέζια της Ευρώπης. Πως εντοπίστηκαν υπολείμματα μέσα σε αγγεία και λύθηκε ο αρχαιολογικός γρίφος …
Η μάχη των κρασιών
Το 1224, ο Γάλλος ποιητής Henri d’ Andeli, έγραψε το έμμετρο ποιήμα “La Bataille des Vins” (ο πόλεμος των κρασιών).
Η υπόθεση του πολύστιχου ποιήματος, αφορά τον πρώτο διαγωνισμό κρασιών που έγινε ποτέ και ο οποίος αρχίζει στο τραπέζι του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου Β΄, δηλαδή του Φίλιππου-Αύγουστου, ο οποίος όπως μαρτυρούν οι πηγές, ήταν φανατικός φίλος του ποτού.
Ο βασιλιάς, ο οποίος προτιμούσε κρασί για πρωινό αντί οτιδήποτε άλλο, έστειλε τους αγγελιοφόρους του για να συλλέξει παντού, από όλο τον κόσμο, τα καλύτερα λευκά κρασιά, τα οποία ο ποιητής απαριθμεί με κάθε λεπτομέρεια στο ποίημά του.
Κριτής ήταν ένας Άγγλος ιερέας.
Η κατάσταση φάνταζε κωμική. Με την κακή προφορά του ο ιερωμένος, αφόριζε σχεδόν όλα τα κρασιά με το ραβδί του, σπρώχνοντάς τα κάτω από το τραπέζι.
Το κυπριακό κρασί κέρδισε την εύνοια του κριτή. Και δεν ήταν άλλο από την κουμανταρία.
Αλήθεια ή μύθος, το ποίημα χάρισε στο κυπριακό γλυκόπιοτο διεθνή φήμη για ακόμη μία φορά και απέδειξε την προτίμησή του μέσα από τον στίχο «ο βασιλιάς βράβευσε τότε τα καλά κρασιά έδωσε στο καθένα κι ένα τίτλο για να φέρει. Το κρασί της Κύπρου φτιαγμένο από παπά έλαμψε πρώτο σαν αστέρι».
Το κρασί που προκάλεσε πόλεμο
“Το κρασί που έγινε αιτία πολέμου”, είναι μία ιστορία που αφορά την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς.
Λέγεται πως ο Σουλτάνος της Τουρκίας ο Σελίμ ο Β’ ο οποίος ήταν γνωστός και ως ο Σελίμ ο Μέθυσος΄, αγαπούσε υπερβολικά το ποτό έστω κι αν δεν το επέτρεπε η θρησκεία του.
Μαθαίνοντας για το εξαιρετικό γλυκόπιοτο της Κύπρου, δεν μπορούσε να το αφήσει πίσω αφού έλεγε χαρακτηριστικά “σ’ αυτό το νησί υπάρχει ένας θησαυρός που μόνο ο βασιλιάς των βασιλέων αξίζει να κατέχει”.
Έτσι αποφάσισε να αναθέσει στους αρχιστράτηγο Λαλά Μουστάφα και στον αντιναύαρχο Πιαλή Πασά να υποδουλώσουν την Κύπρο και να του πάρουν πιει το ξακουστό κρασί Κουμανταρία.
Όσο για την ονομασία το ανοικτήρι των γυναικών, λέγεται πως η κουμανταρία είναι τόσο γλυκό και αιθέριο κρασί που καμιά γυναίκα δεν θα αντιστεκόταν στον άντρα μετά την κατανάλωση αυτού του θεϊκού ποτού.
*Με πληροφορίες από το The Cyprus Wine Museum
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Ο χωρικός που τον αποκαλούσαν Ρε Αλέξη και ξεσήκωσε το λαό σε επανάσταση κατά των Φράγκων. Έγινε βασιλιάς της Κύπρου για λίγους μήνες και είχε μαρτυρικό τέλος. Ποια γνωστή περιοχή της Λευκωσίας σχετίζεται μαζί του …
