Στις 16 Αυγούστου 1956, ο αρχηγός της ΕΟΚΑ με προκήρυξη ανακοίνωσε την προσωρινή παύση των των επιχειρήσεών της, για να δοθεί χρόνος για επίλυση του κυπριακού διά της διπλωματική οδού. Ο Βρετανός κυβερνήτης της Κύπρου, Στρατάρχης Σερ Τζον Χάρτινγκ, θεώρησε την κίνηση αυτή της οργάνωσης αδυναμία και έδωσε στους αγωνιστές της ΕΟΚΑ προθεσμία τριών εβδομάδων για να παραδοθούν.
Στις 22 Αυγούστου, ανακοινώθηκαν από το ραδιόφωνο οι οδηγίες για το πως θα έπρεπε να παραδοθούν οι «τρομοκράτες».
Ο Διγενής δρα αμέσως δίνοντας διαταγές στον Ρένο Λυσιώτη, αρχηγό της νεολαίας και της ΠΕΚΑ, να κάνει οτιδήποτε χρειάζεται για να εμψυχώσει τους αγωνιστές και τον κόσμο.
Με την απάντηση «Οι νικητές δεν παραδίδονται», κάθε εβδομάδα η Κύπρος κατακλύζεται από φυλλάδια, πανό και συνθήματα από τηλεβόες με ένα και μοναδικό σύνθημα: «Όλοι οι αγωνιστές στη θέση τους».
Όσο πλησίαζε η 14η Σεπτεμβρίου, η τελική ημέρα της προθεσμίας, ο Ρένος Λυσιώτη ένιωθε μία έντονη ανησυχία. Αν κάποιος αγωνιστής έσπαγε και παραδιδόταν;
Ένα πρωινό μπήκε στο δικηγορικό του γραφείο ο σύνδεσμός του με την ΕΟΚΑ, Ανδρούλλα Κούσπερτη η οποία με τον αυθορμητισμό της έδωσε τη λύση στο πρόβλημα. Όπως τον είδε σκεφτικό τον ρώτησε τι συμβαίνει και εκείνος εξέφρασε την ανησυχία που τον βασάνιζε. Εκείνη τότε του απάντησε «Μην ανησυχείς…μόνο ένας γάιδαρος θα μπορούσε να παραδοθεί!».
Τότε του ήρθε μία ιδέα και της έδωσε κατευθείαν διαταγές. «Να βρεθεί ένας γάιδαρος, να τον “κλέψετε” και να αφήσετε το αντίτιμο με την ένδειξη πως τον χρειάζεται η ΕΟΚΑ και να τον κρύψετε κάπου».
Μέχρι την ημέρα της προθεσμίας, το συμπαθητικό τετράποδο κρυβόταν στο σωματείο ΤΡΑΣΤ. Νωρίς το απόγευμα, της 14ης Σεπτεμβρίου ο Ρένος τηλεφώνησε στον Φάνη Παρπαΐρη, φωτο-ρεπόρτερ του Φώτο-Σμαρτ και του είπε «εδώ ΕΟΚΑ! Στις 4 το απόγευμα να είσαι στη λεωφόρο Ευαγόρου. Κάτι πολύ ενδιαφέρον θα συμβεί!».
Η λεωφόρος ήταν κατάμεστη από κόσμο. Ξένοι και ντόπιοι απολάμβαναν τον απογευματινό τους περίπατο, ξέγνοιαστοι από την είδηση της εκεχειρίας. Ξαφνικά αμήχανα αρχίζουν να γελούν και να χειροκροτούν. Ένα γαϊδούρι με ξύλινα όπλα και ένα πανό που γράφει «My Marshall I surrender!», παρελαύνει στον δρόμο και «παραδίδεται» στην αγγλική στρατονομία.
Ο Διγενής τις επόμενες μέρες στέλνει στον Ρένο Λυσιώτη ένα τηλεγράφημα.
«Εξευτέλισες τον Στρατάρχη με την έμπνευσή σου. Μπράβο».
*Από το βιβλίο Στρατάρχα μου, παραδίδομαι!»…και άλλες 19 ιστορίες του Ρένου Λυσιώτη
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Αδάμαστες ψυχές στα κρατητήρια Πύλας». Η φωτογραφική έκθεση του αγωνιστή Ρένου Λυσιώτη και οι διηγήσεις του συγκινούν και συγκλονίζουν (φωτό)
