Από τα πιο γνωστά και πολυτραγουδισμένα δημοτικά τραγούδια, η «Αροδαφνούσα» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο «Κυπριακός Ερωτόκριτος». Το ποίημα αναφέρεται στον απαγορευμένο έρωτα μίας πανέμορφης κοπέλας που ήταν ερωμένη του Βασιλιά Πέτρου Α’.
Τον έρωτά τους όμως δεν κατάφεραν να ζήσουν για πολύ, αφού η «πανούργα ρήγαινα της Κύπρου», Ελεονώρα, συνέλαβε την Αροδαφνούσα και την κλείδωσε στο Κάστρο της Καντάρας όπου την υπέβαλε σε βασανιστήρια. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, στο πρόσωπο της Αροδαφνούσας βρίσκεται η Ιωάννα Λ’ Αλεμάν, χήρα του Φεουδάρχη της Χούλου, ερωμένη του Φράγκου βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α’ κι ένα από τα τραγικότερα πρόσωπα του κυπριακού βασιλείου.
Όταν ο Πέτρος έφυγε από την Κύπρο για ένα πολύμηνο ταξίδι, η Ελεονώρα διέταξε τις δούλες της να φέρουν στο παλάτι την Ιωάννα. Η ίδια ήταν ήδη 8 μηνών έγκυος και η άκαρδη ρήγαινα την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια για να χάσει το παιδί της.
Όμως δεν τα κατάφερε και γι΄ αυτό αποφάσισε να την κλειδώσει στο κάστρο της Καντάρας μέχρι να γεννήσει και τότε να εξαφανίσει το παιδί της, το οποίο θα μπορούσε να ήταν πιθανός διάδοχος του θρόνου.
Μόλις το έμαθε ο Πέτρος Α’ , έστειλε απειλητικό μήνυμα στην Ελεονώρα και τη διέταξε να απελευθερώσει την Ιωάννα.
«Ο ρήγας έγραψεν της ρήγαινας πολλά θυμωμένα: Εμαθα το κακόν το εποίκες της ηγαπημένης μας κυρά Τζουάνας Λ’ Αλεμά· διά τούτον τάσσομαί σου, ότι ανισώς και έλθω εις την Κύπρον… θέλω σου ποίσειν τόσον κακόν όπου να τρομάξουν πολλοί».
Η Ιωάννα πήγε και κλείστηκε στο μοναστήρι της Αγίας Κλάρας.
Όταν ο βασιλιάς τη ζήτησε να βγάλει τα ράσα, η Ιωάννα δέχτηκε. Όμως, μαζί με ακόμη μία ερωμένη του, την Εχίβη ντε Σκαντελιόν, δωροδοκήθηκαν από τον Κόμη ντε Ρούχα και δολοπλόκησαν εναντίον του άλλοτε εραστή τους. Ο βασιλιάς Πέτρος δολοφονήθηκε, αλλά το τέλος της Ιωάννας είναι άγνωστο.
Η Κύπρια Αροδαφνούσα
Αυτή η ιστορία της μεσαιωνικής Κύπρου, που είναι γεμάτη μίσος, πάθη, έρωτα, ψέματα και ίντριγκες ενέπνευσε τον ποιητικό κόσμο του νησιού. Κι από τότε έμεινε γνωστό το τραγούδι της Αροδαφνούσας.
Η εκδοχή του θανάτου των δύο ερωτευμένων
Ωστόσο, στο γνωστό δημοτικό τραγούδι, οι πρωταγωνιστές δεν έχουν ονόματα γι΄ αυτό επικρατεί και η δεύτερη ερμηνεία, πως η όμορφη Αροδαφνούσα ήταν μία Κυπριοπούλα από το χωριό Χούλου της Πάφου, την οποία ερωτεύτηκε ο Ρήγας.
Μια μέρα η Ρήγαινα, γεμάτη ζήλια καλεί την Αροδαφνούσα στο παλάτι της. Πονηρεμένη η Κυπριοπούλα, κοροϊδεύει τη βασίλισσα γιατί ξέρει πως αν παραδεχτεί τον παράνομο δεσμό της η ρήγαινα θα την εκδικηθεί. Κάτι που συνειδητοποιούν οι σκλάβες της και την ενημερώνουν. «Να την ξανακαλέσετε», διέταξε.
Τότε την κλειδώνει στο φρούριο της Κερύνειας και τη δολοφονεί με φρικτό τρόπο: τη ρίχνει σε ένα κλίβανο και ακολούθως την αποκεφαλίζει.
Μόλις το μαθαίνει ο Ρήγας, αυτοκτονεί. Σε άλλες εκδοχές της ιστορίας ο Ρήγας σκοτώνει τη Ρήγαινα με τον ίδιο φρικτό τρόπο ή απλά φιλάει απαρηγόρητος τη νεκρή Αροδαφνούσα.
Εικόνες χαρακτικής: Σχολή Χαρακτικής Χαμπή
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Ο Δαίμων της Πορνείας». Τα ερωτικά σκάνδαλα της βασίλισσας Ελεονώρας που οδήγησαν στη δολοφονία του βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α’. Οι συνωμότες του έκοψαν ακόμη και τους όρχεις
