Στις 28 Σεπτεμβρίου 1956, τρεις Βρετανοί ανθρωποκυνηγοί, που είχαν φτάσει από την Κένυα, έπεφταν νεκροί από τις σφαίρες της ΕΟΚΑ, στην οδό Λήδρας. Προηγουμένως, είχαν δηλώσει πως είχαν διαλύσει τους «Μάου-Μάου» στην αφρικανική αποικία. Τώρα, είχαν έρθει για να «πιάσουν τον Γρίβα και να διαλύσουν την ΕΟΚΑ, σαν ένα κομμάτι χαρτί». Δεν βρήκαν όμως την ευκαιρία, να καταπνίξουν τον αγώνα. Τρεις αγωνιστές του εκτελεστικού τομέα Λευκωσίας, διάλεξαν από ένα στόχο και «τους έκοψαν τη φόρα», πριν προλάβουν να δράσουν.
Οι τρεις νέοι, μόλις 19 ετών, ήταν οι εκτελεστές Λευκωσίας. Είχαν λάβει τη σκυτάλη και τα περίστροφα από άλλους αγωνιστές, οι οποίοι είτε συνελήφθησαν είτε διέφυγαν στα βουνά ως αντάρτες. Τώρα καλούνταν να εκτελέσουν τους εχθρούς του αγώνα εν ψυχρώ. Ένας από αυτούς ήταν ο Άθως Πετρίδης. Στον αγώνα ήταν γνωστός ως Άθως απλά. Οι βρετανικές αρχές, τον είχαν βαφτίσει “Smiling Killer”.
Από τις ομάδες κρούσης στο εκτελεστικό
Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1937 και αποφοίτησε από τη Σχολή Σαμουήλ. Πριν αποφοιτήσει, τον Αύγουστο του ΄55 ο Μελής Δημητρίου, τον πλησίασε και του πρότεινε να ενταχθεί στις τάξεις της ΕΟΚΑ. Δεν σκέφτηκε καν την απάντησή του, για εκείνον ο αγώνας ήταν ολόκληρη η ζωή του, όπως και η Ελλάδα. Ο Μελής τον κατεύθυνε στην κρύπτη της Αρχιεπισκοπής, όπου τον όρκισε ο Παπάσταυρος.
Ο Άθως Πετρίδης εντάχθηκε αρχικά στις ομάδες κρούσης. Έριχνε φυλλάδια, έγραφε συνθήματα στους τοίχους, έκαιγε αυτοκίνητα Βρετανών και έριχνε βόμβες σε όσους περιπολούσαν. Λίγο αργότερα όμως, ο εκρηκτικός του χαρακτήρας αποτέλεσε το εφόδιο για την ένταξή του στο Εκτελεστικό της Λευκωσίας, μαζί με τους Νίκο Σαμψών, Πραξιτέλη Βογαζιανό και Γιώργο Χατζηθωμά. Ο Άθως Πετρίδης μαζί με το Νίκο Σαμψών, είχαν δημιουργήσει το περίφημο «μίλι θανάτου», στην οδό Λήδρας, το οποίο ονόμασαν έτσι οι Βρετανοί επειδή πολλοί συμπατριώτες τους είχαν πέσει από τα πυρά της ΕΟΚΑ.
Οι ανθρωποκυνηγοί στην Κύπρο
Εκείνη την Παρασκευή του Σεπτέμβρη, ο Άθως κατηφόρισε προς το μαγαζί του Οδυσσέα Πατσαλίδη στην οδό Λήδρας, τόπο συνάντησης των επικίνδυνων αποστολών. Στις 08:30 το πρωί, τον Άθω πλησίασε τρέχοντας ο Βάσος Κυριλλής. Αγχωμένος τον ενημέρωσε πώς στο κατάστημα που εργαζόταν, είχαν καταφθάσει τρεις Βρετανοί ανθρωποκυνηγοί από την Κένυα για να αγοράσουν φωτογραφικές μηχανές. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο κατάστημα, η κοπέλα που τους εξυπηρέτησε ρώτησε αν βρίσκονταν καιρό στην Κύπρο. Της απάντησαν πως μόλις είχαν επιστρέψει από την Κένυα, όπου διέλυσαν τις αντάρτικες ομάδες. Ένας από αυτούς γύρισε στην υπάλληλο, άρπαξε ένα κομμάτι χαρτί και της είπε «We came to Cyprus to catch Grivas and strangle EOKA like this paper» και τσαλακώνοντας το χαρτί, το πέταξε μακριά. Μόλις ο Κυριλλής τελείωσε την εξιστόρησή του, ο Άθως γνωρίζοντας τι έπρεπε να κάνει κίνησε να βρει το συναγωνιστή του Σαμψών
Η επιχείρηση
Στο σπίτι της Ιουλίας Κυριλλή, ο Σαμψών με τον Πετρίδη συμφώνησαν πώς ήταν ώρα για δράση. Ήταν όμως δύο και οι Βρετανοί τρεις και αφού ο Βάσος Κυριλλής επέμεινε να βρεθεί τουλάχιστον ακόμα ένας αγωνιστής, οι δύο νεαροί έδρασαν γρήγορα. Αρχικά, συνάντησαν την άρνηση δύο συναγωνιστών οι οποίοι δεν ήταν μέλη του εκτελεστικού. Χάνοντας χρόνο, τηλεφώνησαν στον Λευτή να τους μεταφέρει με το αυτοκίνητο. Μαζί του ήταν ο Άντης Τσεριώτης, ο οποίος μόλις έμαθε το σχέδιο με ενθουσιασμό δήλωσε έτοιμος να λάβει μέρος στην επιχείρηση. Οι τέσσερις τους κατευθύνθηκαν ξανά προς το σπίτι του Πατσαλλίδη, όπου έκρυβαν τον εξοπλισμός τους. Φτάνοντας, ο Λευτής και ο Σαμψών πήγαν να ειδοποιήσουν το κέντρο για την επιχείρηση. Μέχρι να επιστρέψουν, ο Άντης με τον Άθω που έπαιζαν με τα όπλα, ήταν σοκαρισμένοι. Μία σφαίρα από το περίστροφο του Άντη πέρασε σύριζα από το αυτί του Άθου. Οι υπόλοιποι άντρες σκέφτηκαν να εξαιρέσουν τον πρώτο από την επιχείρηση φοβούμενοι το σοκ που είχε υποστεί. Όμως αυτός επέμεινε να λάβει μέρος.
Πάστες για «καμουφλάζ»
Χωρίς άλλη καθυστέρηση άρχισαν να αναζητούν στους δρόμους τους Βρετανούς. Είκοσι μέτρα από την οδό Ονασαγόρου τρία αμάξια της ομάδας Special Branch των Βρετανών στάθμευσε ακριβώς πίσω τους. Έστησαν στους τοίχους όλους όσους βρέθηκαν εκεί και ξεκίνησαν τις εξονυχιστικές έρευνες. Ψύχραιμοι οι τρεις εκτελεστές της ΕΟΚΑ, δεν βρέθηκαν στον κλοιό των Βρετανών και συνέχισαν την πορεία τους. Ένας συναγωνιστής τους πληροφόρησε πως οι ανθρωποκυνηγοί βρίσκονταν στο «Φώτο-Αθηναϊκό», όμως τους προέτρεψε να μην τους εκτελέσουν μέσα στο κατάστημα. Αντί να περιμένουν πήγαν στο ζαχαροπλαστείο Χαλέπι και περιμένοντας, παρήγγειλαν πάστες.
Λίγη ώρα μετά, οι τρεις Άγγλοι φάνηκαν στην είσοδο του καταστήματος. Οι τρεις αγωνιστές έβγαλαν τα περίστροφα. Ένας άνθρωπος που απολάμβανε μία πάστα, ανάστατος πέταξε τα πάντα κάτω. «Μεν φοάσαι, έννεν για σένα», του είπαν.
Η εκτέλεση
Χωρίς να χάνουν χρόνο και αφού είχαν αποφασίσει νωρίτερα ποιος θα εκτελούσε ποιον ξεκίνησαν οι πυροβολισμοί. Οι τρεις Βρετανοί κείτονταν νεκροί μπροστά από το κατάστημα, κόσμος πανικόβλητος έτρεχε στην εμπορική οδό και οι τρεις νεαροί διέφυγαν προς διαφορετικές κατευθύνσεις.
Εκείνη την ημέρα τα νέα κυκλοφόρησαν γρήγορα. Ο Smiling Killer της ΕΟΚΑ, με το ίδιο χαμόγελο πήγε μέχρι τις κερκίδες του ΓΣΠ, στο λουκουματζίδικο του Κυριλλή. Κάποιοι νεαροί συζητούσαν έντονα το περιστατικό. Έλεγαν πως είχαν δει τους «ψηλούς μουστακαλήδες της ΕΟΚΑ, με τα πιστόλια, που επαίξαν τους Εγγλέζους στο άψε σβήσε! Ήταν τόσο γενναίοι που ούτε εβουρήσαν να φύουν». Ο Άθως δήλωνε, πως δεν είχε ιδέα για την εκτέλεση.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Η 17χρονη αγωνίστρια της ΕΟΚΑ που φυλακίστηκε γιατί μετέφερε βόμβες και μέσα στο κελί της για 2 χρόνια έραβε την ελληνική σημαία με κομμάτια από εσώρουχα
