Η άγνωστη πρόταση του Μακάριου προς τις Η.Π.Α για τη λύση του Κυπριακού. «Το σχέδιο είναι άκρως εποικοδομητικό», σχολίασε ο αμερικανός ΥΠΕΞ

Απο το 1950 μέχρι και πριν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο υπήρξαν πολλά σχέδια λύσης του προβλήματος τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας. Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, αλλά και οι Μεγάλες Δυνάμεις προσπαθούσαν να βρούν τη χρυσή τομή για να δώσουν ένα οριστικό τέλος στο Κυπριακό ζήτημα.

Ωστόσο, υπήρξαν και προτάσεις λιγότερο γνωστές, σχεδόν άγνωστες.

Στις 18 Μαϊου 1957, σύμφωνα με «ιδιαίτερο τηλεγράφημα» ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε υποβάλει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού, στην αρχή της αυτοδιάθεσης.

Αθήνα, 18 (Ιδιαίτερο τηλεγράφημα αριθμ. 4297)

«Κατά πληροφορίες σοβαρών Αθηναϊκών εφημερίδων, ο Εθνάρχης Κύπρου υπέβαλε στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτείων μέσω του Αμερικανού Πρεσβευτή Τζορτζ Άλλεν, σχέδιο λύσης του Κυπριακού ζητήματος, πάντοτε στη βάση της αρχής της αυτοδιάθεσης…»

Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, το σχέδιο του Μακάριου είχε μελετηθεί ενδελεχώς από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Νταλς, ο οποίος είχε δηλώσει σε αθηναϊκή εφημερίδα ότι, «το σχέδιο του Εθνάρχη κ. Μακάριου είναι άκρως εποικοδομητικό»

Μετά τη δημοσιοποίηση των μυστικών μέχρι εκείνη τη στιγμή πληροφοριών, ο Αμερικανός Πρεσβευτής Άλλεν αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια του Απριλίου είχε μυστική συνάντηση με τον Μακάριο, όπου ο τελευταίος του εξέθεσε τις «απόψεις» του για το φλέγον θέμα.

Ελληνική πρωτοβουλία στον ΟΗΕ

Εκείνη την περίοδο, η ελληνική πλευρά δεν είχε άμεση ανάμειξη στο Κυπριακό ζήτημα, πλην κάποιων επαφών με τα αντιμαχόμενα μέρη.

Μετά την έκταση που πήρε το θέμα της συνάντησης του Μακάριου με τους Αμερικανούς, η ελληνική κυβέρνηση μέσω του τότε μόνιμου αντιπροσώπου της στον ΟΗΕ, Παλαμά, προσέφυγε στον οργανισμό για να πετύχει επανάληψη των διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή της Βρετανίας και της Τουρκίας.

Η Ελλάδα είχε ως στόχο να υποχρεώσει τη βρετανική κυβέρνηση σε μία πιο έντονη συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, ενώ οι Άγγλοι απο την πλευρά τους κέρδιζαν χρόνο, καθώς στο νησί βρισκόταν σε εξέλιξη ο απελευθερωτικός αγώνας.
Η πρόταση της Ελλάδας είχε ευρεία απήχηση στο εσωτερικό της χώρας.

Τα τηλεγραφήματα για την απελευθέρωση των εξόριστων

Εκείνες τις μέρες, πολλές συλλογικότητες στην Κύπρο αλλά και το εξωτερικό, ζητούσαν την απελευθέρωση των εξόριστων συμπατριωτών τους οι οποίοι είχαν εκδιωχθεί απο τους Άγγλους, ανάμεσά τους και ο Μακάριος.
Τα Κυπριακά Σωματεία Αμερικής, είχαν στείλει στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντουαϊτ Άιζενχαουερ τηλεγράφημα με το οποίο ζητούσαν, «την άμεση επάνοδο του Μακάριου και των λοιπών εξόριστων στην Κύπρο.»

Διαβάστε επίσης: «Κύριε πρόεδρε, αν ήξερα ότι θα εκλεγείτε πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν θα υπέγραφα τις Συμφωνίες». Τι απάντησε ο Τζον Κένεντι στην φιλοφρόνηση του Μακάριου…