Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης ανάμεσα στους Κύπριους που έλαβαν μέρος στον αγώνα. Μαζί με τον καπετάν Γιώργη τον Κύπριο, διακρίθηκε ως αξιωματικός.
Ο Ιωάννης Σταυριανός από τη Λόφου, γεννήθηκε το 1804. Το 1820, σε ηλικία μόνο 16 ετών βρέθηκε με τον πατέρα του στην Αλεξανδρέττα για εμπορικές δουλειές και εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.
Όταν δύο χρόνια μετά ο πατέρας του πέθανε, ο έφηβος Ιωάννης αποφάσισε να εκποιήσει την πατρική παρουσία και με τα λεφτά που συγκέντρωσε έφτιαξε τη δική του ομάδα για να λάβει μέρος στην Ελληνική Επανάσταση.
Στρατολόγησε 4 Κύπριους, 3 Κρητικούς, τους εξόπλισε και με ένα πλοίο ξεκίνησε να ενωθεί με τον υπόλοιπο αγωνιζόμενο ελληνισμό.
Ή αυτοί ή εμείς: η σφαγή των πειρατών
Κάπου στα νερά μεταξύ Ρόδου και Σύμης, το πλοίο με τη ρωσική σημαία έπεσε θύμα πειρατείας.
Ακούστηκαν δύο απόψεις: είτε θα παραδίδονταν αμαχητί είτε θα έσφαζαν τους πειρατές.
Ο Ιωάννης Σταυριανός, πετάχτηκε και σθεναρά υποστήριξε να πολεμήσουν.
Είχε ορκιστεί να φτάσει στην Ελλάδα και τίποτα δεν θα έμπαινε εμπόδιο στην απόφασή του αυτή.
Ο νεαρός Κύπριος τήρησε τον όρκο του και έφτασε στην Αθήνα έτοιμος να δώσει τα πάντα για την ανεξαρτησία.
Από στρατιώτης, υπηρέτης
Το 1823, κατατάχτηκε με τους υπόλοιπους εθελοντές στο σώμα του καπετάν Τζώρτζη Κύπριου και ο Ιωάννης διορίστηκε «μπολουκτσής». Δύο χρόνια μετά κατατάχτηκε στον τακτικό στρατό.
Έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες όπως στο Χαϊδάρι, στο Καματερό και στον Πειραιά, ενώ στη φοβερή καταστροφή στο Φάληρο πιάστηκε αιχμάλωτος.
Τη φρίκη που έζησε την περιγράφει στην αυτοβιογραφία του, όταν έβλεπε συναγωνιστές του να σφάζονται, να δέχονται φρικτά βασανιστήρια και να εκτελούνται ο ένας μετά τον άλλο.
Από τους 120 Έλληνες εκείνης της μάχης, μόνο τρεις γλύτωσαν. Ο στρατηγός Καλλέργης, ο οποίος πλήρωσε για την ελευθερία του, ένας χριστιανός Κρητικός που αλλαξοπίστησε και ο Ιωάννης Σταυριανός.
Ένας Αρβανίτης, ο Χουσεϊν Ντούλλα, έφιππος αρχηγός της σωματοφυλακής του Κιουταχή, έψαχνε να αντικαταστήσει με κάποιον, τον χαμένο υπηρέτη του. Έπεσε τότε πάνω στον ταλαιπωρημένο Σταυριανό και τραβώντας τον τον οδήγησε στον Πασά για να ζητήσει την άδεια του να τον πάρει ως υπηρέτη. Τα πράγματα βέβαια ήταν πολύ δύσκολα, αφού είχε ήδη προμηνύσει ο πασάς, πως «κανένας άνω των 7 ετών δεν θα έμενε ζωντανός».
Τελικά, ο Σταυριανός με τα άριστα τουρκικά του κατάφερε να τον πείσει πουλώντας του παραμύθια. Είπε, πως δήθεν υπηρετούσε τον αρχηγό του τακτικού στρατού και δεν ήταν στρατιώτης.
Ο Πασάς πείστηκε και επέστρεψε στον Αρβανίτη να αποχωρήσει με το νέο του υπηρέτη.
Το πισώπλατο κτύπημα που σκότωσε τον Καραϊσκάκη
Στα απομνημονεύματα του Κύπριου αγωνιστή, χαρακτηριστική και λεπτομερής είναι η αναφορά στη δολοφονία του Καραϊσκάκη. Όπως αναφέρει ο Ιωάννης, ο οποίος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων, το θανάσιμο κτύπημα του Καραϊσκάκη δεν έγινε από εχθρικό βόλι αλλά από πισώπλατο κτύπημα στο Φάληρο.
Ο τραυματισμός του Καραΐσκου εγένετο όχι πολύ μακράν από εμέ και του συντρόφου μου … Τούρκοι από τη μάνδρα δεν εξήλθαν και όχι μόνον αυτήν την φοράν αλλ’ εικοσάκις προσβάλαμε την μάνδραν αυτήν. Οι Έλληνες ήσαν πάρα πολύ πλησίον της μάνδρας και ο Καραΐσκος ήτο εδώθεν της μάνδρας προς Πειραιάν. Ο Τούρκος που ευρέθη; Η φήμη εκυκλοφόρησεν αμέσως διά την δολοφονίαν και ήτο αλάνθαστος. Ο άραψ σεΐζης του Καραΐσκου, όστις παρακολουθεί τον Καραΐσκο, είδεν και ωφεληθείς από την περίσταση εφιππεύει και λιποταχτεί προς τους Τούρκους
Εγκατάσταση στην Αθήνα
Μετά την απελευθέρωσή του από τον Αρβανίτη, ο Ιωάννης εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σταδιοδρόμησε στις τάξεις της Ελληνικής Χωροφυλακής.
Φιλελεύθερος και μέλος της αντιπολιτευόμενης του Όθωνα παράταξης, πρωτοστάστησε στη Ναυπλιακή Επανάσταση το 1862, που ήταν η αρχή της έξωσης του Βασιλιά.
Η συμμετοχή όμως του στοίχισε τη θέση του αφού μαζί με άλλους 17 πρωτεργάτες του κινήματος, τέθηκαν σε αργία και στάλθηκαν στην Αίγινα. Ένα μήνα μετά, οι διωχθέντες αξιωματικοί επανήλθαν στις θέσεις τους, όχι όμως ο Σταυριανός.
Τελικά, η Προσωρινή Κυβέρνηση του απένειμε το βαθμό του Ταγματάρχη και την αντίστοιχη σύνταξη.
Ο Ιωάννης Σταυριανός πέθανε σε ηλικία 83 ετών στις 2 Μαρτίου 1887.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Ο άγνωστος ήρωας του 1821 ο Μιχάλης ο «Κυπραίος» που κολύμπησε εν μέσω τουρκικών πυρών στον κόλπο του Ναυαρίνου για να σώσει το στρατό του Μακρυγιάννη. Τι απέγινε ο αγωνιστής που πολέμησε εναντίον του Ιμπραήμ
